Σινεματογράφος: Έρωτας, Πολιτική και Αυνανισμός στην 7η Τέχνη
γράφει η Ισμήνη Δασκαρόλη
Καταστρεπτικοί, σπαρακτικοί, διασκεδαστικοί, όσο τους αποφεύγουμε στην πραγματική ζωή τόσο στο σινεμά προσφέρουν μία ιδανική εκτόνωση. Παρότι συχνά αποτελούν το πιο δυσάρεστο κομμάτι των διαπροσωπικών σχέσεων, η κινηματογραφική και θεατρική μεταφορά του καυγά συνθέτει το ζουμί ενός έργου. Ο θυμός, πέραν από συναίσθημα αναπόφευκτο γράφει υπέροχα στον φακό διότι ξεχειλίζει από ενέργεια και υπέρβαση. Είναι ένα στοιχείο που ωθεί τον άνθρωπο από την μαλθακότητα προς την δράση, από την τάξη στην αναρχία. Τον φέρνει αντιμέτωπο με τις ικανότητες και τις αδυναμίες του. Τον γκρεμίζει και τον εξελίσσει.
Σαφέστατα κανείς δεν κάνει τόσο καλούς καυγάδες όσο τα ζευγάρια και δη τα ζευγάρια που κυβερνώνται από αγάπη και φθορά. Όσο ισχυρότερη είναι η αγάπη τόσο μεγαλύτερη η τρικυμία που ακολουθεί. Αν προσθέσει κανείς στο μείγμα ταλαντούχους ηθοποιούς, δυνατούς σκηνοθέτες και τολμηρούς σεναριογράφους, το κινηματογραφικό μας διαμάντι είναι έτοιμο αλλά συχνά έρχεται με κόστος. Οι χαρακτήρες μας, θύματα της σκληρής ειλικρίνειας ή της παράλογης διεκδίκησης, γίνονται τραγικές φιγούρες και μεταμορφώνονται σε έρμαια των παθών τους.
Όταν δε γίνονται αυτοί οι καυγάδες, δεν υπάρχει επιστροφή.
Οι ερωτικές τρικυμίες διέπονται από έναν χείμαρρο από ανομολόγητες σκέψεις, καταπιεσμένα συναισθήματα και όλα τα κορυφαία συστατικά που απαιτούνται για να γδυθούν οι πρωταγωνιστές και να αποκαλυφθούν για αυτό που πραγματικά είναι, ένας σάκος από συναίσθημα που πασχίζει να γραπωθεί από την λογική και αποτυγχάνει οικτρά. Στους κινηματογραφικούς καυγάδες βλέπουμε την αλήθεια μας, ακόμα και αν είναι παράλογη. Βλέπουμε τι θέλουμε παρότι συχνά μετά το προσπερνάμε αμυντικά για να πιστέψουμε πως δεν μας αφορά. Το σημαντικότερο στοιχείο όμως, που έχουν να μας προσφέρουν, τόσο στην ζωή, όσο και στην τέχνη είναι η υπενθύμιση πως δεν μεγαλώνουμε πραγματικά ποτέ, αλλά υπό τις κατάλληλες συνθήκες αποκαλύπτεται το φοβισμένο, πεισματάρικο παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας. Ο πόνος βαθύς αλλά, συχνά καθαρτικός μέχρι να κορεστεί και να γίνει περιττός. Ο κινηματογραφικός καυγάς μπορεί να σου φυτέψει προβλήματα από εκεί που δεν το περιμένεις ή μπορεί να σε προειδοποιήσει, να σε προπονήσει και να σε καθοδηγήσει. Στο τέλος της ημέρας μετά την έκρηξη, το ζευγάρι – πλέον εξαντλημένο, θα παραδοθεί ο ένας στον άλλον ή θα σχιστεί μετρώντας τις απώλειες. Εμείς θα επιλέξουμε ποιο από τα δύο θα είναι.
Eyes Wide Shut
Και τότε, η αγάπη μου για σένα ήταν εξίσου τρυφερή και θλιβερή
Αντιζηλία, ανεκπλήρωτη επιθυμία, ερωτικός κορεσμός και χόρτο. Αν ψάχνετε την ιδανική συνταγή για να κλονίσετε την σχέση σας, μάλλον σας έχουμε την λύση, τοποθετείστε στην άκρη και τον Stanely Kubrick να σας κάνει την σκηνοθεσία και η τέλεια καταιγίδα έχει στηθεί. Το πραγματικό τότε ζευγάρι των πλέον υποσχόμενων ηθοποιών του Hollywood, Tom Cruise και Nicole Kidman υποδύονται με μοναδική μαεστρία και εξάντληση τους καλύτερους ρόλους της μέχρι τότε καριέρας τους. Το τέλειο ζευγάρι που καταλαμβάνεται από πειρασμούς, θα καταφέρει να επιβιώσει άφθαρτο ή θα βυθιστεί στο σκότος των ονείρων και της πραγματικότητας; Η σκηνή περιβόητη για τον τριψήφιο αριθμό λήψεων, έχει μείνει στην ιστορία ως ένας από τους κορυφαίους ερωτικούς καυγάδες που έχουμε δει μέχρι στιγμής στην μεγάλη οθόνη. Έναν χρόνο μετά την ταινία ήρθε ο χωρισμός αυτού του αγαπημένου ζευγαριού του Χόλιγουντ.
Revolutionary Road
Θα με χτυπήσεις για να μου δείξεις πόσο μ’αγαπάς;
Αν ο Mendes έχει ένα ιδιαίτερα ξεχωριστό ταλέντο ανάμεσα στα ήδη εδραιωμένα του, αυτό σίγουρα βρίσκεται στη σκηνοθεσία εξαιρετικών καυγάδων. H Kate Winslet και ο Leonardo DicAprio ξανασυναντιούνται πιο ώριμοι και δυναμικοί από ποτέ. Μακριά από τον Τιτανικό, το ιδανικό ζευγάρι του σινεμά ενώνει τις δυνάμεις του και μας προσγειώνει απότομα στην πραγματικότητα. Η χημεία των ηθοποιών εκρηκτική, ώριμη, παραδόξως ελκυστική αλλά και οικεία σε ένα έργο που ισορροπεί στις δυναμικές του θεάτρου αλλά και του εξαιρετικού σινεμά. Οι σχέσεις των ηρώων δε, διεισδύουν με βασανιστική ειλικρίνεια στα άδυτα του χαμένου έρωτα και της υποκριτικής κοινωνίας. Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο – γροθιά στο στομάχι των 50s, το επαναστατικό ζευγάρι των Wheeler καταρρακώνεται από το όνειρο της εποχής τους. Το τελικό προϊών βυθίζει τον θεατή δίχως εκπτώσεις στα άδυτα της ψυχολογίας, του έρωτα, του συμβιβασμού και της αμοιβαίας καταστροφής. Πρόκειται για την πρώτη συνεργασία της Kate Winslet με τον τότε άνδρα της Sam Mendes ενώ επίσης έναν χρόνο μετά την ταινία, ήρθε ο χωρισμός τους.
American Beauty
Περάστε μου λίγο τα σπαράγγια παρακαλώ
Όπως είπαμε ο Sam Mendes είναι εξαιρετικός στο να σκηνοθετεί ενδοοικογενειακούς καυγάδες. Άνδρας επαναστάτης σε κρίση μέσης ηλικίας, γυναίκα συμβιβασμένη και νευρωτική και μία έφηβη κόρη στη μέση. Μία ιδανική συνθήκη για να φτάσει μία οικογένεια στα όρια της τρέλας. Μοτίβο τα σπαράγγια ως μία ανάγκη που δεν εκπληρώνεται ποτέ, ως μία επιθυμία που διαρκώς αγνοείται αλλά και αφορμή για κορύφωση της δράσης. Η ευχάριστη μουσική καλύπτει το σκηνικό ως την υπέρτατη φούσκα του συμβιβασμού προς τα τέλη μίας δεκαετίας που αναζωπύρωσε την επιθυμία της να ξεφύγει από τα μικροαστικά δεσμά της.
Σκηνές από Έναν Γάμο
Η κατανόηση σκότωσε την αγάπη μας
Ingmar Bergman, Liv Ullmann. Άλλη μία σκηνή απολογισμού από άλλη μία ταινία για τον γάμο και άλλο ένα πραγματικό ζεύγος. Ένα έργο που προϋποθέτει κάποιο επίπεδο εμπειρίας για να το εκτιμήσει κανείς. Ο Bergman μπορεί να θεωρηθεί από τους πατέρες των εσωτερικών κρίσεων στον κινηματογράφο, διόλου τυχαίο αν αναλογιστεί κανείς την επαφή του με το θέατρο. Aποδoμώντας την σκανδιναβική κουλτούρα εσωστρέφειας και ηρεμίας έστρωσε τον δρόμο για πλήθος κινηματογραφιστών να ακολουθήσουν το πρότυπο του και να φέρουν τα πάνω κάτω. Σκληρός, τραχύς και καλλιτεχνικά ασυμβίβαστος, πλέκει στην συγκεκριμένη τηλεταινία το χρονικό μίας κουρασμένης σχέσης. Το ζευγάρι στέκεται απέναντι, αυτήν την φορά με το σεξ και τον έλεγχο να βρίσκονται στο επίκεντρο, για να μιλήσει για όλα τα άλλα κουρασμένα ζευγάρια.
Who’s Afraid of Virginia Wolf?
Ελπίζω να’ταν άδειο το μπουκάλι Τζώρτζ, δεν σε παίρνει να χαραμίζεις καλό αλκοόλ
Οι καλύτεροι καυγάδες, εκτός του ότι προκύπτουν μεταξύ ζευγαριών, επίσης κατά κόρον λαμβάνουν χώρα την δεκαετία του 50′, δηλαδή την εποχή της τελειότητας, της άνεσης και της προόδου αλλά πάνω απ’όλα, την εποχή της αμέριστης ησυχίας. O Mike Nichols μπορεί ελαφρώς να χαρακτηριστεί ως ο Sam Mendes της εποχής του αν και μάλλον ο ίδιος υπήρξε το πρότυπο που ακολούθησε ο Mendes. Εξίσου διεισδυτικός και σκληρά ειλικρινείς, καταπιάστηκε επανειλημμένος με την αποδόμηση των ανθρωπίνων σχέσεων και των συμβάσεων της κοινωνίας. Ο δημιουργός του Πρωτάρη και του Closer αναλαμβάνει να σκηνοθετήσει ένα από τα περιβόητα και ερωτευμένα ζευγάρια του Χόλιγουντ, την Elizabeth Taylor και τον Richard Burton. Μία πέρα για πέρα δραματική ένωση, όπου η τέχνη μιμείται την πραγματική ζωή για να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας και όπου οι μεσήλικοι στέκονται απέναντι στους νεόνυμφους και γελούν με την αφέλεια τους. Οι δύο ηθοποιοί παντρεύτηκαν και χώρισαν δύο φορές για να καταλήξουν χωριστά ο ένας από τον άλλον στο τέλος της ζωής τους.
The War of the Roses
Σπίτι, αυτοκίνητο, αγόρι, κορίτσι, κουτάβι, γάτα…οι καημένοι μπάσταρδοι δεν είχαν ελπίδα
Kathleen Turner, Michael Douglas. Μία μαύρη κωμωδία σε εντυπωσιακή σκηνοθεσία Danny DeVito. Από τα αντιπροσωπευτικότερα αλλά και απολαυστικότερα παραδείγματα ζευγαριού σε κρίση, ο πόλεμος των Rose μπορεί να χαρακτηριστεί ως η ελαφριά εκδοχή όλων των υπολοίπων παραδειγμάτων και όπως κάθε καλή κωμωδία, λέει την αλήθεια με εξωφρενικά μέσα. Ιστορία όμοια με όλες τις άλλες: Αγόρι γνωρίζει κορίτσι, αγαπιούνται, κάνουν παιδιά, καταστρέφουν την ζωή τους. Στόχος: η αλληλεξουδετέρωση. Το έργο θίγει με απολαυστικό τρόπο την ευρηματικότητα με την οποία ένα ζευγάρι επιχειρεί να χειραγωγήσει, πληγώσει και κατατροπώσει ο ένας τον άλλον. Οι δύο σύντροφοι γίνονται ορκισμένοι εχθροί για να καταλήξουν ο ένας να τραβάει τον άλλον μαζί του στην καταστροφή που έσπειραν μαζί.
