ΜΕΡΟΣ 1ο
Από: Renegades of Youth • Προτάσεις Ταινιών
Η χρονική στιγμή μοιάζει κατάλληλη για συγκεκριμένες εικόνες και μνήμες που αντανακλώνται νοσταλγικά στο μυαλό μας. Μνήμες από παραλίες, εκδρομές και ηλιοβασιλέματα σε πελάγη, εικόνες που ρομαντικοποιούνται ακόμα και τα πιο ενοχλητικά στοιχεία της εποχής, όπως η πόλη που βράζει από τη ζέστη και σε πνίγει.
Πόσες όμως από αυτές τις καλοκαιρινές νύχτες έχεις να θυμάσαι που μια ταινία λειτούργησε σαν τη δροσιά ενός κοκτέιλ και έκανε τα πάντα για λίγο ομορφότερα; Αναπόσπαστο κομμάτι ενός καλοκαιριού που ζει μέσα σου πάντα είναι οι ταινίες του και λίγα πράγματα συγκρίνονται με τη μαγεία του celluloid ειδικά μια τέτοια εποχή. Σε αυτή τη λίστα προσπάθησα να χωρέσω τα πάντα, χωρίς τον βασικό μου συνήθως κανόνα που είναι η τεχνική αρτιότητα του θεάματος. Οι ταινίες που μυρίζουν καλοκαίρι υπάρχουν παντού, σε όλα τα κινηματογραφικά είδη και υποείδη, ακόμα και στον τρόμο, και η αύρα τους είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή προκαλώντας αναπόφευκτες συνδέσεις με προσωπικά μας βιώματα και στιγμές. Ειδική μνεία, δε, γίνεται και στην εγχώρια κινηματογραφική δεξαμενή που με διαφορετικές και πολύπλευρες προσεγγίσεις πιάνει τον παλμό του ελληνικού καλοκαιριού.
ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Call me By Your Name – Luca Guadagnino
Το Call me By Your Name αποτυπώνει με λεπτότητα την ουσία ενός φευγαλέου καλοκαιρινού ρομάντζου με φόντο τα ηλιόλουστα τοπία της Βόρειας Ιταλίας του 80. Εκεί, ο Έλιο, ένας άγουρος 17χρονος, ξεκινά ένα μεταμορφωτικό ταξίδι στην αγάπη και την αυτογνωσία με φόντο ειδυλλιακές εικόνες της υπαίθρου και λαμπερές λίμνες. Ο Γκουαντανινο αποτυπώνει αριστοτεχνικά με τα ζωντανά χρώματα εικόνες ερωτικής λαχταράς και κρυφών επιθυμιών, παγιδεύει στο φακό του την αφύπνιση και τη στενοχώρια αναδεικνύοντας στο μέγιστο τις ερμηνείες των Τιμοτέ Σαλαμέ και Άρμι Χάμμερ. Η ιστορία αντηχεί πέρα από το πεδίο της απαγορευμένης αγάπης, εμβαθύνοντας στα ζητήματα της ενηλικίωσης, της αυτοαποδοχής και της παροδικής φύσης του χρόνου. Μέσα από την υποβλητική αφήγηση και τον οδυνηρό διάλογο, η ταινία μας βυθίζει σε έναν κόσμο όπου η αγάπη δεν έχει όρια, αμφισβητώντας τα κοινωνικά πρότυπα και υπενθυμίζοντάς μας τελικά τη δύναμη της.
La Piscine – Jacques Derays
Από την Ιταλία μεταφερόμαστε δυτικότερα σε μια ειδυλλιακή βίλα με φόντο την Γαλλική Ριβιέρα, εκεί που εκτυλίσσεται μια ιστορία αποπλάνησης, ζήλιας και ηθικής ασάφειας. Η σαγηνευτική ιστορία που έπλασε ο Ζακ Ντερέ ξεκινά στην εν λόγω βίλα, όταν ένα ζευγάρι, ο Ζαν-Πωλ και η Μαριάν, που απολαμβάνει τις διακοπές του διαταράσσεται από την άφιξη ενός πρώην εραστή της Μαριάν και της εντυπωσιακής κόρης του. Οι σχέσεις των τεσσάρων περιπλέκονται πλάθοντας ένα εκρηκτικό καρέ επιθυμιών και δυναμικων εξουσίας βγαλμενων από τις πιο σκοτεινές αποχρώσεις της ανθρώπινης παλέτας. Ο Ντερέ κάτω από τον λαμπερό μανδύα με τις πισίνες και το ηλιόλουστο Σεν Τροπέ αποτυπώνει περίφημα το παρηκμασμένο λάιφ σταιλ της πλούσιας ελίτ ενώ Αλεν Ντελον, Ρόμι Σνάιντερ και Τζέιν Μπίρκιν εμβαθύνουν με τις ερμηνείες τους στην πολυπλοκότητα του έρωτα, της λαγνείας και της εύθραυστης φύσης των σχέσεων. Ένα διαχρονικά ηδονικό must see της εποχής.
Aftersun – Charlotte Wells
Και από τον ηδονισμό του γαλλικού καλοκαιριού ταξιδεύουμε ανατολικά στην Τουρκία για να μελετήσουμε πόσο βαθιά καίει μια ανάμνηση. Αυτό πραγματεύεται η Σαρλοτ Γουελς στο Aftersun πυροδοτώντας εντέχνως ένα προσωπικό ταξίδι στις δικές της αναμνήσεις εστιάζοντας μεταξύ άλλων σε μια κεντρική ιδέα: πόσο καλά γνωρίζουμε τους γονείς μας και πόσο καλά μας γνωρίζουν εκείνοι. Δεν είναι τυχαίο που ο Πολ Μεσκαλ λαμβάνει επευφημίες για την ερμηνεία του πατέρα. Η Γουελς δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον χαρακτήρα, τον μελετά και αναζητά απαντήσεις σε φλέγοντα ερωτήματα όπως κάνει η ταινία βουτώντας σε παλιά πλάνα βιντεοκάμερας από εκείνες τις διακοπές στην Τουρκία. Οι γονείς εκτός από γονείς είναι και άνθρωποι και αυτό στα μάτια των παιδιών παρεξηγείται. Η βαριά συνειδητοποίηση αυτου του γεγονότος όμως αναπολώντας παλιές αναμνήσεις μαζί τους συνοψίζεται στη γλυκιά φράση της ταινίας «I think it’s nice that we share the same sky.»
Moonrise Kingdom – Wes Anderson
Από τα παράλια της Τουρκίας μεταπηδάμε στη Νέα Αγγλία για χάρη της ταινίας που με έκανε να αναπολήσω την κατασκήνωση χωρίς να έχω πάει κατασκήνωση ούτε μια μέρα στη ζωή μου. Ίσως το χω παράπονο βαθύ ίσως πάλι είναι τέτοια η δυναμική της αφήγησης και η ικανότητα του Γουες Άντερσον να πλάθει κόσμους μαγικούς. Στο Moonrise Kingdom τα παιδιά είναι οι πρωταγωνιστές όπως ακριβώς είναι και για την καλοκαιρινή εποχή. Δεν είναι η καλύτερη ταινία του Άντερσον μα αναμφίβολα είναι από τις πιο γλυκές ιστορίες. Μια περιπέτεια εφηβική για δυο πλάσματα αταίριαστα μέσα στον πολύχρωμο κόσμο που καταρρέει γύρω τους.
Jaws – Steven Spielberg
Το Jaws δε χρειάζεται σχεδόν καθόλου συστάσεις.Είναι από τις πολύ αγαπημένες μου καλοκαιρινές ταινίες παρόλο που ο πυρήνας της πλοκής του εντοπίζεται σε κάτι εντελώς αντίθετο με την χαλαρωτική αύρα της εποχής. Το Amity Island, το φανταστικό νησί στο οποίο κάνει την δολοφονική εμφάνιση του ο καρχαρίας, είναι στην πραγματικότητα η νήσος Martha’s Vineyard ανοιχτά της Μασαχουσέτης. Στο ειδυλλιακό αυτό τοπίο ο Σπίλμπεργκ επιστρατεύει όλη του μαεστρία και δημιουργεί αυτό το διαχρονικά κλασικό φιλμ αγωνίας και έντασης ως το φινάλε. Μια ταινία που γέννησε έναν ολοκαίνουργιο φόβο που στιγμάτισε την ποπ κουλτούρα και τους θεατές κάθε γενιάς για πάντα.
Florida Project – Sean Baker
Συνεχίζουμε το tour στις ΗΠΑ νοτιότερα, προς τα ηλιοκαμμένα τοπία του Ορλάντο της Φλόριντα εκεί που ο Σον Μπέικερ εμπνεύστηκε ένα μαγευτικό παραμύθι που μεταφέρει τους θεατές σε έναν ολοζώντανο και οδυνηρό κόσμο, τη γλυκόπικρη πραγματικότητα της ζωής στο περιθώριο. Η ταινία παρακολουθεί τις περιπέτειες της εξάχρονης Moonee και των άτακτων φίλων της, καθώς κινούνται στην επισφαλή γραμμή μεταξύ της παιδικής αθωότητας και των σκληρών προκλήσεων της φτώχειας. Η αριστοτεχνική σκηνοθεσία του Baker μας βυθίζει σε έναν κόσμο ζωντανών χρωμάτων και ονειρικής αισθητικής, αποτυπώνοντας την ομορφιά και την ανθεκτικότητα αυτών των ξεχασμένων κοινοτήτων. Παρόλο που είναι αρκετά ρομαντικοποιημένο και η πραγματικότητα πιθανότατα είναι σκληρότερη, δεν παραβλέπει να μιλήσει για τις φωνές και τις ιστορίες που επισκιάζονται πίσω από το ονειρικό αξιοθέατο της POINTπεριοχής, την Ντίσνειλαντ, γυρίζοντας συμπονετικά τον προβολέα προς όσους ζουν εκεί περιθωριοποιημένοι.
Sexy Beast – Jonathan Glazer
Αφήνουμε για λίγο τις ΗΠΑ καθώς παρατήρησα πως από τη λίστα απουσιάζει ένα αγαπημένο μου είδος, τα θρίλερ εγκλημάτων. Για να κλείσει αυτή η “τρύπα” θα περάσουμε νοητά στο Costa del Sol, μια παραλιακή κομάρκα της Ισπανίας εκεί όπου ο βρετανός Τζόναθαν Γκλέιζερ αφηγείται την ιστορία του αποσυρθέντος από το έγκλημα, Gal Dove, ο οποίος απολαμβάνει τις διακοπές του τσουρουφλίζοντας το κορμί του κάτω από τον μεσογειακό ήλιο πριν δελεαστεί να επιστρέψει σε αυτό για ακόμα μια φορά. Το Sexy Beast με φόντο το λαμπερό ισπανικό καλοκαίρι μιλά για την δυναμική της εξουσίας, την ανδρική φύση και το καταστροφικό πρόσωπο της φιλοδοξίας. Εξερευνά τον ανθρώπινο ψυχισμό αποκαλύπτοντας ωμά συναισθήματα που μπορεί είτε να οδηγήσουν στο απόλυτο μεγαλείο είτε στην απόλυτη αυτοκαταστροφή. Τη θεωρώ μεθυστική με μια ακαταμάχητη γοητεία που δικαιολογεί πλήρως τον τίτλο της.
Point Break – Kathryn Bigelow
Επιστροφή στα δυτικά παράλια της Νότιας Καλιφόρνια με την πιθανότατα απολαυστικότερη ταινία της Μπίγκελοου, μια ιστορία καταδίωξης μιας συμμορίας σέρφερ-ληστών από έναν ανερχόμενο αστυνομικό ντετέκτιβ, αρκετά πιο ποιητική και όμορφη από ότι μπορεί να μην φανερώνει η υπόθεση της. Διαφορετική από τις συνήθεις σταθερές των κλασικών ταινιών δράσης, με έντονη αύρα από Ντε Παλμα, Τζον Γου και λίγο από Μαικλ Μαν μοιάζει σαν ένα φιλμ που κάποιος του κάρφωσε στην καρδιά ταυτόχρονα δέκα ενέσεις αδρεναλίνης. Η Μπίγκελοου σκοπίμως «παίζει» ταυτόχρονα τόσο με το διεκπεραιωτικό κομμάτι ενός μυστικού αστυνομικού που παρεισφρέει σε μια εγκληματική συμμορία όσο και με βαθύτερους προβληματισμούς σχετικά με τα όρια του ανθρώπινου σώματος και νου, τη σχέση του με τη φύση, την απόσταση του από το Θεό. Δράση στα όρια της παράνοιας των κλασικών μοτίβων του αμερικανικού σινεμά, εξαιρετικά εδραιωμένο συναισθηματικό υπόβαθρο που νιώθεις όταν αντιλαμβάνεσαι πως έφτασες να ταυτίζεσαι με έναν τζανκι αδρεναλίνης-σέρφερ-ληστή. Επίσης Πάτρικ Σουέιζι, Κιάνου Ριβς. Δε του φαίνεται, αλλα είναι πολύ καλό.
Triangle of Sadness – Ruben Ostlund
Η φιλμογραφια του Οστλουντ είναι ένα χωνευτήρι διαφορετικών ιδεών με σταθερά τον πολιτικό ή/και κοινωνικό σχολιασμό, κάτι που δεν διαφοροποιείται ούτε στο Τρίγωνο και αν μια μανιέρα που φέρνει διασκεδαστικές ταινίες την θεωρείς μειονέκτημα τότε στεκόμαστε απέναντι. Είναι ενθαρρυντικό για το ίδιο το σινεμα να υπάρχουν δημιουργοί σαν τον Οστλουντ με ένα στυλ που σε κάνει να λες «α ναι αυτός κάνει τέτοιες ταινίες αλλα όλες πολύ δυνατές». Στα θετικά το σενάριο με όλα του τα εξαιρετικά subplots που εκτελέστηκαν με ρεαλιστικότατες ερμηνείες από όλους και μια εξίσου αψεγάδιαστη σκηνοθεσία από τον Σκανδιναβό δημιουργό. Θα ήθελα να μπω σε λεπτομέρειες εδώ αλλά φοβαμαι τα σπόιλερ και είναι κρίμα να χαλασω το οτιδήποτε από μια ταινία που μου έφερε δάκρυα κάθε φορα που γινόταν κωμική. Θα μπορούσε να ήταν λίγο μικρότερη; Ναι. Αλλα τότε θα ζητούσα και άλλο οπότε μάλλον όλα καλά. Ο Οστλουντ φέρνει κάποιες από τις αξίες του σουρεαλιστικού σινεμά του Μπουνιουέλ στη σύγχρονη εποχή και αυτό μόνο ως θετικό εκλαμβάνεται. Η επιλογή ταινιών από ένα χρονικό φάσμα που ληγει στα μισά περίπου του προηγούμενου αιώνα δεν είναι εύκολη υπόθεση για τον καθένα και το να υπάρχει κάτι αντίστοιχο (ως ένα βαθμό) στο σήμερα είναι τουλάχιστον ενθαρρυντικό.
The Beach – Danny Boyle
Ο Ντάνι Μπόιλ είναι από τους δημιουργούς που υπεραγαπώ. Έχει κάνει μερικές από τις ταινίες που δεν χορταίνω να βλέπω και να ξαναβλέπω όπως το 28 days Later, το Slumdog Millionaire και το Trainspotting. Ειδικότερα το τελευταίο ήταν η ταινία με την οποία νόμιζα πως ξεκινώ να εξερευνώ τη φιλμογραφία του όταν συνειδητοποίησα πως πριν από αυτό, όταν ακόμα οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί έπαιζαν καλό σινεμά, είχα πέσει ένα βράδυ πάνω στην “Παραλία” με τον Λίο Ντι Κάπριο. Θυμάμαι πόσο είχα μαγευτεί από το αρχιπέλαγος Phi Phi της Ταιλάνδης και τα νησάκια που γυρίστηκε αυτή η ονειρική ταινία και απαιτούσα μέσα μου τα καλοκαίρια μου να με βρίσκουν ξεχασμένο σε τέτοιους επίγειους παραδείσους. Ακόμα το δουλεύω αυτό σαν στόχο αλλά η ουσία είναι πως “η Παραλία” μένει στη συλλογική και ατομική μνήμη ως ένα δημιούργημα που καταπιάνεται με τη διαφυγή προς αναζήτηση νοήματος στη ζωή αλλά και τις συνέπειες της μανιώδους επιδίωξης μιας φαντασίωσης σαν αυτή που εξέφρασα πιο πάνω.Αντικατοπτρίζει υπέροχα ωστόσο τη γοητεία ενός ανέγγιχτου επίγειου παραδείσου και την παρθένα ομορφιά της φύσης σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Ας Περιμένουν οι Γυναίκες – Σταύρος Τσιώλης
Θα μπορούσα να ξεκινήσω με μία από τις δέκα χιλιάδες μνημειώδεις ατάκες της ταινίας που έχουν σμιλέψει την ελληνική λαική κουλτούρα αλλά θα αντισταθώ. Το αριστούργημα του Σταύρου Τσιώλη αποτύπωσε όσο καμία άλλη ταινία την παράδοση και τον ρομαντισμό του ελληνικού καλοκαιριού στα 90s (αλλά και μεταγενέστερα, ας μη κοροϊδευόμαστε). Είναι ένα σαρωτικό ποτάμι αγάπης, πεπρωμένου και ανθρωπίνων σχέσεων μουσκεμένο από ελληνική πραγματικότητα, πολιτική και μπάλα. Να προσπαθήσουμε να το βάλουμε σε τυπικά καλούπια ενός road movie θα ήταν προσβολή. Πολιτιστικό κειμήλιο θα πω εγώ και η ψυχή του ελληνικού σινεμά. Απαραίτητη προβολή ετησίως για να μη ξεχνάμε.
Δεκαπενταύγουστος – Κωνσταντίνος Γιάνναρης
O Δεκαπενταυγουστος του Γιανναρη νιώθω πως δεν συζητιέται όσο του αξίζει. Επίσης όπως και το The Beach κατατάσσεται για μένα στις ταινίες που έπεσα τυχαία πάνω τους κάποιο βράδυ σε μετεφηβική ηλικία (μάλλον 15 Αυγούστου θα έπαιξε τιμητικά) και το σοκ μου ήταν έκδηλο γιατί μέχρι τα 13-14 σε μη κινηματογραφικό περιβάλλον, το ελληνικό σινεμά σταματούσε στην Φινος Φιλμς. Ο Δεκαπενταύγουστος λοιπόν παρουσιάζει μια μεταφυσική οριακά πραγματικότητα απόλυτα συνδεδεμένη με την ιερότητα της ημέρας για τους Χριστιανούς και τα θαύματα που προσμένουν. Η καυτή άδεια πόλη, οι άνθρωποι σε αδιέξοδα, οι άνθρωποι σε βαθιά πίστη και προσμονή. Για όσους δεν γνωρίζουν ενδεχομένως αποτέλεσε και επίσημη συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου το 2002 ανάμεσα σε κινηματογραφικά τοτέμ όπως το Spirited Away, το Royal Tenenbaums και το Bloody Sunday.
Wasted Youth – Αργύρης Παπαδημητρόπουλος
Μια ταινία για μια χώρα που βράζει, μια πόλη που καίγεται. Μια ταινία για τη ζέστη που τρελαίνει τους ανθρώπους, μια ταινία εμπνευσμένη από την εν ψυχρώ δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Η πλοκή όμως δε μιλά μόνο για την ατομική χαμένη νιότη αλλά για την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που έρχονται αντιμέτωποι με την αβεβαιότητα σε μια κοινωνία ευκαιριών που μοιάζουν σαν αντικατοπτρισμοί σε έρημο. Ο Χάρης είναι ένας έφηβος που αράζει με τους φίλους του όπως κάναμε όλοι, με σκέιτ, πάρτυ και έρωτα στην καυτή Αθήνα και η ζωή του σύντομα θα συγκρουστεί με εκείνη του Βασίλη, ενός μεσήλικα αστυνομικού πνιγμένου από την ίδια του τη μίζερη ζωή. Δύο κόσμοι σε μια αναπόφευκτη σύγκρουση.
