Κάθε βδομάδα φιλοξενούμε στον Εξώστη αρχιτέκτονες της πόλης και μας συστήνονται μέσα από την δουλειά τους. Σήμερα ο Στέφανος Σκαρλακίδης
Φωτογραφίες: studiovd.gr / Ν.Βαβδινούδης-Χ.Δημητρίου
‘LAMPADINA’ / OLD TOWN CAFE / Κέρκυρα 2021
Την παλέτα των υφών και των χρωμάτων, ήρθε να εμπλουτίσει το concept γύρω από τον λαμπτήρα και την χαρακτηριστική κερκυραϊκή λέξη «λαμπαδίνα». Φως, το ξεχασμένο υλικό της αρχιτεκτονικής. Αυτή η προσθήκη στην παλέτα έδωσε την αφορμή για τη χρήση της βιεννέζικης ψάθας. Ως στοιχείο διαχρονικό η βιεννέζικη ψάθα αποτέλεσε το συνδετικό στοιχείο που απαντάται σε διάφορα σημεία μέσα στο χώρο. «Παίζει» με το φως στα διάτρητα πλαίσια των επίτοιχων φωτιστικών, «ντύνει» την όψη του μπαρ ενώ «αγκαλιάζει» τα καθιστικά της σάλας.
Που γεννηθήκατε, μεγαλώσατε και σπουδάσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Θεσσαλονίκη, στο κέντρο πίσω από την Αγία Σοφία. Τώρα πια έχοντας την έδρα μου στην Καλαμαριά, νοσταλγώ τη γοητεία του κέντρου και εκτιμώ ακόμη περισσότερο τις οικοδομές του μεσοπολέμου στην Αλεξάνδρου Σβώλου (δείγματα του art deco όπως μας τόνιζε ο καθηγητής Βασίλης Κολώνας) και τα αρχαία στη Ναυαρίνου.
Από παιδί όμως χάρη σε μια σειρά από συγκυρίες και καταβολές έζησα μικρά ή μεγάλα διαστήματα σε μέρη που έμειναν ανεξίτηλα στη μνήμη μου και τα νιώθω μικρές πατρίδες μου όπως η Πελοπόννησος, η Καβάλα, η Δράμα, ο Βόλος, η Κέρκυρα. Σπούδασα αρχιτεκτονική στην Πολυτεχνική Σχολή του Βόλου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ενώ στην συνέχεια εξειδικεύτηκα στην Αρχιτεκτονική Σύνθεση στο Λονδίνο με το μεταπτυχιακό μου στο Kingston University.
Ποια είναι η επαγγελματική πορεία που έχετε διαγράψει;
Είχα την ανάγκη (όχι βιοποριστικά) αλλά ως επιλογή να έχω τριβή με το επάγγελμα από νωρίς. Αυτή η ανάγκη με οδήγησε παράλληλα με τις σπουδές να βρεθώ συνεργάτης στο «εργαστήριο αρχιτεκτονικής 149» του Δημήτρη Φιλιππιτζή. Προσωπικά τον θεωρώ από τους πιο αξιόλογους καθηγητές και αρχιτέκτονες στην περιοχή του Πηλίου. Στη συνέχεια Μεσολάβησε όπως προανέφερα το μεταπτυχιακό και μετά την ολοκλήρωσή του επέστρεψα στην Ελλάδα.
Η εποχή ήταν ίσως η πιο ακατάλληλη. Μηδαμινή αν όχι μηδενική ανοικοδόμηση, ανεργία τα γνωστά προβλήματα της κρίσης που έζησε όλη η χώρα τη δεκαετία των 10s.
Με την επιστροφή μου στη Θεσσαλονίκη πέρασα από διάφορα γραφεία ως εξωτερικός συνεργάτης όπως του καθηγητή Τάσου Κωτσιόπουλου, του Δημήτρη Σιμώνη όπου μαζί με μια καταπληκτική ομάδα κερδίσαμε το Α’ βραβείο για την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Επταπυργίου (άλλο ένα έργο που έμεινε σε επίπεδο διαγωνισμού), και των 4022 architects.
Η απουσία όμως ουσιαστικού αντικειμένου λόγω αναδουλειάς στα παραπάνω γραφεία ήταν άλλη μια ώθηση να τολμήσω κάτι δικό μου, το δικό μου ξεκίνημα. Κάπως έτσι δειλά δειλά (εικάζω όπως πολλοί συνάδερφοι) το ένα project έφερε το άλλο, η μια σύσταση ακολουθούσε την άλλη και κάπως έτσι έγινε μια αλυσίδα ανθρώπων, εμπειριών, χώρων που σχεδίασα και ήταν τιμή μου που με εμπιστεύτηκαν.
‘SKYLIFE’ ΠΟΛΥΧΏΡΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΉΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Καλαμαριά 2019
Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο σας επίτευγμα – project στη μέχρι τώρα πορεία σας;
Πάντα νιώθω (ή θέλω να πιστεύω) πως το καλύτερο project είναι αυτό που δεν έχει έρθει ακόμα, αλλά αυτό που θα ακολουθήσει. Ίσως είναι μια ενδογενής ευχή-ανάγκη για βελτίωση και εξέλιξη. Πιστεύω ότι κάθε project έχει έναν μοναδικό χαρακτήρα άρρηκτα συνυφασμένο με τις δικές του προκλήσεις και ευκαιρίες.
Αν τώρα πρέπει να ξεχωρίσω στιγμές της μέχρι τώρα πορείας μου θα ξεχώριζα το RIVIERA Beach Bar, το Stress Center και το Χάλαρο χωρίς να θέλω να αδικήσω άλλες μελέτες.
‘RIVIERA’ / LUXURY BEACH BAR / Ακτή Αγίου Ιωάννη | Σιθωνία Χαλκιδικής 2016
Η κατασκευή έγινε σε συνεργασία με τον Γ.Μπαρτζιούμα. Το έργο αποτελέσε μια μεταιχμιακή κατασκευή που εντάσσεται στο τοπίο, ένα μεγάλο «κατώφλι» πριν τη θάλασσα.
Υπάρχει κάποιο θέμα σε διεθνές επίπεδο – αρχιτεκτονικής ατζέντας που απασχολεί τους αρχιτέκτονες σήμερα και εσάς συγκεκριμένα;
Σε διεθνές επίπεδο η ατζέντα είναι παγιωμένη τα τελευταία χρόνια, η κλιματική αλλαγή, η βιωσιμότητα, ο υπερπληθυσμός με το επακόλουθο ζήτημα της στέγασης.
Σε εθνικό επίπεδο πέρα από την ακρίβεια και την αβεβαιότητα, σχεδόν με θλίβει η απουσία σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο δημόσιο χώρο. Θα ήθελα κάθε δημόσιο κτίριο, παραδείγματος χάριν κάθε σχολείο, να αποτελούσε μια ευκαιρία για συναδέλφους να δείξουν τις δυνατότητές τους, να δώσουν νέα πνοή σε παγιωμένες τυπολογίες (βλ. σχολικά κτίρια).
Όμως η ψηφοθηρική λογική και η πολιτικάντικη τακτική δημιουργεί συνήθως έργα fast track με έλλειψη έμπνευσης και σχεδόν αποφυγή αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Κάπως έτσι χάσαμε και σαν πόλη την ευκαιρία των σταθμών του μετρό. Το τονίζω αυτό γιατί θα μπορούσαμε να έχουμε μια τελείως άλλη ταυτότητα σε κάθε σταθμό, παρόλα αυτά επιλέχθηκε το μοντέλο των Αθηνών, δηλαδή copy-paste ο ίδιος σταθμός με μικρές εικαστικές παρεμβάσεις.
Πως ξεκινάει ένας αρχιτέκτονας να σχεδιάζει;
Η αρχή φαντάζει πάντα δύσκολη, αλλά θα έλεγα πως δεν ακολουθώ μια μανιέρα. Κάθε project έχει το χαρακτήρα του και γεννάται από μια πρωταρχική σκέψη, μια αφορμή. Μπορεί να είναι ο προσανατολισμός ή η γεωμορφολογία του οικοπέδου, ο τόπος, η γειτονιά αλλά και η παραμικρή απαίτηση η σκέψη του πελάτη.
Κάθε φορά, πρώτη φορά. Ο σχεδιασμός είναι πολυπαραγοντικός και αποσκοπεί στο βέλτιστο αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα που χρειάζεται να συντελεστεί λαμβάνοντας υπόψιν τα γεωμορφολογικά δεδομένα του οικοπέδου, τις επιθυμίες και τις ανάγκες του πελάτη, τις δυνατότητες κατασκευής, τον προϋπολογισμό και το χρονοδιάγραμμα.
Πως δίνεται η ταυτότητα του ιδιοκτήτη στην κατοικία; Πως φτάνετε να ισορροπήσετε την δικής σας οπτική με αυτή του πελάτη σας;
Ο σχεδιασμός μιας κατοικίας απαιτεί αρχικά να εδραιωθεί μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον ιδιοκτήτη και τον αρχιτέκτονα. Σίγουρα κάθε μελέτη αποτελεί πρόκληση για το γραφείο, πόσω δε μάλλον το να μπεις στιγμίαια στη ζωή και στο σπίτι του άλλου, να το οραματιστείς μαζί του και να το φτιάξεις όπως το θέλει και ει δυνατόν ακόμα καλύτερο.
Για να γίνει βέβαια αυτό θα πρέπει να αναπτυχθεί μια σχέση οικειότητας και συνάμα αμοιβαίου σεβασμού. Ένας ιδιόμορφος συγκερασμός οικείου και ξένου συνάμα που σε καθιστά τόσο κοντινό ώστε να αφουγκράζεσαι τα ζητούμενα πριν εκφραστούν και συνάμα μακρινού ώστε να προβλέψεις προβλήματα πριν δημιουργηθούν.
Έχω ακόμα κατά νου, αποτυπωμένη την έκφραση του Άρη Κωνσταντινίδη για τις κατοικίες, τις αποκάλεσε «δοχεία ζωής». Και ως τέτοιες πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε με «λογισμό και με όνειρο». Απαιτεί σχεδιασμό προσεκτικό, ισορροπημένο και ευαίσθητο σχεδόν προσωποποιημένο.
Πειραματίζεστε σε δημιουργικό επίπεδο;
Ναι θα έλεγα πως προσπαθώ να πειραματιστώ. Ίσως είναι και ανάγκη να ψάξεις να βρεις κάθε φορά κάτι άλλο να πεις, να ανεβαίνεις συνεχώς επίπεδα επινοητικότητας και να συνάμα να διεκδικείς το «άχρονο» μέσα από ένα νέο αφήγημα. Είναι θεμιτό φυσικά τα έργα του γραφείου να διέπονται από μια κοινή αισθητική γραφή, μια ταυτότητα, χωρίς όμως αυτό να καταλήγει σε μια στείρα επανάληψη μοτίβων, υλικών και χρωμάτων. Φυσικά πρωταρχικό ρόλο στον πειραματισμό διαδραματίζει ο τελικός αποδέκτης-κάτοικος-χρήστης. Συχνά εσκεμμένα ή όχι οι ίδιοι οι πελάτες είναι κομμάτι της έμπνευσής μας. Ο χαρακτήρας, οι συνήθειες, οι προτεραιότητες είναι συνθήκες που αποτυπώνονται στη νέα βιωματική χωρική εμπειρία που καλούμαστε να διαμορφώσουμε.
Ποια είναι η αρχή σας σε κάθε νέα δουλειά που αναλαμβάνετε;
Το πρώτο σκίτσο, η έμπνευση είναι κάτι που δεν γίνεται μεθοδικά και επιτηδευμένα αλλά σχεδόν αντανακλαστικά. Μου αρέσει να κρατάω ακόμα σημειώσεις με το μολύβι, να «βάζω κάτω» τα δεδομένα, τα ζητούμενα, εκεί δίπλα αρχίζουν οι πρώτες «μουτζούρες», τα σκαριφήματα. Σαν έχω πρώτο «άγγιγμα» του χαρτιού στο κυνήγι του «ιδεατού».
Αρχιτεκτονική και Κινηματογράφος, Μουσική, βιβλία…Παρακολουθείτε, ακούτε, διαβάζετε και αν ναι, τι;
Η αρχιτεκτονική είναι γλώσσα, λόγος, αποτελεί μια χωρική αφήγηση. Φυσικά η τέχνη σε κάθε της έκφανση εμπεριέχει μικρές ή μεγάλες αφηγήσεις ή αναπαραστάσεις καθιστώντας απαραιτήτους και άρρηκτους κρίκους τις τέχνες και την αρχιτεκτονική στη ζωή μας.
Δεν είναι μυστικό πως πολλές φορές η έμπνευση μας έρχεται σε ανύποπτο χρόνο και όλες αυτές οι προσλαμβάνουσες συμβάλλουν καταλυτικά. Βλέπω, ακούω, διαβάζω, όσο μπορώ περισσότερο, ξεφεύγει το μυαλό και τότε έρχεται η «μαγική στιγμή».
Ποιο είναι το επόμενο σας project;
«Τρέχουν» αρκετά projects αυτή τη στιγμή, μικρής και μεγάλης κλίμακας. Όμως αυτό που ανυπομονούμε πολύ να ξεκινήσει είναι μια πολυκατοικία στο Ντεπώ. Ένας δομημένος διάλογος με μια μονοκατοικία του 60s.
Περισσότερα για τον Στέφανο Σκαρλακίδη μπορείτε να βρείτε στο site του:
www.skarlakidis-architecture.com
