Γράφει το Θεατρόφυλλο
Την αληθινή ιστορία του Γάλλου συγγραφέα Νταβίντ Ελαί-Ελό, μεταπλασμένης σε έναν θεατρικό μονόλογο “roller-coaster” παρακολουθήσαμε στο θέατρο Σταθμός με πρωταγωνιστή τον Μάνο Καρατζογιάννη, σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία του Ελισσαίου Βλάχου.
Όπως σαφώς μας προδιαθέτει ο τίτλος της παράστασης, Όταν μεγαλώσω θα γίνω Νάνα Μούσχουρη, η κεντρική ιστορία του έργου περιστρέφεται γύρω από την επιθυμία του Μιλού, ενός εφήβου σε μια επαρχία της Γαλλίας, να γίνει το είδωλό του: να γίνει η ελληνίδα τραγουδίστρια Νάνα Μούσχουρη. Γύρω από την εμμονή του αυτή και καθώς τα χρόνια κυλούν και φτάνουν ως το σήμερα, ανοίγονται κι άλλες παράπλευρες ιστορίες και θεματικές, κάποιες από τις οποίες όμως μοιάζουν λίγο «κουτσουρεμένες», σαν φευγαλέες αναφορές, χωρίς βάθος τις περισσότερες φορές. Ομολογώ πως δεν γνωρίζω το πρωτότυπο έργο ώστε να είμαι σε θέση να πω αν είναι έτσι από γραφής οι σκηνές αυτές ή αποτελούν επιλογές δραματουργικής διαχείρισης του κειμένου.
Η αρχή της παράστασης άργησε να μας πάρει μαζί της. Σ’ αυτό συνέβαλαν δύο λόγοι κατά την άποψή μου. Ο ένας λόγος αφορά τον τρόπο υποκριτικής. Η πρώτη σκηνή της εμφάνισης του Μιλού έμοιαζε ψεύτικη. Ψεύτικα βλέμματα προς τα κάτω που ανέκοπταν την επικοινωνία με το κοινό τη στιγμή που αυτό που χρειαζόταν, κατά τη γνώμη μου πάντα, ήταν ίσα ίσα να χτιστεί αυτή η επικοινωνία και να μην βλέπουμε προσφυγές σε υποτιθέμενους δισταγμούς και ντροπές, που εν τέλει αποδυνάμωναν το όλον. Αυτή η διακοπή της βλεμματικής επικοινωνίας με το κοινό συνδεόταν και με μικρές διακοπές στον λόγο, διαλύοντας τη ροή του, αλλά με έναν τρόπο που έμοιαζε και πάλι κατασκευασμένος. Ο δεύτερος λόγος αφορά μία γενικότερη αγωνία που διαφαινόταν στο α’ μισό της παράστασης: να παίξουν όλα τα αντικείμενα που έχουμε στη σκηνή ή στο σακίδιο, να γίνουν όλα γρήγορα, να γίνουν έξυπνα πράγματα κ.λπ.
Από το β’ μισό της παράστασης, που αυτή η αγωνία κάπως κόπασε, η παράσταση έγινε πιο ενδιαφέρουσα. Δεν έλειψαν οι αστείες στιγμές που προκάλεσαν γέλιο, η διάδραση με το κοινό έγινε με τρόπο πετυχημένο και βρήκε ανταπόκριση, ενώ ταυτόχρονα υπήρχαν και κάποιες όμορφες εικαστικά στιγμές όπως η φωτεινή Μούσχουρη στο φόντο. Παρόλα αυτά, υπήρχαν πάλι στιγμές που το κείμενο με «έχανε» καθώς αναρωτιόμουν πόσες φορές μπορεί να βρει κάποιος τον εαυτό του και ποιος εαυτός είναι αυτός τέλοσπάντων. Κι αν είναι ότι πράγματι, σε πολλές φάσεις της ζωής μας θεωρούμε ότι έχουμε βρει τον εαυτό μας και ξέρουμε ποιοι είμαστε και τι κάνουμε, θεατρικά θα μπορούσε να αναδειχθεί με κάποιον τρόπο ώστε να λειτουργήσει ενδεχομένως κριτικά ή αναστοχαστικά για το κοινό.
Άλλωστε ο καθένας από εμάς έχει τη δική του Νάνα Μούσχουρη, το δικό του όνειρο που ήθελε από παιδί να ακολουθήσει, ίσως λιγότερο εμμονικά από τον Μιλού της παράστασης. Κι αυτή η κοινή βάση των ονείρων μας είναι που καθιστά την καλύτερη σκηνή της παράστασης, κατ’ εμέ, την τελική σκηνή όπου ο ήρωας τραγουδά όχι σωστά αλλά με πάθος, αμεσότητα και απεύθυνση καθηλωτική. Αν και δεν αντιλήφθηκα προς τι το περιγραφικό σχήμα που ντύθηκε και ξεντύθηκε Νάνα. Θα μπορούσε να παραμείνει ντυμένος, έχοντας ξεπεράσει την εμμονή του και άρα ελέγχοντας αυτό το γεγονός, ή να τα πετάξει όλα τα αξεσουάρ της ευθύς εξαρχής κάτω και να μας τραγουδήσει ως «αυτό που είναι».
Ο σκηνικός χώρος που επιμελήθηκε η Σεμίραμις Μοσχοβάκη δημιουργούσε μια οικειότητα, επέτρεπε τα ανοίγματα στον χωροχρόνο της ιστορίας και ήταν χρήσιμος για την παράσταση. Τα κοστούμια λειτουργούσαν περισσότερο ως δηλωτικά ιδιοτήτων και εναρμονίζονταν με την αφήγηση.
Κλείνοντας, θα επιστρέψω σ’ αυτό που έγραψα και στην αρχή του άρθρου. Είναι μια παράσταση “roller coaster”. Ο όρος αυτός αναφέρεται τόσο στο κείμενο με τις εναλλαγές του, κωμικές-δραματικές και κορυφώσεις-πλατειασμοί, όσο και με το πώς ήταν κι η πρόσληψή μας απέναντί του. Καθόλη τη διάρκεια δεν μπορούσαμε να αποφανθούμε. Εκεί που συνέβαινε μία καλή στιγμή, μία μικρή σκηνική βιασύνη ή ένας θεατρινισμός μας αποτραβούσε. Roller coaster.
