γράφει ο Τάσος Γέροντας
«Φαντάσματα Τεχνητής Νοημοσύνης». Δεκαεπτά διηγήματα επιστημονικής φαντασίας. Πρόλογος, επιλογή κειμένων, μετάφραση Χριστόδουλος Λιθαρής. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2024.
384 σελίδες σε πολύ καλής ποιότητας λείο, λεπτό, λευκό χαρτί, με πολύ καλή επιμέλεια, άψογη εκτύπωση και βιβλιοδεσία.
Ο εκτενής πρόλογος του μεταφραστή ξεκινά με μια σύντομη αλλά πολύ περιεκτική παρουσίαση της έννοιας της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ κατά το αγγλικό ΑΙ). Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο τρόπος που αυτή εμφανίστηκε και εξελίχθηκε με τα χρόνια στον χώρο της Επιστημονικής Φαντασίας. Η πολυετής εμπειρία του μεταφραστή και η βαθιά γνώση του περί την Ε.Φ. συντελούν στο να μας δώσει μια εξαιρετικά καλογραμμένη και πολύ εμπεριστατωμένη σύντομη πραγματεία για τη θέση των ρομπότ και της ΤΝ στη λογοτεχνία, καθώς και για την πρόοδό της με την πάροδο των ετών και με την τεχνολογική πρόοδο. Ο πρόλογος κλείνει με μια πολύ σύντομη αναφορά σε κάθε διήγημα που θα διαβάσουμε.
Δεκαεπτά διηγήματα λοιπόν. Με μέγεθος από 2 έως 64 σελίδες. Δημοσιευμένα από το 1899 μέχρι το 2015. Διαφορετικοί συγγραφείς, διαφορετικές απόψεις για τα ρομπότ και την ΤΝ. Από τα ρομπότ που σκοτώνουν και αφανίζουν τους δημιουργούς τους, στα συμπονετικά παρότι πανίσχυρα ρομπότ, μέχρι και το τέλος των ρομπότ ή το τέλος της ανθρωπότητας ή του σύμπαντος. Κάποια γοητεύουν, κάποια τρομάζουν, μερικά συγκινούν. Όλα προσφέρονται για προβληματισμό. Ποτέ δεν διάβασα δύο συνεχόμενα. Πάντα ένιωθα την ανάγκη να σκεφτώ μετά το τέλος κάθε διηγήματος. Ακόμα και μετά από εκείνο των δύο σελίδων.
Κάποια από τα τελευταία διηγήματα έχουν πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, των οποίων η κατανόηση απαιτεί πολλές γνώσεις φυσικής. Όμως αν ο αδαής ή ανυπόμονος αναγνώστης τα προσπεράσει, δεν θα χάσει κάτι σημαντικό από την εξέλιξη της υπόθεσης.
Εξαιρετική συλλογή! Πιστεύω πως ο μεταφραστής, στην αναζήτηση αυτών που θα περιληφθούν στη συλλογή, θα έχει σημειώσει τουλάχιστον άλλα τόσα, που θα μπορούσαν να σχηματίσουν τον δεύτερο τόμο. Τον οποίο πολύ θα χαιρόμουν αν τον έβλεπα στα βιβλιοπωλεία!
Η μετάφραση επιστημονικής φαντασίας είναι άθλος. Ο συγγραφέας έχει πλάσει, συνήθως στα αγγλικά, μια λέξη που δεν υπήρχε πριν, και στην οποία έχει δώσει το νόημα που αυτός θέλει. Όμως στα ελληνικά δεν είναι τόσο εύκολο. Θα πρέπει η νέα λέξη να έχει κάποια ετυμολογική σχέση με το νοούμενο. Σ’ αυτό το έργο έχω διαπιστώσει πολλές φορές το υψηλό επίπεδο της δουλειάς που κάνει ο Λιθαρής. Το μπράβο είναι λίγο.
«Ένα από τα αγαθά που διαθέτουν σε αφθονία οι νέοι είναι η άγνοια».
«Οι λογικές δεν τα πάνε καλά με τις γυναίκες. Μόνο με ό,τι βγάζει νόημα».
