Section: Open Horizons
Το «José» είναι μία από τις ταινίες που προκάλεσαν αίσθηση στο 75
ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, το οποίο διήρκεσε φέτος από τις 29 Αυγούστου μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου, πετυχαίνοντας να κερδίσει το «Queer Lion» για την «αποτύπωση της πολυπλοκότητας μίας σχέσης μεταξύ ομοφυλόφιλων, με υπόβαθρο τη σκληρή ζωή στη σύγχρονη Γουατεμάλα». Πρόκειται πράγματι για μία ηχηρή ταινία, η οποία ίσως να χάνει τα βήματά της στα μισά της πορείας, αλλά εν τέλει διατηρεί τη δυναμική της μέχρι το τέλος.
Ήρωάς μας είναι ο José (Enrique Salanic), ένας νεαρός 19 ετών, ο οποίος ζει μετά βίας μαζί με τη μητέρα του, δίχως να έχει γνωρίσει ποτέ τον πατέρα του. Μένει στη Γουατεμάλα, όπου εργάζεται ως σερβιτόρος και συνεχώς τρέχει πίσω από αυτοκίνητα και περαστικούς, προκειμένου να τους εξυπηρετήσει και να φέρει νέους πελάτες στο μαγαζί. Κάποιες φορές όταν φεύγει από τη δουλειά, συναντά διάφορους άγνωστους άντρες που γνωρίζει μέσω του διαδικτύου για να κάνει έρωτα μαζί τους, εν αγνοία φίλων και της μάνας του. Ένας από αυτούς, ο συνομήλικος Luis (Manolo Herrera), καταφέρνει να του ξυπνήσει περισσότερα ερωτικά συναισθήματα πέραν της σεξουαλικής ικανοποίησης. Δυστυχώς όμως η επιθυμία τους να εξελιχθεί μία γνωριμία σε σχέση βρίσκει άμεσο εμπόδιο τη πραγματικότητα, όπως είναι διαμορφωμένη στην κοινωνία όπου ζουν.
Η γοητεία της ταινίας οφείλεται εν μέρει στο ντοκιμενταρίστικο ύφος της, το οποίο απορροφά τον/τη θεατή γρήγορα μέσα στον κόσμο της, πηγάζει ωστόσο από τις καθηλωτικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών της, οι οποίοι έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το σινεματικό μέσο και την τέχνη της υποκριτικής. Η χημεία μεταξύ των Salanic και Herrera είναι εμφανής, δίνοντας στη σχέση τους την αίσθηση πως παρακολουθούμε έναν πραγματικό έρωτα να ξεδιπλώνεται, εκτός των ορίων της κινηματογραφικής αφήγησης. Δίχως αυτούς τους χαρισματικούς ηθοποιούς, η ταινία θα ήταν πολύ διαφορετική και ίσως αρκετά πιο αδύναμη. Το σενάριό των Cheng και George F. Roberson περιέχει συμπαθείς και αληθινούς χαρακτήρες, παρ' όλα αυτά παρουσιάζει ζητήματα ρυθμού στο μέσο της ταινίας και μοιάζει να επαναλαμβάνεται. Αισίως, το γλυκόπικρο τέλος της ταιριάζει στην ιστορία της και επεκτείνει την αφήγηση έξω από την ταινία, κρατώντας τους χαρακτήρες της κοντά στο κοινό και μετά τους τίτλους τέλους.
Η ταινία είναι μόλις η δεύτερη του Li Cheng, ενός νέου δημιουργού ο οποίος δεν είναι μόνο τολμηρός αλλά και εξίσου ταλαντούχος. Θέλει να μιλήσει για την ομοφυλοφιλία, την ομοφοβία και τον έρωτα σε άνθιση μεταξύ νεαρών ενηλίκων, ζητήματα τα οποία (ευτυχώς) συζητούνται αρκετά στον κινηματογράφο των τελευταίων ετών. Ο Cheng εντούτοις επιλέγει να αφηγηθεί την κάπως συνηθισμένη του ιστορία σε μία αντιστρόφως ανάλογη, ασυνήθιστη τοποθεσία: στη Γουατεμάλα, μία από τις πιο φτωχές, επικίνδυνες, θρησκόληπτες και ομοφοβικές χώρες στον κόσμο. Εδώ αποδεικνύεται το θάρρος του. Το ταλέντο του, επιβεβαιώνεται από τον ήρεμο, ήσυχο και ειλικρινή χαρακτήρα της ταινίας του, η οποία πολύ εύκολα θα μπορούσε να καταλήξει μία μελοδραματική, εκρηκτική απογοήτευση. Ο Cheng μολαταύτα χειρίζεται το ευαίσθητο θέμα του με στοργή, και παραμένει συνεχώς κοντά στους χαρακτήρες του και στον πυρήνα της ταινίας, την οποία δεν απασχολεί τίποτα άλλο, παρά η ανάγκη μερικών ανθρώπων να μπορούν να αγαπήσουν και να αγαπηθούν, όπως αυτοί επιθυμούν, όπου κι αν βρίσκονται. Συνεπώς, το «José» καταλήγει μία αξιοπρόσεχτη ταινία με queer αφήγηση αλλά και πολιτισμικά σημαντική, λόγω της χώρας όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματά της.
