Ρωσία 2017, σκηνοθεσία: Αντρέι Ζβιάνγκιντσεφ, με τους: Μαριάνα Σπίβακ, Αλεκσέι Ρόζιν, Μάτβεϊ Νόβικοφ.
Η τελευταία ταινία του Σβιάγκιντσεφ, (Επιστροφή, Λεβιάθαν) βραβεύτηκε στις Κάννες με το ειδικό βραβείο επιτροπής και στο φεστιβάλ του Λονδίνου με το βραβείο καλύτερης ταινίας ενώ αποτελεί και την επίσημη πρόταση της Ρωσίας για τα Όσκαρ.
Η Zhenya και ο Μπόρις έχουν αποφασίσει να πάρουν διαζύγιο λύνοντας τον πολυετή γάμο τους. Και οι δύο βρίσκονται πλέον σε άλλη σχέση, αναζητούν αγοραστές για το σπίτι τους και φαίνονται έτοιμοι να προχωρήσουν στην καινούργια τους ζωή με μία λεπτομέρεια ακόμη να στέκεται στο δρόμο τους: ο 12χρονος γιος τους, παιδί που δεν ήθελαν ποτέ να αποκτήσουν. Κανένας από τους δύο δε θέλει να αναλάβει την ανατροφή του και η μοίρα δίνει αναπάντεχη λύση στο δίλλημα τους όταν το αγόρι το σκάει από το σπίτι και εξαφανίζεται.
Οι ήρωες της ταινίας είναι ψυχροί, κυνικοί, εγωιστές, σκληραγωγημένοι. Ο πατέρας, μέσα σε ένα επικριτικό και καταπιεστικό εργασιακό περιβάλλον, πασχίζει να βρει τρόπο να κουκουλώσει το διαζύγιο του, αποδεικνύοντας την υποκρισία της χριστιανικής ηθικής που του έχει επιβληθεί. Η μητέρα από την άλλη, που σοκάρει με τη σκληρότητα και το θράσος της, αποδεικνύεται ότι είναι μεγαλωμένη από μία μάνα που τη ξεπερνά με ευκολία και στα δύο και την οποία έχει αποκηρύξει από τη ζωή της κλείνοντας τα μάτια μπροστά στην τρομακτική ομοιότητά τους.
Ωστόσο, το να αποδώσουμε τη συμπεριφορά των ηρώων σε παιδικά τραύματα ή να τους αποκηρύξουμε ως ακραίους και ιδιότροπους, θα αποτελούσε απαράδεκτη υπεραπλούστευση της ταινίας ενός σκηνοθέτη, που λειτουργεί με συμβολισμούς, που πάντα εμπεριέχει στο έργο του κάποια πολιτικοκοινωνική διάσταση και που αγαπά να βάζει στο μικροσκόπιο το μέρος για να ξεσκεπάσει τελικά το σύνολο. Οι ήρωες του Σβιάγκιντσεφ είναι γνήσια προϊόντα των καιρών τους, και η αναφορά στα γεγονότα της Ουκρανίας μέσα από την τηλεόραση, η απροθυμία και ανικανότητα των αστυνομικών αρχών και το ψυχρό βλέμμα που ρίχνει η μητέρα κατευθείαν στο θεατή, φορώντας τα περήφανα χρώματα της Ρωσίας, αρκούν για να μετατρέψουν το προσωπικό δράμα σε κοινωνικό κατηγορώ. Παρόλα αυτά η ταινία κατάφερε ευτυχώς, να αποφύγει τη λογοκρισία και την πολεμική των ρωσικών αρχών, σε αντίθεση με το αριστουργηματικό Λεβιάθαν που είχε προηγηθεί, μάλλον χάρη στη διακριτικότητα των συμβολισμών της.
Η σκηνοθετική προσέγγιση είναι χαρακτηριστική της φιλμογραφίας του Σβιάγκιντσεφ. Μονοπλάνα με ελάχιστη κίνηση, ψυχρά χρώματα, αργοί ρυθμοί και ήρωες που χάνονται στο χώρο. Το πρώτο μέρος της ταινίας είναι αφιερωμένο στην έκθεση των χαρακτήρων και ο θεατής πασχίζει να ξετυλίξει το κουβάρι της ιδιοσυγκρασίας τους και να κατανοήσει τι είναι αυτό που μπόρεσε να κάνει δυο γονείς, απολύτως ικανούς να αναθρέψουν το γιο τους, να θέλουν τόσο αδικαιολόγητα να τον ξεφορτωθούν. Στη συνέχεια ωστόσο, η αφήγηση παγώνει και αφήνεται να χαθεί στο έρημο δάσος και τα εγκαταλελειμμένα κτήρια, όπου μια ομάδα εθελοντών μαζί με τους γονείς ψάχνουν το μικρό αγόρι. Ο σκηνοθέτης δείχνει με επιμονή τα στάδια αυτής της αναζήτησης και με κάθε νιφάδα που πέφτει, με κάθε φωνή που χάνεται στη σιωπή του αφιλόξενου τοπίου, ο θεατής με πικρία υποψιάζεται τη ματαιότητά της.
Γιατί ο Σβιάγκιντσεφ είναι ένας ανελέητος δημιουργός που κάνει ταινίες σκληρές. Δεν αρκείται στο να καταρρακώσει ή να τιμωρήσει, τους ήρωες του, θέλει επίσης να χλευάσει την αφέλεια τους να πιστέψουν ότι στη νέα τους ζωή, με τους νέους τους έρωτες και τη νέα τους εμφάνιση, με κάποιο τρόπο θα τα καταφέρουν καλύτερα. Η νεαρή σύντροφος του πατέρα, η οποία αν και έγκυος στο πρώτο της παιδί αντιμετωπίζει με τρομακτική αδιαφορία και εγωκεντρισμό το γεγονός της εξαφάνισης του αγοριού, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη ότι το μέλλον δεν πρόκειται να είναι λιγότερο ζοφερό από το παρόν. Έτσι οι ήρωες, καθώς πορεύονται προς την έκρηξη του προσωπικού τους δράματος, φαντάζουν στο θεατή όλο και λιγότερο ακραίοι, ταιριάζουν άριστα με τα χρώματα της ρωσικής μεγαλούπολης, δε θα μπορούσαν ίσως να είναι και αλλιώς. Αποδεικνύεται τελικά ότι ο δημιουργός της ταινίας είναι και ο πιο ψυχρός πρωταγωνιστής της, καθώς αρνείται να τους δώσει απαντήσεις, αρνείται να τους δώσει ελαφρυντικά αλλά κυρίως, αρνείται να τους δώσει μια δεύτερη ευκαιρία, αδιαφορώντας για το αν, ή όχι, την αξίζουν.
Η ταινία προβάλλεται στη Θεσσαλονίκη στην αίθουσα: Ολύμπιον 2 / Παύλος Ζάννας
