φωτογραφία|Ιωάννα Χατζηανδρέου
Το 2008 ήταν η χρονιά που έκανα το δικό μου ''προφίλ''. Ακόμα δεν υπήρχε η
παγκόσμια υστερία των social media τουλάχιστον στον βαθμό που υπάρχει κι
γιγαντώνεται σήμερα-για την Ελλάδα δε, ήμασταν ακόμα παράξενα φρούτα εμείς που
δεν αγνοούσαμε τι εστί facebook ή twitter – και νιώθαμε και σαν παιδιά που τους
δώσανε ένα παιχνίδι να παίξουν ολοκαίνουργιο, γυαλιστερό, χωρίς ''ΜΗ'' και
περιορισμούς. Ένα 24ωρο παιχνίδι, όπου όλοι, μα όλοι, γινόμασταν φίλοι, ανταλλάζαμε
απόψεις κι ίσως πηγαίναμε και για έναν καφέ να γνωριστούμε.
Φυσικά τα χρόνια που πέρασαν, απέδειξαν την φούσκα του πράγματος. Τις
ρομαντικές προσδοκίες και τα γλυκανάλατα αισθήματα που στην πραγματικότητα έκρυβαν
απωθημένα, σοβαρά κόμπλεξ, ανωνυμία που συχνά μεταμφιέζονταν σε μίσος και οργή.
Το παιχνίδι άρχισε να γίνεται τρόπος ζωής. Καθημερινότητα. Εθισμός. Έβαλε πλέον
τους δικούς του κανόνες, μέσα από καθημερινές κουβέντες παντού γύρω σου.-“Είδες
τι ανέβασε η τάδε;”-“με έσβησε το καθίκι, τώρα θα δεις τι θα του κάνω”- “μου έκανε
ο τάδε add, τον ξέρεις προσωπικά;» – “Δε μου άρεσε το σχόλιο σου στο στάτους
μου! Θες να μου πεις κάτι;” και άλλα νόστιμα, φράσεις που ακούγονται στο μετρό,
στα καφέ ή στον δρόμο.
Ξαφνικά, άρχισε να έχει σοβαρό αντίκτυπο το τι γράφει κάποιος εντελώς άγνωστος
σου (!) στο δικό σου post, το τι μεταφέρει στους ''κοινούς φίλου -άλλη πληγή
αυτή- και ποια έκανε φίλη ο δικός σου, πόσα likes του έκανε αυτή η
''ξετσίπωτη'', και πόσο σοβαρός κίνδυνος είναι το ''τσουλί'' για την σχέση σας
και τα σχετικά όμορφα.
Αρχίζεις, λοιπόν να αποκτάς οπαδούς ανάλογα με το τι ανεβάζεις. Ποστάρεις
ρομαντικά καταθλιπτικά τραγουδάκια, και στο δευτερόλεπτο αποκτάς ''φίλες'',
τσακισμένες από τον έρωτα, ''φίλους'' που η άπιστη τους παράτησε, ενώ αν
ερωτευτείς και σταματήσεις τα καταθλιπτικά τραγουδάκια, οι φίλοι θα σε
διαγράψουν εφόσον δεν έχετε να μοιραστείτε καμία ερωτική μιζέρια και δεν
συμμετέχετε σε πανηλίθιες ομάδες τύπου ''η απιστία είναι αυτοταπείνωση''. Αν
πάλι τύχει να είσαι όμορφη, σέξι και αισθησιακή, θα φας τις απίστευτες αναφορές
από άλλες φίλες για την ποταπή – ναρκισσιστική συμπεριφορά σου, χώρια το
κράξιμο από εναλλακτικές σοβαρές κυρίες που λιώνουν με ποίηση και που συνήθως
είναι οι ίδιες που γράφουν dirty λογάκια σε διάφορα inbox με στυλ νταλικέρη.
(Μια χαρά είναι οι άνθρωποι, αν μη τι άλλο είναι αυθεντικοί. Εδώ, να
σημειώσουμε με σαρκασμό πως οι γυναίκες είναι οι πιο ανελέητοι κυνηγοί προς
αναζήτηση συντρόφου, στο facebook. Η ατάκα ''οι άντρες έχουν προφίλ για να
ρίξουν γκόμενα'', είναι τόσο κλισέ όσο και το ''όποιος ακούει βαριά λαϊκά,
είναι χαμηλού επιπέδου'').
Ομάδες πολιτικές, όπου αναλώνονται χιλιάδες εργατοώρες σε απάντηση – σχόλιο,
απάντηση – σχόλιο, κι ούτω καθεξής που συχνά οι κουβέντες βγαίνουν εκτός
ελέγχου κι εκτός ευγενικών πλαισίων αποκαλύπτοντας τους πραγματικούς χαρακτήρες
των ''σοβαρών'' σχολιαστών. Ομάδες ''αγαπουλίνιων'', που όλοι σχολιάζουνε με
μελό emoticons, λουλούδια, γατάκια, ηλιοβασιλέματα κι ανταποδοτικά σχόλια τύπου
''καλημέρα φίλοι μου! Σας αγαπώ και σήμερα!''.(Μεταξύ μας παίζει να είναι
τελικά, οι πιο υγιείς χρήστες του διαδικτύου, αν μη τι άλλο δεν ενοχλούν).
Το τραγικότερο είναι τα copy- paste των inbox, που έχουν πλέον πάρει διαστάσεις
απίστευτες, αποκαλύπτοντας συνομιλίες προσωπικές που γίνονται ''δημόσιες'' με
κίνητρο την εκδίκηση ή απλά την ηλιθιότητα εκείνου που προβαίνει σε τέτοιες
πράξεις.
Η ανωνυμία, τα ψευδώνυμα που κρύβουν συχνά πολύ μπερδεμένες ψυχολογικά καταστάσεις
κρύβουν πολλά περισσότερα από ένα απλό ψεύτικο προφίλ. Όσοι ισχυρίζονται επίσης,
πως ''η πραγματική ζωή είναι εκεί έξω'', είναι οι ίδιοι που δίνουν το παρών
συνεχώς στα social media και παρατηρούν
εξονυχιστικά, τι κάνουν οι κοινοί φίλοι, η πληγή που έλεγα παραπάνω,
μεταφέροντας την προσωπική τους γνώμη, δεξιά αριστερά για ανθρώπους που δεν
γνωρίζουν προσωπικά κάνοντας συχνά πολύ κακό, εν αγνοία τους(όχι πάντα). Οι
μυρωδιές, όμως, το άγγιγμα, και η προσωπική επαφή ποτέ δεν θα αντικατασταθούν
από τις ιντερνετικές φιλίες. Επικοινωνώντας μόνο με ''φαντάσματα'', και avatar
πρόσωπα, κινδυνεύουμε να γίνουμε εμείς φαντάσματα με προσωπικότητες πολύ εύθραυστες
και σε περιπτώσεις η γνώμη των άλλων μπορεί να μας καταρρακώσει ψυχικά. Η αποδοχή
μετατρέπεται σε like, και η απόρριψη σε ένα delete ή unfriend. Οι περισσότεροι
ακούνε τον εαυτό τους να μιλάει. Δεν κάνουν διάλογο, δίνουν διάλεξη με σκοπό να
τους ακούσουν, οι ''άλλοι''.
Επιστρέφοντας πίσω στο 2008 και κάνοντας έναν ίσως ανούσιο απολογισμό, δεν θυμάμαι
πόσους ανθρώπους γνώρισα, συνομίλησα κι εντέλει διέγραψα. Ούτε θυμάμαι πόσοι με
διέγραψαν, όταν δεν ήμουν πια, αυτό που είχαν δημιουργήσει στο μυαλό τους. Έχω
κάνει όμως, και πραγματικές φιλίες, ουσιαστικές, που άντεξαν στον χρόνο, καθώς
επίσης και εξαιρετικές επαγγελματικές συνεργασίες. Κι αυτό γιατί μετά από τόσα
χρόνια ωρίμασα εγώ, με τοποθέτησα με τα δικά μου δεδομένα στα μέσα μαζικής
δικτύωσης. Τα social media είναι πράγματι ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι στο οποίο
εμείς ορίζουμε τους κανόνες. Τις ώρες που θα παίζουμε και με ποιους.
Aλλιώς, το παιχνίδι σου κάθεται στο λαιμό. Το θέλεις αυτό;
Τα social media είναι η βάση για μια αληθινή επικοινωνία. Το σύνθημα ''je
suis Charlie'' που ένωσε ανθρώπους από χιλιάδες μέρη του πλανήτη μεένα κοινό
μότο, μια κοινή ιδέα, είναι η καλύτερη απόδειξη, ότι όλα είναι θέμα ''χρήσης''.
