Γίνεσαι καλλιτέχνης με ό,τι βρεις
Σελίν
(Ταξίδι στην άκρη της νύχτας)
Ένας καλλιτέχνης γιατί αυτοβιντεοσκοπείται ξερνώντας εμετό ή γιατί συνουσιάζεται με ένα καρπούζι [1]''μερικές φορές πρέπει να είμαστε αυθαίρετοι χωρίς φόβο''. Πρόκειται εξάπαντος για έναν εικαστικό αμφιλεγόμενο, αντι-ακαδημαϊκό, αυτοδίδακτο, ο οποίος πραγματοποιεί την πρώτη του ατομική έκθεση το 1982 στην Αθήνα, έκτοτε διατηρεί πεισματικά μια οργανική σχέση με την τέχνη – με κατασκευές, φωτογραφίες, ζωγραφική, βίντεο – φτάνοντας μέχρι το σημείο να υποστηρίξει ότι ο τίτλος ''έρχεται πάντα μετά''.
Δίχως να αισθάνεται την ανάγκη να σταθεί σε αφορμές, ο Τότσικας (φροντίζει να) ενδιαφέρεται μονάχα για αιτίες. Η ιδιότυπη έτσι γεω-μετρικότητα που προσδίδει ωσάν οφθαλμαπάτη στους χρωματισμούς του μαρτυρούν κάποια επιρροή από τον ελβετό ζωγράφο και θεωρητικό της τέχνης Γιοχάνες Ίττεν [JohannesItten, 1888-1967]: κοφτές συμπαγείς πινελιές άμεικτου χρώματος που επιφέρουν μια ορισμένη ρευστότητα, καθώς και μια κατάφαση. Πάντοτε ο Τότσικας στοχεύει ξεκάθαρα σε μια βιο-λογική συγκίνηση. Η λιτή μορφολογία που εφαρμόζει αναδεικνύει τη σημασία της ''αιχμής'' ωσάν μια κάθαρση που οδηγεί σε νέα ζωή˙ ως εκ τούτου, αφήνεται να οδηγηθεί ο ίδιος κάθε φορά σε ένα όριο για πρώτη φορά: εμφατικά έχει δηλώσει πως αναζητά το νετρίνο!
Η συγκεκριμένη ανάγκη που ξεχύνεται στην εκφραστική του γλώσσα είναι ανάγκη για αμεσότητα και απλότητα. Το βλέμμα του πάνω στα αντι-κείμενα δύναται να είναι υποκειμενικά μη συναισθηματικό καθότι προσπαθεί να το αναδείξει ως αυταξία, τόσο χρηστικά όσο και συμβολικά. Είναι που επιθυμεί να μετατρέψει την αλήθεια του βιωμένου χρόνου σε εικαστικό συμβάν. Για τον Τότσικα, το βίωμα είναι αυτό που σε διαμορφώνει ολότελα [2]. Ταυτόχρονα, η διάθεσή του παραμένει αναχωρητική μα και αφαιρετική ενόσω απωθεί –εξοντωτικά μάλιστα – την όποια ιδεολογική φόρτιση.
[1] Έργο του Θανάση Τότσικα στην έκθεση Outlook 2003 απεικόνιζε τον ίδιο γυμνό να συνουσιάζεται με ένα καρπούζι
Εκείνο που αφουγκράζεται ως μετα-φυσική έχει να κάνει περισσότερο με την αμεσότητα της αλήθειας, ήτοι, το εδώ και τώρα της καλλιτεχνικής πράξης. Κάθε του έργο καταφέρνει να προκαλεί συναισθηματικές μεταπτώσεις στο θεατή. Ο χαρακτήρας του αρχέγονου στοιχείου όμως είναι που απομένει εντέλει. Για τον Λαρισαίο καλλιτέχνη, αντίδοτο στην κρίση αποτελεί η προσωπική έκσταση εν είδει δημιουργίας˙ μόνο που τότε ‹‹η μνήμη / διαφυγούσα / άλλοτε ως πλεόνασμα αγάπης που χαρίστηκε / άλλοτε της απώλειας ξορκίζοντας το φόβο / αρθρώθηκε στο έλασσον›› [3] .
***
[2] Βλ. την έκθεση Δωμάτιο Διακοπών που είχε κάνει στην Κεφαλονιά
[3] Βούλα Επιτροπάκη, Erotundata structura verborum, εκδ.Ταξιδευτής, Αθήνα 2016, σελ.16
