Ο Johnny Cash συζητάει
με σωφρονιστικούς υπαλλήλους της φυλακής San Quentin για
τις συνθήκες κράτησης των κρατουμένων, κατά την πρώτη του συναυλία μέσα σε
φυλακή, την Πρωτοχρονιά του 1958.
«Οι
άνθρωποι εκεί έξω δεν μπορούν να καταλάβουν πόσο εύκολα μπορούν να βρεθούν μέσα
στη φυλακή από τη μια στιγμή στην άλλη» αναφέρει σε έναν από τους μοναχικούς
μονολόγους του ο γνωστός μας Ισοβίτης του Αρκά.
Ο
Αμερικανός τραγουδοποιός Johnny Cash το ήξερε αυτό, είχε περάσει και ο ίδιος μερικά βράδια
της ζωής του πίσω από τα κάγκελα της φυλακής, συνήθως για μικροπαραπτώματα που
είχαν να κάνουν με αλκοόλ και ναρκωτικά. Ο Cash αποτύπωσε
τα blues της
φυλακής σε δύο δίσκους που ηχογράφησε ζωντανά μπροστά στους κρατούμενους δύο
φυλακών στα τέλη της δεκαετίας του 1960, το Johnny Cash at Folsom Prison
(1968) και το Johnny Cash at San Quentin (1969). Οι
συναυλίες που έδωσε ο Cash μέσα στις φυλακές είχαν σκοπό να ευαισθητοποιήσουν την
αμερικανική κοινή γνώμη για το ζήτημα της θανατικής ποινής.
Το
2000, τρία μόλις χρόνια πριν πεθάνει, ο Cash
άκουσε στο ραδιόφωνο το τραγούδι του Αυστραλού Nick Cave με
τον τίτλο The Mercy Seat
(1988), ένα
τραγούδι που περιγράφει τα συναισθήματα ενός μελλοθάνατου, λίγο πριν βρεθεί
ζωσμένος στην ηλεκτρική καρέκλα. Οι στίχοι που έγραψε ο Cave είναι
παρμένοι από την Βίβλο και εξισώνουν την θανατική ποινή με τον μωσαϊκό νόμο του
«οφθαλμός αντί οφθαλμού και οδόντας αντί οδόντος».
Ο Cash ζήτησε
από τον Cave να
ερμηνεύσει το τραγούδι του. Κατάφερε να το κάνει δικό του (όπως παραδέχθηκε και
ο ίδιος ο Cave) και
να του δώσει την βαρύτητα που του αρμόζει, ως ένα άσμα που καταδεικνύει το
παράλογο της εκτέλεσης ενός ανθρώπου από την θεσμική εξουσία, πράξη που
πηγαίνει την κοινωνία πίσω στην εποχή του Μωυσή.
Οι φυλακές υψίστης ασφαλείας στο
Μαλανδρίνο, όπου στις 25 Μαρτίου 2014 ο Αλβανός κατάδικος Ιλία Καρέλι
δολοφόνησε τον υπάλληλο των φυλακών Γιώργο Τσιρώνη, ενώ μετά από τρεις ημέρες
βρέθηκε και ο ίδιος νεκρός στο κελί του.
Γεγονότα
όπως η δολοφονία ενός σωφρονιστικού υπαλλήλου από έναν κρατούμενο και η
μετέπειτα δολοφονία του κρατουμένου αυτού κάτω από «αδιευκρίνιστες συνθήκες»
δεν συμβαίνουν πρώτη φορά. Μέσα στο περιβάλλον της φυλακής, η βία ελλοχεύει
συνεχώς, το θέμα όμως είναι τι γίνεται έξω από την φυλακή, δηλαδή πως αντιδρούν
οι θεσμοί σε ένα τέτοιο, διπλά τραγικό, περιστατικό και τι στάση τηρεί η
κοινωνία.
«Έφαγε
κάποιον άλλον που απλά έκανε τη δουλειά του καλά τον έκαναν», «Έτσι μπράβο, να
ξεβρωμίζουμε σιγά-σιγά!», «Εσείς πιστεύετε ότι είχε αξία η ζωή του κρατουμένου
και με ποιο τρόπο;», «Σε νηστικά πιτ-μπουλ έπρεπε να τον είχαν ρίξει.». Αυτά
είναι κάποια από τα σχόλια αναγνωστών που γράφτηκαν στο facebook page εφημερίδας
μεγάλης κυκλοφορίας, κάτω από την είδηση του θανάτου του Αλβανού Ιλία Καρέλι,
με τα περισσότερα από αυτά τα σχόλια να προέρχονται από γυναίκες αναγνώστριες.
Οι
ιατροδικαστές αποφάνθηκαν ότι ο θάνατος του κρατουμένου επήλθε από ξυλοδαρμό.Ένας άνθρωπος, δολοφόνος ναι, κακοποιείται
μέχρι θανάτου και αφήνεται να πεθάνει από τα τραύματά του, κλειδωμένος μέσα σε
ένα κελί. Οι δράστες της δολοφονίας του φαίνεται να έχουν την σιωπηλή (ή
ενυπόγραφη) αποδοχή της κοινωνίας, μιας κοινωνίας που αποδέχεται την έμμεση
εφαρμογή της, κατηργημένης στην χώρα μας, θανατικής ποινής.
«An eye for an eye And a tooth for a tooth»,
στίχοι πιο επίκαιροι παρά ποτέ ορίζουν την σημερινή βαρβαρότητα της συλλογικής
αυτοδικίας.
*Ο Νίκος Δασκαλάκης παρουσιάζει κάθε
Τετάρτη, 22:00-00:00, την ραδιοφωνική εκπομπή “A Hard Day’s Night” στο Amagi Radio (http://www.amagiradio.com).
