“Τώρα λοιπόν που φεύγω, πιο ανήσυχος από ποτέ, ευρισκόμενος σε σύγχυση, που
δεν περιγράφεται από καμία γλώσσα, οι λέξεις γεμίζουν το κεφάλι μου και πέφτουν
στο πάτωμα, εάν λοιπόν ο Θεός βρίσκεται στο πλευρό μας, τότε θα σταματήσει τον
επόμενο πόλεμο.” – Μπομπ Ντίλαν (επίλογος του τραγουδιού: “Με τον Θεό στο
πλευρό μας”).
Ήταν όλοι τους εκεί, η «Ενωμένη Ρωμιοσύνη», ο «Πολιτιστικός Σύλλογος Εθνεγερσία», οι
«Παναγιόφιλοι» και άλλοι πολλοί. Τετάρτη βράδυ με καλοκαιρινό μπουρίνι αλλά και
ξανά Παρασκευή βράδυ, στις εκκλησίες της Θεσσαλονίκης, εκατοντάδες άνθρωποι
όλων των ηλικιών, κρατώντας πανό και κεριά, ακούνε ευλαβικά την εξής ομιλία: “Δύο
πράγματα προπαγανδίζονται σήμερα στη Δύση τόσο συστηματικά και έντονα, το Ισλάμ
και η ομοφυλοφιλία. Δεν είναι πρόοδος αλλά κάτι αντίθετο. Πρόκειται για την Νέα
Τάξη Πραγμάτων, που στοχεύει στην παγκόσμια κυριαρχία των αγορών και στη
διάλυση της κοινωνίας.” Αυτά κηρύττει ένας γενειοφόρος μοναχός ως ομιλητής της
“Αγρυπνίας”. Την ίδια ώρα, οι δηλώσεις δίνουν τη θέση τους σε συνθήματα και
γιουχαΐσματα. Ακούγεται βροντερά ότι ο Αντίχριστος θα είναι ομοφυλόφιλος, ότι
εξυφαίνεται συνωμοσία των ομοφυλόφιλων, ότι η μαγεία και ο αποκρυφισμός
πηγάζουν από τα πρότυπα της Γιουροβίζιον.
Κυριακή βράδυ, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης βρίσκεται συγκεντρωμένος ένας
άλλος κόσμος, μοναχικοί ταξιδιώτες από τις κοντινές χώρες της Βαλκανικής,
φανατικοί θαυμαστές από τη Βόρεια Ευρώπη, ηλικιωμένοι συνταξιούχοι με τα παιδιά
τους, έφηβοι της σημερινής ψηφιακής εποχής, ώριμα και νέα ζευγάρια μαζεύονται
σιγά σιγά δίπλα στην θάλασσα για να ακούσουν τον Μπομπ Ντίλαν. Εκείνος φορούσε
το ίδιο μαύρο κοστούμι με την λευκή κάθετη ανάγλυφη ρίγα στο παντελόνι, το
υπόλευκο καπέλο με το μεγάλο γείσο, στάθηκε στο κέντρο της σκηνής, γύρω του τα
πέντε μέλη της μπάντας. Όχι, δεν κρατούσε ούτε έπαιξε κιθάρα. Μόνο στα πλήκτρα
μεταφερόταν συχνά για να ξεκουραστεί λίγο στο κάθισμα πίσω του. Είναι πια 73
ετών και δείχνει εμφανώς κουρασμένος, “το να είσαι σε τουρνέ είναι σαν να είσαι
στο καθαρτήριο, πας απ'το πουθενά στο πουθενά”, φαίνεται να είπε ο Ντίλαν
κάποια στιγμή, λίγο πριν κατηφορίσει προς Αθήνα μεριά για την συναυλία της
Δευτέρας.
Θρησκευτική ιστορία ετοιμάζεται να γράψει το Βερολίνο με την
ανέγερση ενός ναού που θα στεγάζει χώρους προσευχής Χριστιανών, Μουσουλμάνων
και Εβραίων. Το κτίριο θα ονομαστεί “Οίκος του Ενός” και θα είναι χωρισμένο
ισομερώς σε εκκλησία, συναγωγή και τζαμί τα οποία θα βρίσκονται για πρώτη φορά
κάτω από την ίδια στέγη.
Ήταν διαφορετικός άραγε ο Ντίλαν στα 22
του; Το γρέζι της φωνής του ήταν λίγο πολύ το ίδιο, η φυσαρμόνικά του πιστή
σύντροφός του όπως και σήμερα, αλλά τα τραγούδια που είπε εκείνο το βράδυ του
1963 μπροστά από το Δημαρχείο της Νέας Υόρκης ηχούσαν πιο ρηξικέλευθα από ότι
τώρα. Εκεί πρωτοτραγούδησε το “With God on Our Side”, μια σχεδόν θρησκευτική παραβολή για όλους τους πολέμους που διενεργήθηκαν
από τους Αμερικανούς εις το όνομα του Κυρίου. Είτε πρόκειται για την γενοκτονία
των Ινδιάνων, είτε για τον Ψυχρό Πόλεμο και την επέμβαση των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, η
επίκληση του Θεού, που ευλογεί τα όπλα, ξορκίζει κάθε αίσθημα ενοχής, κάθε
ενθύμηση αγριότητας, κάθε φωνή που αντιτίθεται στον “ιερό αγώνα”. Ξανά λοιπόν ο
Θεός πρωταγωνιστής στη μάζωξη του φόβου και του μίσους, της περίφημης
“Αγρυπνίας” της περασμένης εβδομάδας, ξανά όμως πρωταγωνιστής και ο καλλιτέχνης
να τραγουδά τα ίδια και τα ίδια, επίκαιρα πάντα, φωτεινά στιχάκια.
Την ίδια ώρα, που στην Θεσσαλονίκη συγκεντρώθηκαν, με διαφορά λίγων
οικοδομικών τετραγώνων, οι πιστοί του Άνθιμου και οι πιστοί του Ντίλαν, στο
πάντοτε ελευθεριακό Βερολίνο ετοιμάζεται η συγκατοίκηση των μεγάλων θρησκειών.
Μια συναγωγή, ένα τζαμί και μια εκκλησία θα συνυπάρξουν ειρηνικά, φέρνοντας
τους πιστούς τους πιο κοντά τον ένα στον άλλον, γεφυρώνοντας “ιερούς πολέμους”
αιώνων κάτω από την ίδια στέγη. Ο “Οίκος του Ενός” δεν θα είναι
απλά ένα αρχιτεκτονικό πείραμα αλλά ένα μήνυμα προς όλο τον πλανήτη, πως ο
καλλιτέχνης είχε εν τέλει δίκιο, ότι η εποχή του κυνηγιού μαγισσών έχει
τελειώσει και το μεγάλο στοίχημα της ανθρωπότητας είναι πλέον η συνύπαρξη.
*Ο Νίκος Δασκαλάκης παρουσιάζει κάθε Τετάρτη, 22:00-00:00, την ραδιοφωνική εκπομπή “A Hard Day’s Night” στο Amagi Radio (http://www.amagiradio.com).
