Πάντα σε αυτή τη χώρα ψάχναμε για προδότες. Για εθνικούς
μειοδότες. Για εθελόδουλους, υποτακτικούς των ξένων κέντρων, προσκυνημένους και
«γερμανοτσολιάδες». Είναι ελκυστικό το παιχνίδι της μετάθεσης των ευθυνών.
Είναι ωραία αυτή η συλλογική πλάνη, αυτή η ακατάσχετη συνωμοσιολογία την ώρα
της κρίσης. Θα ήταν ακόμα πιο ωραία αν εμείς ήμαστε στην ασφαλή πλευρά. Σαν να
βλέπουμε ένα τηλε-show,
με το οποίο σκοτώνουμε την ώρα μας. Δυστυχώς, η συλλογική ονειροφαντασία, η
πεποίθηση πως υπάρχει κάποιο φάντασμα στο δωμάτιο δεν μας βοηθά να δούμε τα
πράγματα στην πλήρη τους διάσταση.
Είναι οι μέρες τέτοιες που μυρίζουν μπαρούτι. Και για
κάποιον λόγο, το μπαρούτι θρέφει τη συνομωσία. Να φταίει που ο κόσμος φοβάται;
Να φταίει που δεν μπορεί να εξηγήσει λογικά αυτό που συμβαίνει; Ή μήπως να
συμβαίνει πως δεν θέλει να εξηγήσει λογικά αυτό που συμβαίνει; Πολλές φορές, το
ευκταίο και το γίγνεσθαι συμφύρονται στο μυαλό, με αποτέλεσμα να μην
διακρίνουμε. Μπλέκουμε τον ρομαντικό συναισθηματισμό με τον πολιτικό
ορθολογισμό. Δυστυχώς, στην πολιτική το συναίσθημα λίγο μετράει. Αν πήγαιναν οι
πολιτικοί με βασικό γνώμονα το συναίσθημα, τα αποτελέσματα θα ήταν απρόβλεπτα.
Μπαρούτι λοιπόν. Ο ορίζοντάς μου δεν είναι πολύ μακρύς,
ξεκινάει από τη δεκαετία του ’90 και φτάνει μέχρι σήμερα. Μα όμως, πάντα στον
αέρα υπήρχε η μυρωδιά του μπαρουτιού. Διαρκώς μια βόμβα βραδυφλεγής σε δεύτερο
πλάνο. Σε πρώτο το γεγονός, το οποίο όμως μπορεί να λειτουργούσε ο
πυροκροτητής. Μπαρούτι και περηφάνια εθνική. Λεονταρισμός, παλικαρισμός φθηνός.
Βαφτισμένος «πατριωτισμός». Φθηνό, πολύ φθηνό το θέαμα. Μέσα δεκαετίας του ’90
με κυβέρνηση δεκαημέρου σκάνε τα Ίμια. Το ΠΑΣΟΚ λαβωμένο θηρίο, ο ηγέτης εκτός
κάδρου, ένας νέος ηγέτης προετοιμάζει μεθοδικά την εποχή της παντοδυναμίας του,
δεν διαθέτει όμως το πολιτικό κεφάλαιο του απερχόμενου. 19 Ιανουαρίου
σχηματίζει κυβέρνηση, 25 Ιανουαρίου ένας Δήμαρχος του βάζει μπουρλότο. Πάει και
τοποθετεί τη σημαία στη μία Ίμια. «Ελληνικό έδαφος» θα πει, ναι, καμία
αντίρρηση. Όμως, η διπλωματία λαμβάνει υπ’ όψιν τις παραμέτρους και τους
συσχετισμούς που δεν μπορεί και δεν έχει καμία δουλειά να αντιληφθεί ο κάθε
δήμαρχος.
Η διπλωματία γκρίζα ζώνη για τους Έλληνες. Ότι δεν χωράει με
αναλυτικές λεπτομέρειες στο δελτίο των 8, για να μπορούμε να το υβρίσουμε, δεν
έχει καμία σημασία. Και όμως, στην περίπτωση των Ιμίων επιστρατεύτηκε υψηλή
διπλωματία. Έγιναν μεθοδολογικά λάθη; Ναι, σαφώς! Π.χ. το ΚΥΣΕΑ δεν μεταφέρθηκε
στο κέντρο επιχειρήσεων του Πενταγώνου και δεν υπήρχε δυνατότητα
αλληλεπίδρασης. Η δυτική Ίμια δεν φυλάχθηκε. Επιστρέψαμε στο statusquoante. Δημιουργήθηκε μια
Γκρίζα Ζώνη στο Αιγαίο και η Ελλάδα προσήλθε σε διαπραγματεύσεις. Αυτά μπορούμε
να αποτιμήσουμε κατά το δοκούν. Όμως, αν η κυβέρνηση έκανε ένα πράγμα σωστά,
ήταν ότι δεν καταδίκασε το έθνος, οδηγώντας το σε πόλεμο, για να ικανοποιήσει
έτσι τους αλλόφρονες, οι οποίοι καλούσαν μετ’ επιτάσεως «Στα όπλα για την
πατρίδα». Τότε, το μπαρούτι δεν υπήρχε μόνο ως αίσθηση.
Ό,τι δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε με τη λογική του μπακάλη,
αποκτά έναν μανδύα μυστηριακό. Το Χρηματιστήριο ερμηνεύθηκε μόνο ως παιχνίδι
ορισμένων αρπακτικών για να πλουτίσουν περισσότερο, ο μπακάλης όμως που
αποφάσισε να κάνει ένα μπακάλικο deluxe και να το εισάγει στο χρηματιστήριο είναι άμοιρος ευθυνών.
Δεν ήξερε, παρασύρθηκε από το αρπακτικό. Έπρεπε να μπει το πεπόνι στο ταμπλό
της Σοφοκλέους, να αποκομίσει κέρδη μιας ημέρας και στη συνέχεια να τα χάσει
σαν πρωτάρης που ήταν. Αλλά φταίνε οι άλλοι, είναι πολύ βολική η συνθήκη.
Τώρα η κρίση. Πλέον η συνομωσιολογία ανάγεται σε κεντρική
πολιτική επιλογή. Φοβόμαστε να δούμε την αλήθεια κατάματα, γιατί αυτό θα
σημαίνει πως θα δούμε τον εαυτό μας κατάματα. Χρεοκοπήσαμε; Ναι! Γιατί; Γιατί ξοδεύαμε
πολύ περισσότερα από όσα ξοδεύαμε. Και; Και δεν μπορούσαμε να βγούμε να
δανειστούμε για να εξυπηρετήσουμε αυτά που χρωστάγαμε στο εξωτερικό και στο
εσωτερικό. ΟΧΙ! Μετά την συνειδητοποίηση έρχεται η άρνηση. Η οχύρωση πίσω από
μια θεωρία είναι ο πλέον ασφαλής τόπος. Εκεί θα είμαστε σώοι και αβλαβείς, δεν
κινδυνεύουμε. Δεν κινδυνεύουμε να δούμε τις τρομακτικές και χρονίζουσες
παθογένειες αυτού του έρμου του κράτους. Άρα; Άρα φταίει ο ΓΑΠ, ο Σαμαράς, η
Μέρκελ, οι δανειστές, το ΔΝΤ, τα διεθνή χρηματοπιστωτικά κέντρα, τα
παρα-οικονομικά κέντρα. Μια κρίση τεχνητή. Ένα πειραματόζωο η Ελλάδα.
Πόσο αθώα η ανάγνωσή μας! Πόσο παιδική! Εντάξει, έχει και η
παιδικότητα τη γοητεία της, καμία αντίρρηση. Το πρόβλημα είναι πως ως παιδί
στον κόσμο των ενηλίκων θα αναγκαστείς να απεμπολήσεις την παιδικότητά σου.
Γιατί, αν δεν το κάνεις εσύ, θα το κάνουν άλλοι για σένα. Τότε είναι κατά
κανόνα πιο οδυνηρό. Γι’ αυτό, καλύτερα εκών παρά άκων. Φτάσαμε όμως στο 2014,
έχουμε περάσει 4 δραματικά χρόνια, και ακόμα δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πως ο
βασικός μας αντίπαλος είναι ο κακός μας εαυτός. Μοιάζει κοινότυπο, είναι όμως η
αλήθεια.
Σαν να ήταν μαγνήτης, η θεωρία της προδοσίας, της μειοδοσίας
κυριαρχεί στο δημόσιο λόγο. Η Ελλάδα περιγράφεται από πολλούς λίγο έως πολύ ως
«έθνος ανάδελφο», επί το τρικουπικότερον. Και επειδή στη ζούγκλα κυριαρχεί ο
νόμος της ζούγκλας, αυτός με τη δυνατότερη φωνή κάνει πιο αισθητή την παρουσία
του. Είναι αναμενόμενο. Το πρόβλημα με όσους δεν μπορούμε να φωνάξουμε, όχι
επειδή έχουμε φαρυγγίτιδα, αλλά επειδή δεν δεχόμαστε να παίξουμε τους ρόλους
των κομπάρσων σε μια κακή φαρσοκωμωδία, είναι ότι ακριβώς αυτό τον ρόλο
παίζουμε.
Συνειδητοποιώ πως δεν παίζουμε σε αρχαίο δράμα. Δεν υπάρχει
από μηχανής θεός. Γι’ αυτό το λόγο, ας μην θεωρούμε δεδομένη την κάθαρση. Είναι
πολύ πιθανό να έρθει η τίσις, ως αποτέλεσμα της νεμέσεως. Τότε, θα φανεί πόσο
ματαιόπονες ήταν όλες αυτές οι ακραίες θεωρίες, πόσο κοντόφθαλμες.
Δεν υπάρχει φάντασμα στο δωμάτιο. Υπάρχει μόνο ο κακός μας
εαυτός.
