Ο παλμός του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Film Catastrophe / Ταινία καταστροφής (2018)
Τμήμα: Σινεμά / Γαλλία
Σκηνοθεσία: Paul Grivas
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του κινηματογραφιστή Paul Grivas στον ρόλο του σκηνοθέτη τον βρίσκει πίσω από ένα πειραματικό ντοκιμαντέρ, το οποίο οικοδομείται από τα πλάνα γυρισμάτων της ταινίας Film Socialisme (2010) του Jean-Luc Godard, που γυρίστηκε στο κρουαζιερόπλοιο Costa Concordia, και από σκηνές που κατέγραψαν οι επιβάτες αυτού του κρουαζιερόπλοιου, όταν χτύπησε πάνω σε έναν βράχο και ναυάγησε τον Ιανουάριο του 2012.
Το ντοκιμαντέρ χωρίζεται σε δύο μέρη, τα οποία ναι μεν διαπλέκονται αλλά με άνισο τρόπο. Ο Grivas έχει στενή σχέση με το πρώτο μέρος του ντοκιμαντέρ, καθώς δούλεψε στο Film Socialisme και είναι ανιψιός του Godard. Το κομμάτι με τα γυρίσματα προσδίδει στο φιλμ το χιουμοριστικό στοιχείο, ειδικά μέσα από τις πολλαπλές λήψεις μίας σκηνής και τα επαναλαμβανόμενα λάθη στις ατάκες ενός ηθοποιού. Ακόμα μας αποκαλύπτεται η ιδιοσυγκρασία του Godard και ο τρόπος με τον οποίο κινηματογραφεί και προσεγγίζει τους ηθοποιούς (μία από τις κωμικές στιγμές της ταινίας είναι όταν ο Godard στριφογυρίζει και πέφτει πάνω σε ένα τζάμι για να δείξει την σωστή κίνηση στην ηθοποιό).
Το δεύτερο μέρος όμως παραμένει παραγκωνισμένο, αφού βλέπουμε ελάχιστα πλάνα από τους επιβάτες και την καταστροφή. Ουσιαστικά ποτέ δεν βλέπουμε την ανατομία μίας τραγωδίας όπως μας αναφέρει ο πρόλογος της ταινίας. Ενώ περιμένεις να δεις μία σύνδεση ανάμεσα στα δύο μέρη πέρα από την τοπική (ή ένα σχόλιο για τους φρενήρεις ρυθμούς δημιουργίας μίας ταινίας ή κάτι για τη μυθοπλασία εν γένει, σε αντιδιαστολή με μία πραγματική, χειροπιαστή ανθρώπινη τραγωδία), τελικά η ταινία θυμίζει περισσότερο ένα βίντεο making of μεγάλης διάρκειας. Σε σημείο που θα μπορούσε να βγει από την ταινία το ναυάγιο και η υπόλοιπη να στέκεται μόνη της.
Lemebel / Λεμεμπέλ (2019)
Τμήμα: Διεθνές Διαγωνιστικό / Χιλή, Κολομβία
Σκηνοθεσία και σενάριο: Joanna Reposi Garibaldi
Βραβευμένο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, το ντοκιμαντέρ Lemebel είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της σκηνοθέτη Joanna Reposi Garibaldi και του καλλιτέχνη και συγγραφέα Pedro Lemebel (1952-2015), του οποίου το συγγραφικό έργο και οι performances επηρέασαν την συντηρητική κοινωνία της Χιλής και άσκησαν κριτική ενάντια στη διδακτορία του Pinochet. Μαζί με τον καλλιτέχνη Francisco Casas, ο Lemebel δημιούργησαν την gay κολεκτίβα «Τα Άλογα της Αποκάλυψης», σκοποί της οποίας ήταν να μιλήσουν για τις μειονότητες και να απενοχοποιήσουν την ομοφυλοφιλία, στόχοι που συνεχίστηκαν και στο γενικότερο έργο του Lemebel.
Η Garibaldi κινηματογραφούσε από το 2007 τις συζητήσεις της με τον Lemebel μέχρι τον θάνατό του από καρκίνο το 2015. Στην ταινία τους βλέπουμε να ψάχνουν τον κατάλληλο εξωτερικό χώρο για να προβάλλουν τις φωτογραφίες του Lemebel ως installation. Τα σχόλιά του για τα πρόσωπα και τις καταστάσεις που απεικονίζονται μας κατευθύνουν μέχρι το τέλος της ταινίας. Η αφήγηση του Lemebel συνδυάζεται με τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά αποσπάσματα και από συνεντεύξεις με κοντινά του πρόσωπα.
Προτιμώντας η ταινία να αποτελεί μία «βιογραφική σπίθα» και όχι μία ολοκληρωμένη βιογραφία, η σκηνοθέτης επέλεξε να εστιάσει στις performances του καλλιτέχνη, καθώς ήταν γνωστός περισσότερο για το συγγραφικό του έργο. Τα πλάνα που τον παρακολουθούμε να προετοιμάζεται για κάποια παράσταση ή να δίνει μία συνέντευξη μπλέκονται με τα πλάνα της Garibaldi, κινηματογραφημένα στο σπίτι του καλλιτέχνη, μας συνθέτουν το πορτραίτο του ανθρώπου πίσω από τα έργα του. Η μείξη αυτή διανθίζεται από στατικές φωτογραφίες, αρχειακό υλικό, time lapses, και δημιουργεί έναν αργό ρυθμό σε σημεία που κουράζει γιατί μακρηγορεί. Ωστόσο, η χρονολογική σειρά και τα βιογραφικά στοιχεία καταλήγουν να είναι ασαφή, έτσι αν κάποιος/α δεν γνωρίζει ήδη το έργο του, είναι εύκολο να χαθεί.
