Section: Διεθνές Διαγωνιστικό (IC)
Την παγκόσμια πρεμιέρα της πραγματοποίησε χθες βράδυ στο επετειακό 60ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης η ταινία «Απόστρατος» του Ζαχαρία Μαυροειδή. Οκτώ χρόνια μετά τον ανεξάρτητο «Ξεναγό» επιστρέφει στο ΦΚΘ με μία σκοτεινή κωμωδία που εκτυλίσσεται στου Παπάγου, ένα προάστιο της Αθήνας με έντονο το στοιχείο της «ναφθαλίνης», το 2012.
Το σενάριο ακολουθεί τον Άρη (Μιχάλη Σαράντη), ένα τριαντάρη εργένη wannabe
επιχειρηματία μηχανών espresso στα όρια της χρεοκοπίας που μετακομίζει στο σπίτι του εκλιπόντος παππού του, του συντηρητικού Αριστείδη, ο οποίος ήταν απόστρατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού. Σύντομα, ξανασμίγει με τους παιδικούς του φίλους αλλά και με έναν πρώην συναγωνιστή του Αριστείδη, τον Βάσο (Θανάση Παπαγεωργίου). Μόνιμα, πλέον, στο σπίτι, η φιγούρα του παππού Αριστείδη, αρχίζει να ασκεί έντονη επιρροή πάνω του.
Στον «Απόστρατο» αποτυπώνονται όλα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα της κρίσης· κρίση οικονομική, πολιτική και, βαθιά, ηθική, με την ανεργία να ποτίζει στρες και ανασφάλειες την καθημερινότητα των νέων. Η Ελλάδα του 2012 συνομιλεί με τη γενιά του Εμφυλίου Πολέμου. Ο τόνος της ταινίας είναι ανάλαφρος, χωρίς να υποτιμάται η σοβαρότητα των θεμάτων που θίγονται, με τον Μαυροειδή να ισορροπεί μεταξύ πολιτικού σχολίου και καλοπροαίρετου χιούμορ, απομυθοποιώντας με αυτόν τον τρόπο μετεμφυλιακές φημολογίες που διχάζουν ακόμη και σήμερα.
Παρόλο που η ιστορία προσπαθεί να χτίσει κάτι το επείγον και το αναγκαίο στη ρίζα της, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με τους χαρακτήρες της. Ο ίδιος ο Μαυροειδής που υπογράφει και το σενάριο της ταινίας δεν τονίζει την ανάγκη του πρωταγωνιστή-χαρακτήρα για οικονομική ανέλιξη. Όντας στα όρια της χρεοκοπίας, ο Άρης προσπαθεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της επιχερίρησής του, ωστόσο δεν αλλάζει κάτι ουσιαστικό στη ζωή του. Ζει στο σπίτι του παππού
του, το συντηρεί, βλέπει τους φίλους του και ζει μια περισσότερο φοιτητική, παρά ενήλικη καθημερινότητα που εκτίνεται σε ένα αρκετά ευρύ αφηγηματικό χρόνο.
Η ταινία ξεχωρίζει για τις εξαιρετικές ερμηνείες της που στο σύνολό τους δεν υπερβάλλουν. Ο Μιχάλης Σαράντης, πρωταγωνιστεί για πρώτη φορά σε μια ταινία μεγάλου μήκους και ανταπεξέρχεται πλήρως στις απαιτήσεις του σεναρίου και του χαρακτήρα του τριαντάρη επιχειρηματία στην Ελλάδα της κρίσης. Από την άλλη, και ο εκφραστικός και ακούραστος,Θανάσης Παπαγεωργίου, ενσαρκώνει με επιτυχία τον ρόλο ενός «παράταιρου» κομμουνιστή στου Παπάγου που νοσταλγεί τον φίλο του, Αριστείδη, παππού του Άρη. Ο διάλογος έχει αρκετή δόση χιούμορ και κάνει την ταινία μοναδική. Σε αυτό συμβάλλει, φυσικά, το πολύ ταλαντούχο cast που επιλέχθηκε να τον ερμηνεύσει.
Τέλος, το «διάφανο» μοντάζ που υπογράφει ο Στάμος Δημητρόπουλος έρχεται για να φέρει εις πέρας αυτό που κάθε σκηνοθέτης οραματίζεται. Υποδειγματικός ρυθμός, με «διάφανα» cuts που κάνουν το σενάριο και τη δομή της ταινίας απόλυτα κατανοητά για το κοινό. Ακόμα, και τα αφηγηματικά χρονικά άλματα στο σενάριο, μέσα από το μοντάζ του Δημητρόπουλου γίνονται εύκολα αποδεκτά.
Ο «Απόστρατος» αποτελεί «παιδί» του ΦΚΘ, καθώς, μόλις από το στάδιο της ανάπτυξης, συμμετείχε στο 9ο Φόρουμ Συμπαραγωγών Crossroads του 54ου ΦΚΘ, το 2013. Είναι σίγουρο πως ο Ζαχαρίας Μαυροειδής είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους σκηνοθέτες της γενιάς του, γεγονός που το επιβεβαιώνει και η φιλμογραφία του μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα νέο σε ηλικία σκηνοθέτη που γνωρίζει καλά τη γενιά του και που είναι ικανός να την καταγράψει με «φρέσκο» χιούμορ.
Η ταινία προβάλλεται ξανά την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου στις 22:30 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, στην αποθήκη 1, στο Λιμάνι.
