Που είναι οι Καλές Μικρού Μήκους; Και η Κουλτούρα του Διαδικτύου
Όταν σκεφτόμαστε ταινία μικρού μήκους συνήθως το μυαλό μας
πηγαίνει στον πειραματισμό, το low-budget,
τις μέτριες ως κακές ερμηνείες και την φοιτητική εργασία. Κατά κύριο
λόγο, λοιπόν η μικρού μήκους έχει φτάσει να αντιπροσωπεύει την προχειρότητα, το
πάτημα με το οποίο οι σκηνοθέτες θα φτάσουν σε μεγαλύτερες ταινίες, χωρίς να
κερδίζει κάποια ιδιαίτερη θέση στο πάνθεον της κινηματογραφικής
τέχνης – τουλάχιστον όχι για το ευρύ κοινό.
Δεν έχουμε δα και τόσο άδικο για αυτήν μας την αντίληψη,
μέχρι να συνειδητοποιήσουμε πως είμαστε στο 2015 και πως η γνώση, η τεχνολογία
και ο εξοπλισμός έχουν καλπάσει τον “μικρομηκά μακριά από αυτό που ξέραμε.
Πλέον χωρίς το φιλμ, με τη βοήθεια της Google και του Υoutube,
της στενής συνεργασίας και συνήθως της δωρεάν εργασίας, η μικρού μήκους τόσο της Ελλάδας όσο
και του εξωτερικού έχει κάνει άλματα για να ικανοποιήσει κάθε γούστο και να
φτάσει σε κάθε μέσο, στον υπολογιστή, στο tablet, στο κινητό κ.ο.κ. Αποτελεί, λοιπόν μία ιδανική επιλογή για
τον κόσμο του διαδικτύου που, θεωρητικά τουλάχιστον, δεν έχει πολύ χρόνο στα
χέρια, αλλά είναι ικανός να αποσπασθεί από το ο,οτιδήποτε παρουσιάζει έστω και
ελάχιστο ενδιαφέρον στην οθόνη του.
Δεν χρειάζεται να είσαι κουλτουριάρης, δεν χρειάζεται να
είσαι μέρος μιας κινηματογραφικής ελίτ που θα σε γεμίσει γνώσεις διαθέσιμες
μόνο σε αυτήν. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι μία κάμερα, ούτε καν μία κάμερα,
ένα κινητό.
(Διαφημιστικό
της Bentley γυρισμένο
αποκλειστικά με το iPhone 5S)
Τα τελευταία χρόνια που βουτήξαμε ομαδικά στην κουλτούρα του
διαδικτύου, είναι αναμφίβολα τα καλύτερα για τους δημιουργούς μικρών ταινιών,
διότι εκτός της ενημέρωσης γύρω από Φεστιβάλ, τα έργα που τώρα έχουν την
ευκαιρία να προβάλλονται, έστω με περιορισμένες προβολές σε μία γωνιά του
διαδικτύου, παλαιότερα μάλλον θα κατέληγαν σκονισμένα στο συρτάρι μετά τις
μεγάλου μήκους που δεν κατάφεραν ποτέ να πετύχουν διανομή.
Το youtube,
το vimeo, και
αμέτρητες άλλες πλατφόρμες είναι ειδικά διαμορφωμένες για την προώθηση του
είδους. Δεν είναι, λοιπόν άξιο απορίας γιατί ξαφνικά έχουν αρχίσει να
ξεφυτρώνουν νέα έργα, νέοι καλλιτέχνες, νέα Φεστιβάλ και παντού κάτι να παίζει.
Κι όμως παρ' όλη την κίνηση, κανείς δεν μιλάει για τις μικρού μήκους πέραν των
δημιουργών τους και ένας λόγος είναι καθώς ιδιαίτερα καλές μικρού μήκους κανείς
δεν θυμάται να έχει δει. Παραμένει μία γενική αντίληψη ότι ο συγκεκριμένος
τομέας δεν είναι πραγματικά τόσο υπολογίσιμος ακόμα και από τους δημιουργούς
τους ίδιους, ακριβώς διότι αποτελούν τον πειραματισμό πριν την κατάκτηση του
χαρακτήρα, την εισαγωγή στον λαβύρινθο που έχεις να αντιμετωπίσεις εντός μιας
ενδεχόμενης μεγαλύτερης παραγωγής. Παρόλα αυτά κοινό και δημιουργός οφείλει να
σέβεται την μικρού μήκους, όπως ο μυθιστοριογράφος το διήγημα διότι οι κανόνες
στο παιχνίδι στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικοί.
Υπάρχουν
περιπτώσεις σκηνοθετών που αφότου έκαναν έναν κύκλο από μεγάλου μήκους
παραγωγές επέστρεψαν στην μικρού μήκους και αυτό δεν είναι περίεργο διότι στην
πραγματικότητα η μικρού μήκους έχει μία ιδιαίτερη υπόσταση από μόνη της με
δικές της απαιτήσεις, ευκαιρίες και ελευθερίες που επειδή όλοι την αναγνωρίζουν
μόνο ως μέσο για να περάσουν στην μεγάλου, ή ως μία “απομίμηση της “κανονικής
ταινίας, τις έχουν παραλείψει και συχνά καταλήγουν να κάνουν μέτριες ταινίες. Φυσικά αυτό είναι
λάθος, διότι αφότου σταματήσει ο δημιουργός να την αντιμετωπίζει έτσι, νιώθει
την ευχέρεια να κάνει ο,τι θέλει και το καλύτερο: χωρίς να δώσει εξηγήσεις,
διότι χρωστάει στο κοινό πέντε λεπτά και όχι δύο ώρες.
Λόγω πληθώρας και αμεσότητας, αυτό σταδιακά έχει επιτευχθεί
σε όλο και μαζικότερο επίπεδο και τα short films κερδίζουν αυτό που καθηγητές σε κινηματογραφικές
σχολές πάσχιζαν να πετύχουν χρόνια: αποκτούν ταυτότητα. Ενώνονται με τα music video, ανακαλύπτουν το
(καλό) CGI και ανοίγουν
τους ορίζοντες τους πέραν του προτύπου του “δύο άνθρωποι μέσα σε ένα δωμάτιο.
Φυσικά το μεγαλύτερο ατού της εποχής γίνεται και η κατάρα της, διότι όπως πάντα
μέσα στην πληθώρα χάνεται η αξία και ο,τι είναι πιο προσεγγίσιμο δεν είναι
απαραίτητα ο,τι πιο καλό. Επιστρέφουμε λοιπόν, στην αρχική μας απορία: που πήγαν
και αν υπάρχουν καλές μικρού μήκους.
Next Floor from Centre Phi | Phi Centre on Vimeo.
(πηγή Thessaloniki International
Short Film Festival)
Σαφώς και υπάρχουν, αλλά για να τις ανακαλύψει κανείς πρέπει
πρώτα να τις ξεχωρίσει από τα “viral
video που συνήθως έχουν πολύ εμπορικότερο χαρακτήρα και έχουν την τάση
να εμφανίζονται στον τοίχο μας με τα φτηνά φτιαγμένα μηνύματα τους. Ο
κινηματογράφος βρίσκεται αλλού: στις πλατφόρμες και στα Φεστιβάλ, των οποίων οι
συμμετοχές διαφέρουν μακράν από αυτό που πιστεύουμε ότι κυκλοφορεί.
Είχα γράψει ένα άρθρο στο παρελθόν γα το πόσο οφείλουμε να
ανεβάσουμε τον κινηματογραφικό πήχη σε αξιοπρεπή επίπεδα όταν οι κορυφαίοι
φορείς μας απογοητεύουν. Αυτό σαν αναγκαιότητα παραμένει αλλά σου δίνεται μία
ελπίδα ανόρθωσης όταν στρέφεις την προσοχή σου μακριά από τους μεγάλους φορείς
και φυσικά αυτόματα μειώνεις και τις προσδοκίες σου για να βρεις το αναπάντεχο.
“The bar is raised και
το παράξενο είναι ότι δεν είναι από εκεί που το περιμένεις-τα κορυφαία
Φεστιβάλ, αλλά από τα άλλα μικρότερα που ποντάρουν την αξία τους αποκλειστικά
στο επίπεδο των συμμετοχών τους και επιτυγχάνουν.
Συνεπώς αξίζουν και την
προσοχή μας, μιας και καταφέρνουν να μας εκπλήξουν ευχάριστα. Δεν θα πω ότι
προσφέρουν αριστουργήματα αλλά σίγουρα προσφέρουν προσμονή. Στο μέσο Φεστιβάλ
και πλατφόρμα λοιπόν θα δεις την κλασσική ταινία που αφορά δύο άτομα σε ένα
δωμάτιο, video art, το
μίνι ντοκιμαντέρ από Ανατολή ή Ασία αλλά πλέον και το music video, το Sci-Fi με εξαιρετικά εφέ και ιδέες, καλή
κωμωδία, χαζή κωμωδία και τολμώ να πω ακόμα και ακριβές παραγωγές-συνήθως οι
Γάλλοι έχουν τα πρωτεία εκεί. Διαφορετικές ερμηνείες, διαφορετικοί χαρακτήρες,
γλώσσες, ιστορίες, παραγωγές, απαιτήσεις αλλά στην συντριπτική πλειοψηφία τους
οι ταινίες στέκονται αξιοπρεπώς και κατανοούν τον εαυτό τους.
Peel (Jane Campion) from Learning Space on Vimeo.
Στο χάος του διαδικτύου λοιπόν, κανείς μπορεί να βρει εύκολα
από το πρώτο φιλμ της Campion που
την οδήγησε στο Οσκαρικό “Μαθήματα Πιάνου μέχρι το φιλμ που γύρισαν οι μαθητές
του Τρίτου Λυκείου Πατρών, μέχρι την τελευταία φουρνιά βραβευμένων ταινιών στο
Φεστιβάλ Βενετίας, όλα νόμιμα, όλα δωρεάν και αναλόγως του γούστου, άξια του
χρόνου μας. Η μικρού μήκους λοιπόν χάρη στο διαδίκτυο κερδίζει την πολυπόθητη
προσοχή που αναζητούσε και αποκτά την ξεχωριστή θέση που της αξίζει.
Casus Belli A film by Yorgos Zois from Social-Revolution.gr on Vimeo.
(πηγή Thessaloniki
International Short Film Festival)
Πλατφόρμες για δωρεάν προβολές:
http://www.shortoftheweek.com/
