Ἰσαάκ Ἀσίμοφ «Θεμέλιο», «Θεμέλιο και Αυτοκρατορία» καί «Δεύτερο Θεμέλιο». Μετάφραση Βασίλης Ἀθανασιάδης. 344, 336 καί 320 σελίδες. Ἐκδόσεις Anubis 2012.
Βρισκόμαστε λίγο πρίν τό ἔτος 12.000. Ἡ ἀνθρώπινη φυλή ἔχει προοδεύσει. Ἔχει ἐξαπλωθεῖ σέ εἴκοσι πέντε ἑκατομμύρια πλανῆτες τοῦ Γαλαξία. Ἔχει ἐγκαθιδρυθεῖ ἡ Γαλαξιακή Αὐτοκρατορία μέ περίπου ἕνα πεντάκις ἑκατομμύριο κατοίκους. Εἰρήνη, εὐημερία, δημοκρατία ἐπικρατοῦν. Μία νέα ἐπιστήμη ἔχει ἐμφανιστεῖ, ἡ ψυχοϊστορία. Εἶναι ἐκεῖνος ὁ κλάδος τῶν μαθηματικῶν πού μελετᾷ τίς άντιδράσεις μεγάλων ἀνθρώπινων ὁμάδων σέ κοινωνικά καί οἰκονομικά έρεθίσματα. Ὁ κορυφαῖος καί τελευταῖος μεγάλος ψυχοϊστορικός, ὁ Χάρι Σέλντον, ἔχει ἀναπτύξει περίπλοκες μαθηματικές σχέσεις, μέ τίς ὁποῖες προβλέπει τό μέλλον μεγάλων ἀνθρώπινων ὁμάδων. Μἐ βἀση αὐτές, προβλέπει πώς σύντομα ἡ Γαλαξιακή Αὐτοκρατορία θά καταρρεύσει. Ὅλα τά καλά πού προσφέρει στούς κατοίκους της μέχρι τά πέρατα τῆς ἐπικράτειάς της θά διαλυθοῦν. Πόλεμοι, στερήσεις, θάνατοι, λιμοί ἔρχονται. Ἡ μελέτη του προχώρησε καί ἄλλο. Ἡ ἀνθρώπινη φυλή θά καταφέρει νά ἀνακάμψει. Ὅμως θά εἶναι τόσο μεγάλη ἡ καταστροφή, πού θά ἀπαιτηθοῦν 30.000 χρόνια γιά νά γίνει αὐτό. Ἡ πολυετής μελέτη τῶν ἀνθρώπων ἔχει δείξει στόν Σέλντον τόν δρόμο καί τόν τρόπο γιά να μειωθεῖ τό διάστημα αὐτό στά χίλια χρόνια. Ὅμως οἱ προβλέψεις του δέν ἀρέσουν στούς Ἄρχοντες. Ἔτσι τὀν καταδικάζουν νά μεταφερθεῖ αὐτός καί ἡ ὁμάδα τῶν 100.000 ἀνθρώπων πού ἐργάζονται ὑπό τήν καθοδήγησή του σ' ἕναν πλανήτη στίς παρυφές τοῦ Γαλαξία, καί νά συνεχίσουν ἐκεῖ τό ἔργο του. Ὁ Σέλντον ὀργανώνει δύο Θεμέλια, στά ὁποῖα θά συνεχιστεῖ τό μεγαλειῶδες ἔργο του: ἡ συγγραφή τῆς Γαλαξιακῆς Ἐγκυκλοπαίδειας, ὅπου θά συγκεντρωθεῖ ὅλη ἡ ἀνθρώπινη γνώση, ὥστε νά εἶναι ἀμέσως διαθέσιμη γιά τήν ἀνάκαμψη τῆς φυλῆς. Κι ἐνῶ γνωρίζουμε τή θέση τοῦ Πρώτου Θεμελίου, τό Δεύτερο παραμένει ἕνα μυστήριο.
Στά τρία αὐτά βιβλία παρακολουθοῦμε τά τελευταῖα χρόνια τῆς Αὐτοκρατορίας καί τά πρῶτα περίπου τετρακόσια τοῦ χάους. Ἡ πρωτεύουσα τῆς Αὐτοκρατορίας ἔχει σχεδόν καταστραφεῖ, μόνον ἡ βιβλιοθήκη της ἔχει παραμείνει ἀπείραχτη. Μικρά διάσπαρτα βασίλεια ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν ἀποκτοῦν ἀρκετή δύναμη γιά νά ἐπιβληθοῦν σέ μεγάλο μέρος τῆς γειτονιᾶς τους. Ἀνά τακτά χρονικά διαστήματα ὁ Χάρι Σέλντον ἐμφανίζεται μέ μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του, μέ τό ὁποῖο ἐπιβεβαιώνει πώς ἡ κατάσταση πού βρίσκονται εἶχε προβλεφθεί, εἶναι ἀναμενόμενη, καί πώς ἡ ἀποστολή τοῦ Θεμελίου συνεχίζεται άπρόσκοπτα. Ἡ ὁποία ἀποστολή, ὅπως στό πρῶτο του μήνυμα ἀποκάλυψε, δέν ἦταν ἡ ἐγκυκλοπαίδεια ἀλλά ἡ συγκέντρωση καί ἡ συνεργασία τῶν ἐπιστημόνων καί ἡ τελική κυριαρχία τοῦ Θεμελίου στούς ἄλλους πλανῆτες.
Δέν ἔχει νόημα νά ἀναλύσω ὅλες τίς μάχες, ὅλες τίς ἀνατροπές στήν κυριαρχία τῆς πρώην αὐτοκρατορίας, τίς συμμαχίες, τίς δολοπλοκίες. Πάντα ὅμως φαίνεται νά δικαιώνεται ὁ Σέλντον. Σχεδόν πάντα. Μέχρι πού ἐμφανίστηκε ἕνας ἀπρόβλεπτος ἀλλά καί ἀνίκητος διεκδικητής. Κι ὅταν τό πρῶτο Θεμέλιο καταρρεύσει, ἔρχεται ἡ σειρά τοῦ μυστηριώδους Δεύτερου.
Πρόκειται γιά σπουδαῖο ἔργο στόν χῶρο τῆς ἐπιστημονικῆς φαντασίας. Ἡ ἐπίδρασή του στούς συνεχιστές τοῦ Ἀσίμοφ εἶναι μεγάλη καί συνεχής. Δικαίως. Ἡ πλοκή μέ τίς συνεχεῖς ἀνατροπές, μέ πάντα τήν ἐπιβεβαίωση τῶν θεωριῶν τοῦ Σέλντον, οἱ ἐκπλήξεις, οἱ μεγαλοπρεπεῖς κόσμοι, οἱ διπλωματικές καί ἐμπορικές συζητήσεις, οἱ πολεμικές περιγραφές, ὅλα ἀποκαλύπτουν τή μαεστρία τῆς γραφῆς τοῦ Ἀσίμοφ. Ἐκεῖνο ὅμως πού τόν κατατάσσει στούς κορυφαίους εἶναι ἡ ἔμφαση πού δίνει στόν Ἄνθρωπο. Ἡ ἀγάπη τοῦ Ἀσίμοφ γιά τόν Ἄνθρωπο καί ἡ ἀγωνία του γιά τό μέλλον τῆς Ἀνθρωπότητας κυριαρχοῦν σ' αὐτό τό τρίτομο ἔργο ἀλλά καί σέ ὅλα τά βιβλία του.
Τό κορυφαῖο ἔργο ἐπιστημονικῆς φαντασίας, σέ πολύ καλή μετάφραση καί σέ προσεγμένη ἔκδοση μέ πολύ ὄμορφα ἐξώφυλλα εἶναι ἀπαραίτητο ἀνάγνωσμα γιά τούς θιασῶτες τοῦ εἴδους. Ἀναζητῆστε το καί ἀπολαύστε το!
Οἱ νόμοι τῆς ἱστορίας εἶναι τό ἴδιο ἀπόλυτοι μέ τούς νόμους τῆς φυσικῆς. Καί ἄν οἱ πιθανότητες λαθῶν στούς πρώτους εἶναι μεγαλύτερες, αὐτό συμβαίνει μόνο καί μόνο ἐπειδή ὁ ἀριθμός τῶν ἀνθρώπινων μονάδων μέ τίς ὁποῖες ἀσχολεῖται ἡ ἱστορία εἶναι πολύ μικρότερος ἀπό τόν ἀριθμό τῶν ἀτόμων τῆς ὕλης μέ τά ὁποῖα ἀσχολεῖται ἡ φυσική, ἔτσι ὥστε οἰ μεμονωμένες διαφοροποιήσεις νά ἔχουν μεγαλύτερη σημασία.
