Στα 34 του χρόνια ο Σίμος Παπάνας
είναι ήδη καταξιωμένος ως βιολονίστας της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης κι ένας
πολλά υποσχόμενος συνθέτης. Ο «ε» μίλησε μαζί του σε μια άκρως ενδιαφέρουσα
συνέντευξη…
Σίμο, σ’ ευχαριστώ- κατ’
αρχήν- για τη συνέντευξη που μου παραχωρείς…
Εγώ ευχαριστώ για τη φιλοξενία!
Στα 34 σου χρόνια είσαι
ήδη καταξιωμένος ως βιολονίστας αλλά κι ως πολλά υποσχόμενος συνθέτης, μην
παραγνωρίζοντας φυσικά τ’ ότι αποτελείς τον έναν απ’ τους δυο Εξάρχοντες (ο άλλος είναι ο Αντώνης Σουσάμογλου) στο
‘Α βιολί, στην Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Αλήθεια, νιώθεις ότι οι στόχοι
σου έχουν επιτευχθεί; Είσαι ικανοποιημένος απ’ την έως τώρα πορεία σου;
Έχω την τιμή να είμαι σε επαφή με τη σκηνή, ως μέλος της
ορχήστρας, ως σολίστας κι ως συνθέτης αρκετά συχνά. Εφόσον, λοιπόν, φαίνεται
πως υπάρχει ενδιαφέρον για τη δουλειά μου- κι εφόσον μπορώ να ζήσω αξιοπρεπώς-
αυτά τα δύο αποτελούν τις ικανές κι αναγκαίες συνθήκες ώστε να είμαι
ικανοποιημένος.
Είναι γνωστό ότι έχεις
ασχοληθεί επί σειρά ετών και με τα μαθηματικά, έχοντας κιόλας μεταπτυχιακό
δίπλωμα στη μαθηματική επιστήμη. Αισθάνεσαι δικαιωμένος που επέλεξες το δρόμο
της Τέχνης έναντι του δρόμου της Επιστήμης;
Στην ζωή σπάνια υπάρχουν απόλυτες επιλογές. Είμαι πολύ
χαρούμενος που έκανα την επιλογή της μουσικής, μιας και είχα την ευκαιρία να
γνωρίσω τον γοητευτικό κόσμο των ήχων από πολλές πλευρές και μέσα από
διαφορετικές ιδιότητες. Πιστεύω ακράδαντα ότι έκανα τη σωστή επιλογή. Παρόλα αυτά
μπορεί ακριβώς το ίδιο να σου απαντούσα αν είχα επιλέξει αλλιώς και μου
έπαιρνες συνέντευξη ως μαθηματικό σήμερα! Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά
είναι ότι όπως έχουν έρθει τα πράγματα, δε μετάνιωσα στιγμή για τις βασικές μου
επιλογές.
Είσαι ικανοποιημένος με
την Κρατική Ορχήστρα της Θεσσαλονίκης, με την οποία συνεργάζεσαι; Μίλησέ μου
για την ορχήστρα αυτή καθ’ αυτή. Πως βλέπεις την πορεία της στο διάβα των
χρόνων;
Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα θεσμό της
πολιτιστικής ιστορίας – ένα άυλο μνημείο της σύγχρονης πόλης. Μέσα από τις
ηχογραφήσεις της είναι πλέον και διαχρονικό. Θεσμοί όπως η ΚΟΘ είναι αυτοί που
μας κάνουν να ελπίζουμε ότι θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μία πολιτισμική
κληρονομία που θα είναι κάτι περισσότερο από ερείπια πολυκατοικιών. Η ευθύνη
μας σε μία τέτοια πόλη είναι πολύ μεγαλύτερη, αν σκεφτεί κανείς πόσο βαρύτιμη
πολιτισμική κληρονομιά μας άφησαν οι προηγούμενες γενιές. Οι συνάδελφοί μου κι
εγώ έχουμε την τιμή να στελεχώνουμε τον θεσμό της ΚΟΘ στην παρούσα χρονική
στιγμή.
Θα ήθελα- αν μου
επιτρέπεις, να ξεφύγουμε λίγο απ’ τα στενά μουσικά πλαίσια της συζήτησης και να
ζητήσω την άποψή σου για όλα αυτά τα θέματα που ταλανίζουν την ελληνική- κι όχι
μόνο- κοινωνία. Πιστεύεις ότι η συμφωνική μουσική έχει λόγο ύπαρξης εν έτει
2013; Μπορεί ν’ αγγίξει τον απλό άνθρωπο;
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι παρότι η συγκεκριμένη συγκυρία
είναι ασφαλώς μία τεράστια αλλαγή στην μικρή μας ζωή, πιθανώς θα είναι μία
υποσημείωση στην παγκόσμια ιστορία, εκτός κι αν αποτελέσει αφορμή για ακόμα πιο
βίαιες εξελίξεις. Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι όσο απομακρυνόμαστε απ’ τις
εμπειρίες των πολέμων και των καταστροφών, τόσο υποχωρεί και η κοινωνική
απαίτηση για δικαιοσύνη και στοιχειώδη εξασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Έτσι, λοιπόν, φαίνεται πως η προάσπιση ενός τεχνητού χρηματοπιστωτικού
συστήματος (που στην πραγματικότητα δεν είναι παρά μία σύμβαση κανόνων για να
υπηρετούνται οι ανάγκες των ανθρώπων) αποτελεί για τις σύγχρονες κοινωνικές
δομές προτεραιότητα σε σχέση με την εξασφάλιση ενός πολύ βασικού επιπέδου
διαβίωσης για τους πολίτες. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η κοινή λογική παράπεσε
κάπου μέσα στους υπολογισμούς και γι αυτό πιστεύω πως τα «αδιέξοδα» που
βιώνουμε είναι απλώς η έλλειψη πολιτικής βούλησης να αλλάξει κάτι, σ’ έναν
κόσμο που κυβερνάται από ανθρώπους που δεν αγγίζονται από την εξαθλίωση που
προκαλούν οι πολιτικές τους. Η παρακμή, λοιπόν, δεν είναι οικονομική, όσο
«φιλοσοφική»- η δημοκρατία είναι πια προσχηματική καθόσον η πρόσβαση στο ευρύ
κοινό εξαρτάται εν πολλοίς από την οικονομική βάση που διαθέτει αυτός που την
επιδιώκει ή από την πρόσβαση στα ΜΜΕ κι οι ίσες ευκαιρίες τείνουν να
κατηγοριοποιηθούν στις επιθυμητές αλλά μη εφαρμόσιμες ουτοπίες. Η τέχνη λοιπόν
αποτελεί ένα από τα λίγα καταφύγια που απομένουν. Έτσι, η ύπαρξη μίας
συμφωνικής ορχήστρας αποτελεί κοινωνικό κεκτημένο που δεν πρέπει σε καμία
περίπτωση να χαθεί, ή να αφεθεί να χαρακτηριστεί πολυτέλεια. Και βεβαίως, όπως
είναι το ζητούμενο και για όλες τις τέχνες, έχει λόγο ύπαρξης μόνον αν απλώνει
το χέρι στον καθημερινό άνθρωπο. Το ακροατήριο για κάθε μορφή σκηνικής τέχνη
είναι ότι το χώμα και το νερό για ένα δέντρο. Αν χαθεί, ο θάνατός της είναι
μόνο θέμα χρόνου.
Σίμο, θα ήθελα να σ’
ευχαριστήσω πολύ γι’ αυτή την υπέροχη συζήτηση που είχαμε. Ο επίλογος ανήκει σε
σένα….
Κλείνοντας, θα ήθελα απλώς να επισημάνω πως η Κρατική Ορχήστρα
Θεσσαλονίκης αποτελεί κτήμα όλων των Θεσσαλονικέων και πως γι αυτόν τον λόγο
κύριο μέλημά της είναι να απευθύνεται σε όλους. Οι συναυλίες μας δεν απαιτούν
κάποια ιδιαίτερη μόρφωση ή εξειδίκευση από το ακροατήριο, τουναντίον προσπαθούν
να μυήσουν τον κάθε ακροατή στον συναρπαστικό κόσμο της συμφωνικής μουσικής.
Ταυτόχρονα, τα εισιτήριά μας είναι απόλυτα προσβάσιμα, άλλωστε ο λόγος που η
ορχήστρα στηρίζεται από το ελληνικό κράτος είναι για να μπορεί να προσφέρει
στους πολίτες ένα πολιτιστικό προϊόν που αξίζει πολλαπλάσια από την τιμή του
εισιτηρίου.
Αρχιμήδη, σ’ ευχαριστώ πολύ για το βήμα που μου έδωσες. Να είσαι
καλά!
