«Διότι ο θάνατος είναι η μεγαλύτερη ανθρώπινη
αγωνία. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να δεχτεί ότι αυτό το καταπληκτικό στοιχείο της
δημιουργίας καταλήγει στο μηδέν-και καλά κάνει. Γι αυτό είναι πολύ επιρρεπής σε
οποιονδήποτε του προσφέρει κάποια διέξοδο, κάποια «θεραπεία» γι αυτήν την
αγωνία του θανάτου»
(Πηγή: http://www.lifo.gr/team/u40728/46120)
Η Ψυχοθεραπεία και η Θρησκευτική παρηγορία έχουν αναπτύξει η
καθεμία τις μεθόδους της, για να καθησυχάζουν υπαρξιακές αγωνίες όπως ο
θάνατος, η μοναξιά, η ελευθερία, η ανάγκη νοήματος.
Από τα πρώτα της βήματα η ψυχανάλυση κράτησε μια μάλλον
απορριπτική στάση απέναντι στη θρησκευτική πίστη. Ο Φρόυντ, ερμήνευε την έντονη
ανάγκη για πίστη σε μια ανώτερη, αόρατη και πατρικού τύπου δύναμη ως μια ακόμη
έκφανση των εσωτερικών συγκρούσεων του Ιd με το super-ego η οποία εμφανίζεται με τη μορφή
νευρωτικής συμπεριφοράς.
Όμως, η ψυχολογία ως η επιστήμη που παρατηρεί, ερμηνεύει και προσπαθεί
να προβλέψει την ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη και
«ασυγκίνητη» μπροστά στη θρησκευτική πίστη και όχι μόνο σε περιπτώσεις που οι
άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με υπαρξιακά θέματα, αλλά και κατά πόσο η πίστη
μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά και σε πιο καθημερινά προβλήματα.
H ομάδα του Dr. MichaelInzlicht στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο δοκίμασε
να ελέγξει αν και κατά πόσο η εγκεφαλική δραστηριότητα των θρησκευόμενων διαφέρει από αυτή των μη θρησκευόμενων σε
καταστάσεις που ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος όχι μόνο με πιο βαθιά υπαρξιακά
θέματα, αλλά και με καθημερινά λάθη του.
Ζήτησαν λοιπόν απ’τους συμμετέχοντες να ολοκληρώσουν ένα πείραμα τύπου Stroop, δηλαδή, να διαβάσουν το χρώμα με το
οποίο ήταν γραμμένες οι λέξεις που εμφανίζονταν στην οθόνη τους. Κάποιες φορές
η λέξη που αναγραφόταν στην οθόνη αντιστοιχούσε σε χρώμα το οποίο ερχόταν σε
αντίθεση με το χρώμα της ίδιας της λέξης (Η λέξη “κίτρινο” γραμμένη με πράσινους
χαρακτήρες). Κατά τη διάρκεια του
πειράματος ηλεκτρόδια μετρούσαν την εγκεφαλική δραστηριότητα του εγκεφάλου καθώς
σε τέτοιου είδους πειράματα ενεργοποιείται ο πρόσθιος κογχομετωπιαίος φλοιός
(Anterior Cingulate Cortex, ACC) η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την
εμφάνιση άγχους κατά την αναγνώριση των λαθών και τη διόρθωση της συμπεριφοράς.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο παράγοντας της θρησκευτικής πίστης σχετίζεται
αρνητικά με την ενεργοποίηση αυτής της περιοχής. Δηλαδή, όσο πιο θρησκευόμενος
είναι κάποιος, τόσο λιγότερο ενεργοποιούνται αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου σε
καταστάσεις που το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με κάποια πηγή άγχους, ακόμη και αν
αυτή είναι μικρής σημασίας όπως στο πείραμα Stroop.
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης πως οι θρησκευόμενοι κάνανε
λιγότερα λάθη στο πείραμα σε σχέση με τους λιγότερο (ή καθόλου) θρησκευόμενους
αλλά και πως οι διαφορές αυτές δεν ήταν δυνατό να ερμηνευθούν βάσει άλλων
παραγόντων των συμμετεχόντων όπως η προσωπικότητα ή το IQ τους.
Έτσι λοιπόν, τα αποτελέσματα της έρευνας φαίνεται πως
υποστηρίζουν την θετική επίδραση που έχει η θρησκευτική πίστη στα γενικότερα
επίπεδα του άγχους. Το γεγονός μάλιστα πως έγινε έλεγχος και άλλων πιθανών
παραμέτρων ενισχύει το τελικό συμπέρασμα.
Η αλήθεια είναι πως οι πεποιθήσεις και οι βασικές πρακτικές
προσεγγίσεις της ψυχοθεραπείας και της θρησκευτικής παρηγορίας βρίσκονται συχνά
στους αντίποδες. Όμως, μοιράζονται μια κοινή αποστολή: διακονούν την απόγνωση,
που είναι εγγενής στην ανθρώπινη μοίρα. Μερικές φορές έχουν κοινές μεθόδους.
Την προσωπική δυαδική σχέση, τη διαδικασία της εξομολόγησης, της εσωτερικής
εξερεύνησης, της συγχώρησης των άλλων και του εαυτού. (Religion and Psychiatry, IrvinD. YaloM)
Στηρίζονται και οι δύο στην αγάπη προς τον άνθρωπο.
Η Νάσια Ευθυμιοπούλου είναι Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt
www.efthimiopoulou.wordpress.com
