Οι Νύχτες Πρεμιέρας πραγματοποιούνται κάθε αρχή του Φθινοπώρου στην Αθήνα, με σκοπό να φωτίσει άγνωστες πτυχές του ποιοτικού ανεξάρτητου κινηματογράφου, να αναδείξει τις καλύτερες από τις μεγάλες ταινίες της σεζόν, προτείνοντάς τις στους θεατές, και να γίνει η ιδανική εισαγωγή κάθε κινηματογραφικής σεζόν, όπως δηλώνει. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας ιδρύθηκε και διοργανώνεται από το 1995 από την Κινηματογραφική Εταιρεία Αθηνών. Είναι το σημαντικότερο ίσως επίσημο κινηματογραφικό γεγονός της Αθήνας.
Oι θεματικές ενότητες όπου εντάσσονται οι ταινίες που προβάλλονται στις Νύχτες Πρεμιέρας είναι διάφορες: αναφέρονται χαρακτηριστικά το Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα, το τμήμα των ελληνικών ταινιών μικρού μήκους, το τμήμα των Πρεμιέρων των εμπορικών ταινιών που θα παιχτούν και κατά την διάρκεια της χρονιάς και το τμήμα Ντοκιμαντέρ. Επιπλέον, στην ενότητα των ειδικών προβολών έχουν προβληθεί οι πιο άγνωστες μικρού μήκους ταινίες μεγάλων σκηνοθετών όπως ο Μάρτιν Σκορσέζε, ο Τζέιν Κάμπιον και ο Λαρς φον Τρίερ, τα καλτ κινούμενα σχέδια του Τεξ Έιβερι, οι κλασικές κωμωδίες των αδελφών Μαρξ, το έργο του Ιταλού μαέστρου του τρόμου, Ντάριο Αρτζέντο και άλλα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν κάποια όχι και τόσο συνηθισμένα τμήματα (όπως περιγράφονται στην επίσημη περιγραφή):
ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΜ / ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ
Το τμήμα αυτό ξεναγεί το κοινό στα πιο ετερόκλητα μουσικά είδη, συστήνει καλλιτέχνες και νέες μουσικές τάσεις και προβάλλει αξέχαστες ή άγνωστες πτυχές της μουσικής ιστορίας. Στο τμήμα εντάσσονται τα καλύτερα ντοκιμαντέρ της χρονιάς, για να βραβευτεί το καλύτερο από μία Διεθνή Επιτροπή καλλιτεχνών που σχετίζονται με τον χώρο της μουσικής και του κινηματογράφου. Ενώ, παράλληλο τμήμα του Μουσική & Φιλμ είναι το μη διαγωνιστικό τμήμα με σκοπό να πλαισιώσει τις προβολές του Διαγωνιστικού Τμήματος από ταινίες που, εξαιτίας του Επίσημου Κανονισμού, δεν μπορούσαν να ενταχθούν στο Διαγωνιστικό.
ΣΙΝΕΜΑ ΣΤΑ ΟΡΙΑ
Εδώ εντάσσονται τολμηρές σε θέματα και σύλληψη ταινίες, ταινίες ακραίες, είτε σε θεματολογία είτε σε μορφή, πειραματικές ταινίες που ωθούν το σινεμά σε μια εξαντλητική εξερεύνηση των ορίων των μέσων του.
ΜΕΤΑ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ
Μια σειρά από γεμάτες σασπένς, μεταμεσονύχτιες, ποικίλες προβολές: οι τελευταίες ασιατικές ταινίες τρόμου, ρετρό ανατριχίλες και μερικές αμφιλεγόμενες επιλογές από την Αμερική, φτιάχνουν ένα από τα πιο περιπετειώδη και διασκεδαστικά τμήματα του φεστιβάλ.
Κρυμμένα όμως ανάμεσα στις διοργανώσεις κάθε έτους βρίσκονται και πιο περίεργα αφιερώματα, πιο ιδιαίτερες ή εξειδικευμένες θεματικές ενότητες που μας ιντρίγκαραν με διαφορετικό τρόπο. Από ταινίες επιλεγμένες από τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο (της Κινηματογραφικής Λέσχης της ΕΡΤ) μέχρι ταινίες όπου πρωταγωνιστούν τρύπες. Αναδρομικά παρουσιάζονται κάποιες από αυτές:
2010 – Η ΤΡΥΠΑ
Ταινίες όπου πρωταγωνιστούν ή αναφέρονται τρύπες. Γιατί τρύπες ρωτάτε; Γιατί όχι;
Ταινίες που ξεχώρισαν στο αφιέρωμα:
Wonderwall – Joe Massot
Dong / H τρύπα – Ming-liang Tsai
2011 – ΑΦΙΕΡΩΜΑ KAFKA ZONE
Το αφιέρωμα παρουσιάζει μερικές καφκικές ταινίες: διασκευές γνωστών έργων του, λογοτεχνικά θραύσματα που διασώζονται στο φιλμ, χωρίς να δηλώνουν την καταγωγή τους και άλλα. Μια συλλογή ταινιών όπου πρωταγωνιστεί μια καφκική αντίληψη της πραγματικότητας.
Ταινίες που ξεχώρισαν στο αφιέρωμα:
Η Δίκη / The Trial – Orson Welles
Ο Κύριος Κλάιν – Joseph Losey
2011 – ΑΦΙΕΡΩΜΑ DEJA-VU
«Στο αφιέρωμα θα δούμε δεκαέξι μικρού μήκους ταινίες χωρισμένες σε επτά κεφάλαια: Η παραμόρφωση του ιδωμένου χρόνου, Η μεταμόρφωση του βλέμματος, Η αιώνια επιστροφή, Η οικογενειακή επαν-οίκηση, Η όραση των ήχων, Το σώμα ως μνήμη και το Ξαναβλέποντας το λάθος. Κάθε ένα από αυτά επεκτείνει την εσωτερική του δυναμική και εκτίθεται στην κριτική και – γιατί όχι- στην αυστηρότητα της ήδη-ιδωμένης ελευθερίας του.»
2012 – ΓΕΥΣΗ ΑΠΟ CAMP: H ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΗΣ
«Τι είναι το camp; Τα λεξικά το περιγράφουν ως «μια μορφή κωμικής παρωδίας, όπου οι συμβάσεις και τα στερεότυπα μιας συγκεκριμένης φόρμας αγγίζουν ηθελημένα την υπερβολή, σε σημείο γελοιοποίησης». Το camp έχει μέσα του την αίσθηση της υπερβολής, του τεχνητού, του ακούσια αστείου, αλλά ταυτόχρονα αναδίδει τον αέρα του καλοπροαίρετου, του αθώου, του αυθόρμητα εκτός σχεδίου.»
Ταινίες που ξεχώρισαν στο αφιέρωμα:
Οι Κολασμένοι της Σαγκάης – Josef von Sternberg
Myra Breckinridge – Michael Sarne
2013 – CARTE BLANCHE ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ
«Οι Νύχτες Πρεμιέρας αναβιώνουν τη μυθική εκπομπή «Κινηματογραφική Λέσχη» του Γιάννη Μπακογιαννόπουλου στην ΕΤ-1 που ανάθρεψε πολλές γενιές σινεφίλ επί 30 ολόκληρα χρόνια. Ο κριτικός διαλέγει πέντε συν ένα αριστουργήματα του κινηματογράφου, που δεν είναι πάντα οικεία στο μεγάλο κοινό, γράφει γι' αυτά και τα παρουσιάζει ζωντανά στο φεστιβάλ.»
Ταινίες που ξεχώρισαν στο αφιέρωμα:
Η Στρατηγική της Αράχνης – Bernardo Bertolucci
Επιφοίτηση – Krzysztof Zanussi
Νύχτα και Καταχνιά – Jean Cayrol
2014 – POST BLUE VELVET DAYS
«Το αφιέρωμα Post «Blue Velvet »Days μιλάει για μια τάση που υπήρξε στην Αμερική μετά τα μέσα της δεκαετίας του '80 και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90. Μιλάμε για μια σειρά από τις πιο περίεργες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ, λίγα μόλις χρόνια μετά το «Μπλε Βελούδο» (1986), και που επηρεάστηκαν από αυτό είτε καλλιτεχνικά είτε πιο έμμεσα, με την έννοια ότι αν δεν υπήρχε η επιτυχία της ταινίας του Ντέιβιντ Λιντς το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα έπαιρναν ποτέ και αυτές το πράσινο φως από τα στούντιο για να προχωρήσουν στην ολοκλήρωσή τους. Βασικό χαρακτηριστικό αυτών των φιλμ είναι ότι άσκησαν έντονη κριτική στο αμερικανικό όνειρο και ότι όλες τους υπήρξαν εμπορικές αποτυχίες, κοστίζοντας σε κάποιες περιπτώσεις τις καριέρες των δημιουργών τους.»
Ταινίες που ξεχώρισαν στο αφιέρωμα:
70 Λεπτά για να Πεθάνεις – Steve De Jarnatt
Motorama – Barry Shils
2015 – ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ & ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ: MOVING FUTURE
Ο Δημήτρης Αληθεινός, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες εικαστικούς, επέλεξε έντεκα ταινίες -μεσαίου και μικρού μήκους- για την τέχνη. Επιπλέον, η Ντοκουμέντα, η μεγαλύτερη έκθεση εικαστικών στον κόσμο που γίνεται στο Κάσελ της Γερμανίας από το 1955, αποφάσισε ότι το 2017, και για πρώτη φορά, θα πραγματοποιηθεί όχι μόνο στην γενέτειρα πόλη της, αλλά και στην Αθήνα.
Ταινίες που ξεχώρισαν στο αφιέρωμα:
Documenta 4 – Jef Cornelis
Κατάληψη, Αντίσταση, Παραγωγή / Occupy, Resist, Produce (3 Ταινίες)
Ένα κοινωνικό πρότζεκτ (Occupy, Resist, Produce), όπου οι σκηνοθέτες ακολουθούν εργοστάσια κατειλημμένα από τους εργαζομένους, οι οποίοι κατόρθωσαν να διαμορφώσουν το εργασιακό τους καθεστώς με δική τους διαχείριση. Οι τρεις ταινίες αναφέρονται στα εργοστάσια RiMaflow (Μιλάνο), Officine Zero (Ρώμη) και Vio.Me. (Θεσσαλονίκη), αντίστοιχα.
