Θεατρικές κούκλες που δίνουν το παρόν μέσα σε μια κοινωνία που δέχεται πλήγματα, μαριονέτες που εκφράζουν κάθε μειδίαμα, ανησυχία και εσωτερική διάσταση και μίμοι που θυμούνται την τέχνη αυτή ως το δημοφιλέστερο μέσο ψυχαγωγίας από την αρχαιότητα. Μουσική, χορός, τεχνολογικά εφέ, εικαστικά και υποκριτική συνθέτουν το πρωτογενή υλικό του πρώτου Διεθνούς Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου και Παντομίμας, ενώ η κούκλα ως υποκριτικό μέσο και τα απτά αντικείμενα ως εμψυχωμένα όντα απαρτίζουν τον πυρήνα του. Το THESSPUPPET FESTIVAL θέτει στον πυρήνα του την κοινωνία και την ψυχαγωγία στοχεύοντας στην εκπαιδευτική, ψυχολογική και θεραπευτική λειτουργία και υπόστασή του, εκφράζοντας κάθε ιστορία, μύθο και κοσμογονία που αφορά το ανθρώπινο είδος και τα ανεξήγητα κενά του. Είναι το THESSPUPPET και σας μυεί σε έναν κόσμο που μοιάζει κάλπικος αλλά είναι πιο πραγματικός από όσο δείχνει. Enjoy it!
Πώς προέκυψε η πρωτοβουλία του να καθιερωθεί ένα φεστιβάλ κουκλοθέατρου και παντομίμας, μιας τέχνης που δεν είναι τόσο διαδεδομένη, στον ελλαδικό χώρο;
Αυτό που ξεκίνησα πριν 17 χρόνια στο Κιλκίς και τώρα συνεχίζω στην Θεσσαλονίκη δεν ήταν η πρώτη πρωτοβουλία για την προώθηση της τέχνης του κουκλοθέατρου στην Ελλάδα. Ήταν μια συνέχεια από άλλες πολύ σημαντικές στιγμές στην ιστορία της Ελλάδος σχετικά με τον κόσμο του θεάτρου με κούκλες και αντικείμενα. Στη δεκαετία του 1980 γεννιούνται δύο μεγάλα ετήσια φεστιβάλ που για πρώτη φορά φέρνουν στην χώρα μεγάλο αριθμό θιάσων απ' όλο τον κόσμο: Το Διεθνές Φεστιβάλ Μέρες Κουκλοθεάτρου, στην Ύδρα (από τον μεγάλο δάσκαλο και ιδρυτή του Mari – Οnetteatern της Στοκχόλμης, Michael Meschke) και το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου στην Κρήτη (από την Α. Νόβακ). Τα φεστιβάλ αυτά γίνονται σημείο συνάντησης και έμπνευσης για μια νέα γενιά Ελλήνων κουκλοπαικτών που έχει ήδη κάνει σημαντική παρουσία στον ελληνικό καλλιτεχνικό χώρο. Και αν πάμε πιο πίσω, ο Ξενοφώντας περιγράφει ένα συμπόσιο όπου ένας κουκλοπαίκτης από τις Συρακούσες διασκεδάζει τους συνδαιτυμόνες. Σε όλη τη διάρκεια της κλασικής αρχαιότητας οι κούκλες ήταν δημοφιλές μέσο ψυχαγωγίας. Έξι αιώνες αργότερα ο Αθηναίος κατονομάζει τον Ποθεινό, έναν από τους πλέον γνωστούς παίκτες της εποχής, ο οποίος έστηνε τις παραστάσεις του στο Θέατρο του Διονύσου, στην Αθήνα. Στα κείμενα του Πλάτωνα βρίσκουμε επίσης την πρώτη αυλαία – σκηνή για κούκλες, τον 3ο αιώνα π.Χ.
Που στοχεύει το THESSPUPPET;
Στην προβολή και προώθηση της τέχνης του κουκλοθέατρου και της παντομίμας ως μια τέχνη που εκφράζει ακόμα και τον πιο απλό πολίτη ενώ την ίδια στιγμή συνδυάζει μουσική, χορό, τεχνολογικά εφέ, εικαστικά και υποκριτική. Παράλληλα συνδέεται με την μακραίωνη παράδοση των λαών όλου του κόσμου καθώς αποτελεί ένα απλό και προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες (ανεξαρτήτως εισοδήματος ή μορφωτικού επιπέδου) μέσο μετάδοσης ηθικοπλαστικών μηνυμάτων και πολιτιστικής έκφρασης μέσω του οποίου διασώζονται θρύλοι και μύθοι κάθε λαού.
Επίσης, στοχεύει στη συνάντηση θεματικών και καλλιτεχνικών εκφράσεων από διάφορες γωνιές του κόσμου ώστε να αποτελέσει δίαυλο επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των επαγγελματιών του χώρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ στο εξωτερικό υπάρχουν τμήματα κουκλοθέατρου σε επίπεδο σχολών εθνικού θεάτρου ή ακόμα και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επίσημα αναγνωρισμένες σχολές.
Θέλουμε να συνεισφέρουμε στην διάδοση της τέχνης του κουκλοθέατρου ως ένα εργαλείου που μπορεί να βοηθήσει σε παρεμβάσεις κοινωνικού περιεχομένου καθώς εκτός από τα μηνύματα που μπορεί να εκπέμψει και να μεταδώσει, το κουκλοθέατρο είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί και για λόγους εκπαιδευτικούς, ψυχολογικούς, θεραπευτικούς.
Και δουλεύουμε για να τοποθετήσουμε το Thesspuppet Festival, ως θεσμό στο παγκόσμιο χάρτη του πολιτισμού μέσα από την τέχνη του θεάτρου με αντικείμενα και κερδίζοντας μια διεθνή αναγνώριση ως σημείο αναφοράς για τους καλλιτέχνες του χώρου αυτού και της τέχνης του κουκλοθέατρου στην Ελλάδα.
Γιατί στην Θεσσαλονίκη;
Γιατί είναι ένα κομβικό σημείο στα Βαλκάνια και στο ανατολικό Αιγαίο. Είναι ένα μέρος όπου όλα μπορούν να έρθουν εύκολα από την θάλασσα και από την στεριά και γιατί είναι η πόλη που επέλεξα και αγαπάω από την μέρα που την πάτησα, 28 χρόνια πριν.
Κατά πόσο το κουκλοθέατρο μπορεί να αναπαράγει και να αγγίξει ζητήματα που πληγούν την κοινωνία ευρύτερα, σε μια εποχή που οι δραματικές τέχνες λόγω της κοινωνικής πραγματικότητας, έχουν το πρωταγωνιστικό ρόλο;
Το κουκλοθέατρο είναι το πιο βαθιά εμφυτευμένο παραστατικό στοιχείο στην ιστορική μας μνήμη. Γεννιόμαστε με τέτοια δεξιότητα έκφρασης και το ξεχνάμε μεγαλώνοντας. Όλα τα παιδιά του πλανήτη παίζουν με αντικείμενα εμψυχώνοντας τα και μεταφέροντας σε αυτά συναισθήματα και ερωτήσεις με λόγια για την καλύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω μας. Ευτυχώς υπάρχουν κουκλοπαίκτες που μπορούν να μας υπενθυμίζουν ότι η μαγεία του θεάτρου σε αυτό το κομμάτι των παραστατικών τεχνών είναι υποβαθμισμένο σε σχέση με τις άλλες παραστατικές τέχνες. Για αυτό, δουλειά μας (μου) είναι να το προωθήσουμε στο ευρύ κοινό.
Tι αντιπροσωπεύει η κούκλα ως αντικείμενο υποκριτικής αξίας;
Μπορεί να είναι ο καθρέφτης της ψυχής μας κάτι άψυχο, όπως είναι μια κούκλα ή οτιδήποτε αντικείμενο, στο οποίο μεταφέρουμε ένα κομμάτι της εκφραστικής ενέργειάς μας, δημιουργώντας μια γέφυρα που ενώνει το κόσμο των συναισθημάτων με μια πολύ άμεση αφήγηση προς το θεατή, που δέχεται αυτό το μαγικό στοιχείο που είναι ένα αντικείμενο που παίρνει ανθρωπομορφικές δυνατότητες και έκφραση.
Αν μιλάμε για το αντικείμενο ως εκφραστικό και παιδαγωγικό εργαλείο για την ερμηνεία του περιβάλλοντός μας και του κοινωνικού μας ρόλου, δίνει την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να ενεργοποιούν μεθοδολογίες οι οποίες διευκολύνουν την ατομική και συνεργατική μάθηση με αυτονομία, όπου η διασκέδαση των μαθητών, αποτελεί το συστατικό για να εκφράσουν τα συναισθήματα τους.
Μπορούμε να θεωρήσουμε την εμψύχωση της κούκλας, ως μεσολαβητικό εργαλείο για την επικοινωνία, διότι μας βοηθά να αξιοποιήσουμε καλύτερα το πλούσιο εσωτερικό κόσμο που έχει ο καθένας μέσα του.
Είναι τέχνη που αφορά όλες τις ηλικίες και διαθέτει ευρεία γκάμα θεμάτων και ζητημάτων; Ή στέκεται μόνο στο παιδί και τις εκπαιδευτικές του ανησυχίες;
Το θέατρο με κούκλες, μας επιτρέπει να μιλήσουμε και να εκφράσουμε όλες τις ιστορίες, μύθους και κοσμογονίες που αφορούν το ανθρώπινο είδος και τα ανεξήγητα κενά του. Από την αρχαιότητα έως σήμερα η θεατρική κούκλα είναι παρούσα στις σημαντικές στιγμές της κοινότητας, μέσα από την υποκριτική και φανταστική διάσταση της. Τα μυστήρια του συμβάντος και των θρησκειών, ερμηνευτήκαν πολλές φορές στην ιστορία της ανθρωπότητας με κούκλες και αυτόματα, με τρόπο που προκαλούσε την έκπληξη, το δέος και την κατανόηση των απλών ανθρώπων. Στις μέρες μας οι μηχανισμοί αποκωδικοποίησης του σύγχρονου θεάτρου με κούκλες και αντικείμενα από το θεατή, δεν έχουν αλλάξει πολύ. Από παιδαγωγική άποψη, σήμερα, περισσότερο από ποτέ, το σχολείο παρουσιάζει την εικόνα ενός πολυπολιτισμικού σχολείου, όπου αντιμετωπίζονται πολλά θέματα ένταξης. Το σχολείο ως φορέας κοινωνικοποίησης, γίνεται σημείο διαπολιτισμικών συναντήσεων στον οποίο η δραματοποίηση με κούκλες και αντικείμενα, μπορεί να αποτελέσει έναν κώδικα χωρίς σύνορα.
Τι περιμένουμε να παρακολουθήσουμε στο THESSPUPPET;
Παραστάσεις πρωινές για μαθητές από σχολειά, οργανωμένα ως σχολική διδακτική επίσκεψη. Για δημοτικά σχολεία & γυμνάσια (06 – 15) στην θεατρική αίθουσα. Για παιδιά προσχολικής αγωγής (03–05) στην μικρή αίθουσα. Απογευματινές παραστάσεις ανοικτές για το οικογενειακό κοινό κάθε μέρα εντός εβδομάδος, στην θεατρική αίθουσα. Πρωινές και απογευματινές παραστάσεις για οικογενειακό κοινό τα Σαββατοκύριακα. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για ενήλικους με καλλιτεχνικό και θέατρο-παιδαγωγικό περιεχόμενο. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές με θέατρο – κοινωνικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα και θεματολόγια, αξιοποιώντας τις παραστατικές τέχνες ως παιδαγωγικό εργαλείο. Μια επισκέψιμη έκθεση για την παγκόσμια ιστορία του θέατρο με κούκλες τοποθετημένη στην είσοδο του χώρου. Μια ημερίδα για το θέατρο με κούκλες & για την ανάλυση της αισθητικής, ποιοτικής και παιδαγωγικής πλευράς του. Για την σημερινή κατάσταση και για τις δυνατότητες αναβάθμισης.
Σχετικά με τα σεμινάρια και τα εργαστήρια…
Σχετικά με τα σεμινάρια, μπορούμε να ορίσουμε και τους εξής επιμέρους στόχους:
Να είναι ανοιχτό προς όλους, ανεξαρτήτως μόρφωσης και επαγγέλματος, να επιτραπεί το κοινωνικό άνοιγμα του φεστιβάλ με θεματολογίες που σχετίζονται με την χρήση της Τέχνης για την βελτίωση της κοινωνίας, να είναι ανοιχτό προς τον εκπαιδευτικό χώρο και τις ανάγκες του εκπαιδευτικού κλάδου. Η πρακτική για την επίτευξη αυτού του στόχου, στηρίζεται στην έρευνα των αναγκών του εκπαιδευτικού συστήματος και στο πώς η τέχνη του κουκλοθέατρου εντάσσεται σε αυτό το curriculum. Θέλουμε να προωθηθεί η φιλοσοφία και η πρακτική του δράματος στην εκπαίδευση. Να διερευνηθεί και να αναπτυχθεί η πρακτική των διάφορων τεχνικών σχετικά με τη χρήση και επεξεργασία υλικών στο θέατρο με αντικείμενα. Είναι σημαντικό, για να δικαιολογήσουμε την κοινωνική σημασία του φεστιβάλ, να υποστηρίξουμε και να προωθήσουμε τις τεχνικές και τις μεθοδολογίες της τέχνης του θεάτρου με κούκλες και αντικείμενα προσανατολισμένα προς την αναβάθμιση του επιπέδου στο επαγγελματικό και ερασιτεχνικό κουκλοθέατρο, ειδικά για τους νέους κουκλοπαίχτες που ξεκινάνε στο καλλιτεχνικό αυτό χώρο.
Ποιος θεωρείτε πως είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος για να επικοινωνήσει αυτή η μορφή τέχνης με το κοινό της Ελλάδας γενικότερα και της Θεσσαλονίκης ειδικότερα;
Να τους ενθαρρύνουμε και να τους προσκαλούμε να έρθουν στο θέατρο. Ένα φεστιβάλ είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να δει σε λίγες μέρες μια γκάμα μεγάλη από τεχνικών, αισθητικές και παραδόσεις του είδους αυτού.
«Ιστορίες από διαφορετικούς πολιτισμούς και παραδόσεις». Από ποια στοιχεία συντίθεται το μωσαϊκό του φεστιβάλ;
Από ομάδες που κινούνται στο διεθνή χώρο.
Από το Μέγαρο Μουσικής στους πεζόδρομους και στο κέντρο της πόλης. Ποιες δράσεις θα φιλοξενηθούν στο Μέγαρο και ποιες ανοιχτά στο κέντρο; Και με ποια κριτήρια επιλέχθηκε σε κάθε περίπτωση η διεξαγωγή της κάθε δράσης; Έχει να κάνει με το ύφος και την αισθητική σε κάθε περίπτωση;
Στο φετινό φεστιβάλ έχουμε καλέσει 9 θιάσους που έρχονται από 7 διαφορετικές χώρες (Ισπανία, Γερμανία, Αργεντινή, Ιταλία, Βουλγαρία, Βραζιλία και Αυστρία). Οι προτάσεις που θα παρουσιάσουν είναι θέατρο με κούκλες, σωματικό θέατρο, μουσικό θέατρο, ακροβατικό θέατρο και όλα αυτά πάντα μέσα στο πλαίσιο του θεάτρου με αντικείμενα. Είναι παραστάσεις χωρίς λόγια. Η ομάδα από την Γερμανία παρουσιάζει ένα έργο στο οποίο το μικρό κείμενο που έχει θα υπάρχει σε υπέρτιτλους στα ελληνικά. Η διάρκεια των παραστάσεων είναι περίπου 50 – 60 λεπτά της ώρας και θα υπάρχει προ αξιολόγηση της παράστασης με προτάσεις για την κάθε ηλικία.
Η επιλογή των θιάσων και των καλλιτεχνών που συμμετέχουν ετησίως γίνεται βάσει των ακόλουθων κριτηρίων: Αρτιότητα παραστάσεων, αλλιτεχνική επιμέλεια και Τεχνοτροπία, βραβεύσεις και προηγούμενες εμφανίσεις σε Διεθνή Φεστιβάλ, υποστήριξη από επίσημες δομές και φορείς των χωρών προελεύσεως τους. Για παράδειγμα, τον θίασο Titeres Etcetera από την Ισπανία, πέρα από ότι πήρε εθνικό βραβείο παιδικού θεάτρου για το 2014 στην χώρα τους, θα μας παρουσιάσουν και μια παράσταση που έγινε για την Όπερα της Βαρκελώνης. Ο Michele Cafaggi, απέσπασε εθνικό βραβείο Enriquez 2016, στην Ιταλία. Οι Lucchettino, βραβεύτηκαν με το Όσκαρ Κωμικής Μαγείας 2016 στο Παρίσι. Όλοι έχουν πολλές διακρίσεις, και είναι πολύ γνωστοί στον διεθνή χώρο του θεάτρου και του κουκλοθέατρου επίσης. Επιπλέον στα πλαίσια του THESSPUPPET 2016 διοργανώνεται το Puppet & Circus Street day. Πρόκειται για μια σειρά από παραστάσεις κουκλοθεάτρου, παντομίμας και τσίρκου, που θα παρουσιαστούν στο πεζόδρομο της Αγ. Σοφίας, στο κέντρο της Θεσσαλονίκη για οικογενειακό κοινό (γονείς με τα παιδιά τους) και περαστικούς. Ο σκοπός της εκδήλωσης είναι να παρουσιάσουμε σε δημόσιο υπαίθριο χώρο, ένα δείγμα των τεχνών του κουκλοθέατρου και του σύγχρονου τσίρκου και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον γιορτινό και συμμετοχικό για τους πολίτες της πόλης, με την παρακολούθηση ενός συνεχόμενου προγράμματος ποιοτικών θεατρικών παραστάσεων για όλες τις ηλικίες.
Αν είχε μια φωνή και ένα μήνυμα, ποιο θα ήταν αυτό;
Ένα ελληνικό φιλόξενο λιμάνι, για την συνάντηση, την ανταλλαγή, την δημιουργία, και την φιλία για την Θεσσαλονίκη και για το κουκλοθέατρο… Για το Θεσσ – Puppet.
Η ανταπόκριση είναι ισάξια της προσοχής και της φροντίδας που έδειξε η διοργάνωση για το THESSPUPPET;
Είναι η πρώτη χρονιά στην Θεσσαλονίκη. Θα περιμένουμε να αξιολογήσουμε την ανταπόκριση του κοινού. Θα επιβεβαιωθούμε όταν καταφέρει να γίνει ένας σημαντικός πολιτιστικός θεσμός για την πόλη μας και σημείο αναφοράς στο διεθνές χώρο-χάρτη για το κουκλοθέατρο.
Αν μπορούσαμε να οραματιστούμε μια δεύτερη διοργάνωση, πώς θα έμοιαζε;
Σαν ταξίδι, ξεκινώντας από την Θεσσαλονίκη, στις πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας, ανοίγοντας νέους δρόμους και πιάτσες για το θέατρο με κούκλες και αντικείμενα, δημιουργώντας νέο ακροατήριο σε γεμάτα θέατρα. Φέτος είναι η Βέροια με την δημιουργία του «Veria Puppet Festival αυτοί που ανοίγουν αυτήν την πορεία συνεργασίας.
