Funan του Denis Do
Γαλλία | 84'
Τον τελευταίο καιρό μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση πως οι Γάλλοι έχουν μια παράξενη εμμονή με την Καμπόντζη. Πως αλλιώς να εξηγήσω το γεγονός πως ένας στους δύο Γάλλους που συναντώ στο Παρίσι έχουν ή σκοπεύουν να ταξιδέψουν στην Καμπόντζη, άλλοι για καλοκαιρινή δουλιά, άλλοι για εθελοντισμό ή για τουρισμό; Καταλήγω πως έχουν μια γενική εμμονή και προσπαθώ να εντοπίσω το γιατί.
Ίσως να κουβαλάνε μέσα τους μια ενοχή για αυτά που συνέβησαν στην Καμπόντζη, ίσως να νιώθουν υποσυνείδητα το δικό τους μερίδιο ευθύνης και αυτό να μετατρέπεται σε μια περιέργεια για να γνωρίσουν την χώρα στην οποία συνέβη ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Καμπόντζη είναι μια από τις σκοτεινές σελίδες της Γαλλικής αποικειοκρατίας. Αν και απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1954 παρέμεινε επηρεασμένη από την Δύση, προτεκτοράτο της Ευρώπης και χρησιμοποιήθηκε ως βάση για την αμερικανική επέμβαση στο Βιετνάμ. Την ίδια στιγμή ο λαός της Καμπόντζης δεν ήταν σε καλή κατάσταση για αυτό και υποστήριξαν τους Khmers Rouges το 1975, μια ομάδα κομμουνιστών επαναστατών, όταν αυτοί μπήκαν στην Phnom Penh, την πρωτεύουσα, με σκοπό να ιδρύσουν την Λαϊκή Δημοκρατία της Καμπόντζης.
Λες η Γαλλία να είχε συνείδηση της δυστυχίας που σκορπιζε στις αποικίες της, τον πόνο που μετατρεπόταν σε μίσος στα τόσα χρόνια που ζούσαν δίχως ελευθερία, υπηρετώντας τον δυτικό αφέντη τους; Η μήπως αυτές οι τύψεις να προέρχονται από το γεγονός πως πολλοί ηγέτες των Khmer Rouge εκπαιδεύτηκαν στο Παρίσι και ο Pol Pot, o ηγέτης τους, ήταν διδακτορικός απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Σορβόνης; Οι ηγέτες των Khmers Rouges μορφώθηκαν στο γαλλική εκπαίδευση και στην συνέχεια στα 4 χρονια εξουσίας τους, εξολόθρευσαν το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Καμπόντζης, περίπου ενάμιση εκατομμύριο ανθρώπους.
Επηρεασμένος από τον μαοϊσμό, ο PolPot οραματιζόταν μια κοινωνία βασισμένη στην καλλιέργεια της γης και την εξολόθρεύση των ανισοτήτων. Για αυτό στις πρώτες δύο μέρες της εξουσίας του εκκένωσε τις πόλεις και μετέφερε τον πληθυσμό σε αγροτικές φάρμες όπου άρχισαν να καλλιεργούν εντατικά ρύζι. Ταυτόχρονα εξολόθρευσε οποιοδήποτε θα μπορούσε να είναι φίλος της δύσης, δηλαδή τους αστούς και μικρο αστούς, τους μορφωμένους, τους πανεπιστημιακούς. 'Ηθελε η κοινωνία να αποτελείται από 'ίδιους' ανθρώπους. Οι εργάτες στις φάρμες φορούσαν πανομοιότυπες στολές, δούλευαν σε εντατικούς ρυθμούς με ελάχιστες προμήθειες αφού η χώρα δεν παρήγαγε αρκετά, με αποτέλεσμα στα 4 χρόνια να πεθάνουν εκατοντάδες χιλιάδες από τις κακουχίες.
Μπορεί βέβαια και αυτή η εμμονή των Γάλλων με την Καμπόντζη να μην έχει σχέση με ενοχές. Άλλωστε, ελάχιστες φορές οι αποικιοκρατικές χώρες αναγνωρίζουν το ντόμινο καταστροφής που δημιουργούν οι πράξεις τους. Η περιέργεια μπορεί να οφείλεται στο γεγονός πως χιλιάδες εξόριστοι που δραπέτευσαν από την Καμπόντζη βρήκαν καταφύγιο στην Γαλλία, κουβαλώντας μαζί τους το φορτίο της ιστορίας τους και φέρνοντας το στην γαλλική κοινωνία. Οι απόγονοί τους, Γάλλοι πλέον, έχουν και αυτοί το σκοτάδι αυτό ως κομμάτι της ιστορίας της οικογένειάς τους. Ένα τέτοιο παιδί, γιός ενός επιζόντα της γενοκτονίας της Καμπόντζης είναι και ο σκηνοθέτης του Funan.
Ο Denis Do ανασκεύασε την ιστορίας της ταινίας από τις αναμνήσεις της μητέρας του που έζησε στις φάρμες ρυζιού πριν δραπευτεύσει στο Βιετνάμ και στην συνέχεια στην Γαλλία. Η ιστορία της ταινίας επικεντρώνεται σε μια οικογένεια που διαχωρίζεται κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών και προσπαθεί να ξαναενωθεί κατά την διάρκεια των τεσσάρων χρόνων. Η ταινία δεν αναφέρεται στα γεγονότα, τα υπονοεί μόνο και έτσι αποκτά ένα πιο προσωπικό στοιχείο, την οπτική ενός παιδιού, που δεν είναι σίγουρος για το τι ακριβώς συμβαίνει και τι σημαίνουν αυτά που βλέπει. Η ταινία ταυτόχρονα έχει και υπέροχα σχεδιασμένα τοπία της Καμπόντζης μέσα σε λίμνες και δάση.
Το Funan απέσπασε το μεγάλο βραβείο του Festival d'Animation d'Annecy ως η καλύτερη ταινία του διεθνές διαγωνιστικού τμήματος.
