Φωτο: Ιωάννα Χατζηανδρέου | Εξώστης
Ο Άρης Σερβετάλης είναι ένας ηθοποιός που πατάει σε κάθε έργο ακριβώς εκεί που πρέπει. Συνεπής στις επιλογές του δεν μας αφήνει ποτέ ανικανοποίητους για το αποτέλεσμα που αναμένουμε να παρακολουθήσουμε. Αφορμή για τη συνέντευξη είναι η παράσταση του Rēs Ratio Network που, μετά από αλλεπάλληλες sold out παραστάσεις στην Αθήνα, ανεβαίνει στο Θέατρο Αριστοτέλειον η τέταρτη και πιο πρόσφατη σκηνοθετική δουλειά της Έφης Μπίρμπα, Ριχάρδος Β', βασισμένη στο έργο του Γουίλιαμ Σαίξπηρ.
Ο Ριχάρδος Β' είναι μια προσωπικότητα συναρπαστικά δραματική. Τον διακρίνει μια ποιητικότητα οδεύοντας προς την πτώση του. Αφορμώμενη από τις ανθρώπινες καταστάσεις, τα πάθη, την κατάρρευση της ηθικής τάξης και τον Μέγα Μηχανισμό της Ιστορίας που αποδεικνύεται ισχυρότερος από τα πρόσωπα και την εξουσία, η σκηνοθεσία επικεντρώνεται στην τραγικότητα της εκθρόνισης του βασιλιά, της απογύμνωσής του από την κατάσταση της βασιλείας, από κάθε πλάνη και στον συνειδησιακό σεισμό που έπεται
Ένα έργο πάντα επίκαιρο, με μια εξαιρετική ομάδα ερμηνευτών. Η καθηλωτική παράσταση που δικαίως χαρακτηρίστηκε ως το πλέον επιδραστικό καλλιτεχνικό έργο που ξεχώρισε στην κορυφή της περασμένης θεατρικής σεζόν από το κοινό της Αθήνας, έρχεται λοιπόν στην πόλη μας.
ΘΕΑΤΡΟ | συνέντευξη στην Μαρία Φαρδέλλα
Φωτο: Ιωάννα Χατζηανδρέου | Εξώστης
Ο Βασιλιάς Ριχάρδος πέρα από ιστορικό κείμενο τι άλλο είναι; Υπάρχουν προεκτάσεις; Ο Ριχάρδος είναι ένας άνθρωπος που γεννήθηκε και μεγάλωσε με τον βασιλικό τίτλο, με την ιδέα πως είναι ο αντιπρόσωπος του Θεού, πως ο ίδιος δεν γνωρίζει το λάθος και την αποτυχία, πως οι τίτλοι τα αξιώματα και οι απολαύσεις θα διαρκούν για πάντα, πως γύρω του θα βρίσκονται άνθρωποι για να τον υπηρετούν και να τον δοξολογούν. Είναι ένας άνθρωπος που έχει ταυτιστεί με την ιδιότητά του. Έχει παραδοθεί ολοκληρωτικά σε ότι αυτή επιτάσσει. Έχει ενδυθεί τον βασιλιά χωρίς να γνωρίζει το μέτρο και την αρμονία. Ασυδωσία έπαρση και κατάχρηση των βασιλικών του δικαιωμάτων τον οδηγούν στην αποκαθήλωση στον παραγκωνισμό και στην ταπείνωση. Γυμνός απο τίτλους έρχεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του. Με την πραγματικότητα. Με το γεγονός πως είναι άνθρωπος και όχι βασιλιάς. Η αποκάλυψη φέρνει το βάσανο της παραδοχής και της ανημπόριας να συμπεριφερθεί ως άνθρωπος. Γίνεται απο κύριος υπηρέτης.
Ο Βασιλιάς Ριχάρδος παρουσιάζεται άνθρωπος με αξία που σαν από λάθος είναι τοποθετημένος σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Πόσο εύκολο είναι να παρασυρθούμε σε συνθήκες αταίριαστες με τη φύση μας; Η διαδοχή του τίτλου από τον πατέρα στον γιο και μάλιστα σε ηλικία που η κρίση του είναι ακόμα ανώριμη δίνει χώρο στους ανθρώπους που είναι γύρω του να καλλιεργήσουν τις επιθυμίες τους. Το ενδιαφέρον που παρατηρείται είναι πως οι αυλικοί είναι ένας ισχυρός μηχανισμός που λειτουργεί ανεξάρτητα απο τον βασιλιά ή τον άνθρωπο που ηγείται, είναι ικανός αυτός ο μηχανισμός να διαβάλλει και να καθαιρέσει. Η σκηνή του κηπουρού που υπάρχει στο έργο του Σέξπηρ, λειτουργεί σαν μια εξαιρετική παραβολή. Παρουσιάζει έναν κηπουρό που φροντίζει τον κήπο του, ξεριζώνοντας τα ζιζάνια που εμποδίζουν τα δέντρα του και τα λουλούδια του να αναπτυχθούν. Ο κήπος χρειάζεται φροντίδα. Σκάλισμα και ξεχορτάριασμα. Ο κηπουρός χρειάζεται να καθαρίζει και να ποτίζει το χώμα για να δώσουν καρπό οι καλλιέργειές του. Ο άνθρωπος ανάλογα με τα χαρίσματά του πορεύεται στην καθημερινότητά του και υπηρετεί έναν σκοπό. Είναι ξεχωριστός για τον κάθε έναν. Η καλλιέργεια είναι απαραίτητη είτε είσαι σε γη εύφορη είτε σε βραχώδη. Ο κηπουρός, αν θέλει, έχει την δυνατότητα να διαμορφώσει τον κήπο του όπως τον αναπαύει.
Yπάρχουν δύο κυρίαρχα ρεύματα αναφορικά με την εξουσία. Το πρώτο υποστηρίζει πως η εξουσία είναι κεντρική σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις, πως ο αγώνας για το ποιος θα ορίζει τα πράγματα είναι θεμελιώδης στις σχέσεις, βασικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. Το δεύτερο πως η όλη ιδέα της εξουσίας είναι ένα επιστημολογικό λάθος, ότι η εξουσία είναι ένας μύθος, ένα λάθος της ανθρώπινης σκέψης, που η παγκόσμια παραδοχή του οδήγησε σε πολλά προβλήματα. Τι σκέφτεστε γι΄αυτό; Η εξουσία είναι η δύναμη η ισχύς. Ο άνθρωπος που την έχει είτε την επιβάλλει στους άλλους είτε αντιλαμβανόμενος την εφήμερη διάρκειά της προσπαθεί να συντονίσει και να εναρμονίσει απόψεις για το κοινό όφελος. Ο άνθρωπος όσο τρέφει τον εγωισμό του τόσο δύσκολο θα είναι γι' αυτόν να συνυπάρχει. Όσο ταυτίζεται με την ιδιότητά του τόσο δύσκολο θα είναι να βλέπει καθαρά τα πράγματα που τον αφορούν. Οι ανθρώπινες σχέσεις χρειάζονται αρετή. Κάποιος χρειάζεται πολλές φορές να πάρει την ευθύνη, να πάρει θέση και να αποφασίσει. Με διάκριση ταπείνωση και λίγη προσευχή πιστεύω πως η ορχήστρα συντονίζεται και ο μαέστρος υπηρετεί καθοδηγώντας τους, το μουσικό έργο του συνθέτη.
Ο Σαίξπηρ μας οδηγεί μέσα από το κουρέλιασμα της αυτοπεποίθησης του Ριχάρδου στο να τον συμπονέσουμε. Αυτός είναι ο σκοπός του, να αλλάξουμε την οπτική μας απέναντι του; Η αποκαθήλωση ενός προσώπου σαν του βασιλιά Ριχάρδου του Β´ μας αποκαλύπτει την αξία της ανθρώπινης φύσης. Είναι ικανή για το καλύτερο αλλά και για το χειρότερο. Ένας βασιλιάς παρασυρμένος από τα πάθη του και τους κόλακες γρεμνίζεται από τις ίδιες του τις πράξεις, παραδίδει το στέμμα του και απογυμνωμένος από τους τίτλους και τα αξιώματα μένει μόνος με τον εαυτό του για πρώτη φορά στην ζωή του. Αναγκασμένος από τα γεγονότα να δει την πραγματικότητα και τους ανθρώπους που μέχρι τότε είχε δίπλα του. Μια ύστατη παραδοχή. Χωρίς στέμμα , σκήπτρα και αξίωμα, του αποκαλύπτεται ο πλούτος της αρμονίας και του μέτρου.
Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για τη σκηνοθετική προσέγγιση του έργου; Η Έφη Μπίρμπα έχει την ικανότητα να εικονοποιεί τα νοήματα και τις δράσεις των έργων. Στον Ριχάρδο Β´ μέσα από τις πρόβες και τους αυτοσχεδιασμούς που μας καθοδηγούσε δημιουργήθηκε μια αφηγηματική γραμμή της πορείας του βασιλιά, ονειρική. Εικονοπλαστική. Ο λόγος του Σέξπηρ, η σωματικότητα που δημιουργούν οι συνθήκες που καλλιέργησε και τα ζωντανά υλικά της σκηνογραφίας παραθέτουν μια ιδιαίτερη ανάγνωση πάνω στο συγκεκριμένο έργο. Στηρίζεται στην σχεδόν κινηματογραφική αφήγηση του Σέξπηρ δημιουργώντας εικόνες που αφηγούνται την πορεία της πτώσης ενός βασιλιά. Έναν εφιάλτη. Το μεγαλύτερο μέρος του σκηνικού χώρου είναι πηλός που μεταβάλλεται όπως και ο ίδιος. Η παράσταση εστιάζει στην διαδρομή του ανθρώπου από την απόλαυση της εξουσίας και το στέμμα, στον βασανισμό της ανατροπής και την αποκαθήλωση. Παρουσιάζοντας τον κόλακα, τον μηχανισμό που συντηρεί τρέφει αλλά και ανατρέπει βασιλιάδες διότι είναι πιο ισχυρός αυτός ο μηχανισμός από τον ίδιο τον βασιλιά.
Αν αναζητούσαμε μια πραγματικά απόλυτη ισότητα, τότε θα τη βρίσκαμε μάλλον στον θάνατο. Πόσο εύκολο είναι να εξοικειωθούμε μαζί του, όταν φαίνεται ότι διαρκώς προσπαθούμε να τον εξοστρακίσουμε; Ο θάνατος είναι το μόνο σίγουρο γεγονός στην πορεία μας σε αυτήν την ζωή. Το οξύμωρο είναι πως όσο πιο πολύ τον σκεφτόμαστε και τον αποδεχόμαστε τόσο περισσότερο εκτιμούμε την ζωή και την απολαμβάνουμε. Η μνήμη θανάτου εγκαθιστά μέσα μας το εφήμερο της ύλης και την σπουδαιότητα της ψυχής που δεν έχει τέλος.
Φωτο: Ιωάννα Χατζηανδρέου | Εξώστης
Εντοπίζετε προσωπικά σας χαρακτηριστικά σε ρόλους προκειμένου να τους ενσαρκώσετε; Κάθε φορά που συμμετέχω σε ένα έργο το αντιμετωπίζω σαν ένα παιχνίδι που απλώς μεταβάλλονται οι κανόνες του. Δεν υποδύομαι κάποιον ρόλο. Προσπαθώ να φέρω τον εαυτό μου στις συνθήκες του έργου. Να τοποθετηθώ ανάλογα με τις καταστάσεις που διαδραματίζονται μπροστά μου σε χρόνο ενεστώτα.
Ποιες είναι οι προτεραιότητες σας στις επαγγελματικές σας επιλογές; Οι επαγγελματικές μου επιλογές επηρεάζονται από τους συνεργάτες, την πρόθεσή τους και το έργο. Χαίρομαι ιδιαιτέρως με την δημιουργία του res ratio network και την καλλιτεχνική ομάδα που στο μέτρο του δυνατού επιχειρεί να ερευνήσει σε κάθε έργο και ένα ιδιαίτερο λεξιλόγιο.
Η ζωή, ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας, δε μπορεί να είναι απόλυτα προβλέψιμη. Οι σύγχρονες επιστήμες έδωσαν στον παράγοντα τύχη, στο τυχαίο, τη σπουδαιότητα που του έλειπε. Από την άλλη, σε αυτήν την τάξη μέσα από το χάος, δε μπορούμε να παραβλέψουμε και το ρόλο της ανθρώπινης επιλογής. Πώς ακούτε αυτήν την διάδραση των δύο; Κατά την άποψη μου δεν είναι τίποτα τυχαίο. Ο άνθρωπος έχει την απόλυτη ελευθερία της επιλογής άρα επωμίζεται και τα αποτελέσματα των επιλογών του. Η προσπάθεια να αφεθεί κάποιος στην θεία πρόνοια έχοντας εμπιστοσύνη σε ένα ανώτερο πρόσωπο εκτός του κόσμου τούτου κάνει την διαδρομή μας στο χώμα πιο ανάλαφρη.
Θα σας δούμε σύντομα σε κάποιον άλλο ρόλο (θέατρο ή κινηματογράφο); Εκτός από τον Ριχάρδο Β´ που θα παρουσιαστεί στην Θεσσαλονίκη 15-19 Νοεμβρίου, θα συμμετέχω και στην παράσταση του Εθνικού θεάτρου οπερέτα σε σκηνοθεσία του Νίκου Καραθάνου.
Σας ευχαριστούμε πολύ.
Ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη. Καλή δύναμη!
Φωτο: Ιωάννα Χατζηανδρέου | Εξώστης
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνογραφία, κοστούμια: Έφη Μπίρμπα
Φωτισμοί: Θύμιος Μπακατάκης
Ηχητικός σχεδιασμός: Coti K.
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-επιμέλεια κειμένων: Μιχαήλα Πλιαπλιά
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-Ειδικές κατασκευές σκηνογραφίας: Σωκράτης Παπαδόπουλος
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Γεωργοβασίλη
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-επιμέλεια σκηνικών και κοστουμιών: Αλέγια Παπαγεωργίου
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-special effects: Αλέξανδρος Λόγγος
Βοηθός σκηνοθέτη-διαχείρηση ηλεκτρονικού υλικού: Μαριάνα Έλληνα
Εκτέλεση κοστουμιών: Tsouknida
Φωνητική διδασκαλία: Αθηνά Τρέβλια
Ερμηνευτές: Νίκος Καμόντος, Ερμής Μαλκότσης, Άρης Σερβετάλης, Ιωάννα Τουμπακάρη, Αχιλλέας Χαρίσκος
Φωτογραφίες παράστασης: Γιώργος Καπλανίδης
Video και teaser παράστασης: Γρηγόρης Πανόπουλος, Μakeyourownfilms
Τις κομμώσεις επιμελήθηκε το Lemon Poppy Seed
Πρεμιέρα: 15 Νοεμβρίου 2017
Ημερομηνίες: 15-19 Νοεμβρίου 2017
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: από Τετάρτη 15/11 ως Κυριακή 19/11, 21:15
Διάρκεια: 90 λεπτά
Εισιτήρια: Τετάρτη ως Κυριακή
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό 20€, Φοιτητικό 15€, Άνεργοι-Ατέλεια 10€
Κανονικό 17€, Φοιτητικό 13€, Άνεργοι-Ατέλεια 10€
Προπώληση εισιτηρίων:
www.ticketservices.gr και σε όλα τα καταστήματα PUBLIC: https://www.ticketservices.gr/event/richardos-b-th…
Θέατρο Αριστοτέλειον
Εθνικής Αμύνης 2, Θεσσαλονίκη
Πληροφορίες-Κρατήσεις
2310 262051
Το αντικείμενο που εικονίζεται στην φωτογραφία δημιουργήθηκε από την Έφη Μπίρμπα σε συνεργασία με τον κεραμίστα Χρήστο Τσούτη, με αφορμή την καλλιτεχνική εργασία της Carolina Vallejo Jewellery for the Seven Sins-Pride
