Μεγαλωμένος ανάμεσα σε μια καλλιτεχνικά φιλτραρισμένη πραγματικότητα, ιχνηλάτης μιας αυθύπαρκτα περιπετειώδης μουσικής νόρμας και διακεκριμένος τραγουδοποιός μιας ευρυγώνιας συναισθηματικής γκάμας αρμονιών και μελωδιών. Αν δεν ήταν μουσικός θα ήταν αρχαιολόγος, ίσως όμως και σκαλωμένος στο Αϊκίντο. Το σίγουρο είναι πως μετά από τόσα χρόνια μουσικής βιοπάλης, εξακολουθεί να ψάχνει έναν χαρακτήρα και τον αναδεικνύει για μια ακόμα φορά στον Εξώστη και στο Block33 στις 11 και 12 Νοεμβρίου. Είναι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και εμείς τον ακούμε.
Παιδί γεννημένο από γονείς καλλιτέχνες. Πώς αυτό επηρέασε την παιδεία σου, τα ερεθίσματά σου, την ιδιοσυγκρασία σου και κατά πόσο στάθηκε παράγοντας που συνέβαλε σε αυτό που είσαι τώρα; Ο τρόπος που μεγάλωσα υπήρξε καθοριστικός για μένα. Ήμουν τυχερός. Έζησα τα πρώτα μου χρόνια ανάμεσα με βιβλία, πίνακες ζωγραφικής και δίσκους. Παρά την οικονομική στενότητα, αυτά δεν έλειψαν από το σπίτι μας. Οι περισσότεροι φίλοι των γονιών μου, ήταν ζωγράφοι, ηθοποιοί ή ποιητές. Έξω από το σπίτι, τα πράγματα στη μεταπολεμική Κύπρο ήταν πολύ δύσκολα. Μέσα στο σπίτι, τα τραγικά γεγονότα του τόπου, αλλά και οι μεγάλες οικογενειακές δυσκολίες, περνούσαν μέσα από ένα φίλτρο Πολιτισμού, που άνοιγε συνέχεια δρόμους διαφυγής στην παιδική μου αγωνία.
Κρατικές ορχήστρες, Μέγαρα μουσικής, Συμφωνικές και Φιλαρμονικές του εξωτερικού και της Ελλάδας, αποτελούν μερικές μόνο από τις συνεργασίες σου. Πώς είναι η αίσθηση μιας ορχηστρικής συμπαράστασης τέτοιου βεληνεκούς και πώς αυτή ενός ανοιχτού θεάτρου; Που θεωρείς ότι «ανήκεις» ή ταυτίζεσαι ίσως περισσότερο ως καλλιτέχνης και ποια από αυτές αισθάνεσαι ότι σε ολοκληρώνει περισσότερο πάνω στην σκηνή; Ποτέ δεν έχαψα το παραμύθι περί «ανωτερότητας» της ορχηστρικής μουσικής, ούτε το άλλο περί «απλοϊκότητας» του μη λόγιου τραγουδιού. Η ενέργειά τους, όταν γίνονται βέβαια με ψυχή, είναι κοινή και δεν τα ξεχωρίζω. Εξάλλου, όλα από την ίδια, πρωταρχική, αρχέγονη και ιερή τέχνη του τραγουδιού πηγάζουν. Και την ίδια ανάγκη υπηρετούν.
Ποιος θεωρείς ότι είναι ο ρόλος ενός καλλιτέχνη σε μια τέτοια σκληρή κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα; Έχει ευθύνη ή κάποιου είδος υποχρέωση ο καλλιτέχνης απέναντι σε όλο αυτό; Η ευθύνη του αληθινού καλλιτέχνη είναι πάντοτε ίδια: να φροντίζει να χρησιμοποιεί τον εαυτό του για να πλουτίσει η τέχνη του, και όχι το αντίθετο. Σε εποχές δύσκολες μπορείς να το πετύχεις πιο εύκολα, γιατί είναι σχεδόν αδύνατον να πλουτίσεις ο ίδιος, όσο και να το θέλεις.
Αν δεν ήταν η μουσική τι θα ήταν; Αγαπώ πολύ την Αρχαιολογία. Παλιά, είχα δουλέψει σαν εργάτης σε ανασκαφές. Στην Κύπρο, στο Κούριον, σε αυτή την υπέροχη αρχαία πόλη μεταξύ Λεμεσού και Πάφου, με μια άγαρμπη τσαπιά φανέρωσα κάποτε μέρος ενός κεραμικού συστήματος ύδρευσης, που απεδείκνυε τη θεωρία του υπεύθυνου αρχαιολόγου, Δρ. Δήμου Χρήστου, ότι το υπό ανασκαφή σημείο ήταν τα λουτρά της πόλης. Έκτοτε, έδωσα πολλές συναυλίες στο συγκλονιστικά ωραίο αρχαίο αμφιθέατρο του Κουρίου, που είναι και ο αγαπημένος μου χώρος παγκοσμίως. Τέτοια επιτυχία όμως, σαν και αυτή που είχα με τον κασμά, δύσκολα θα ξανακάνω.
Τι αγγίζει περισσότερο το κοινό; Μια νοσταλγική μελωδία που θα το ταξιδέψει, ή ένας στοχευμένος και λυρικός στίχος που θα ταυτιστεί μαζί του ή θα μιλήσει μέσα του; Ο ακροατής αγγίζεται από ότι αγγίζει κι εσένα, τον δημιουργό. Ίσως να κάνω λάθος, πιστεύω όμως πως αν προσπαθήσει κάποιος να γράψει τραγούδι που να αφορά όλο τον κόσμο, θα αποτύχει. Αν γράψει κάτι που αφορά τον ίδιο προσωπικά, τότε ίσως καταφέρει να εκφράσει και ένα μέρος του κοινού.
Από τι θεωρείς πως στερείται η Ελλάδα μουσικά; Υπάρχει μουσική παιδεία και επιλεκτικά, αν μπορούμε να το πούμε, αυτιά ή κόσμος που θα συνεχίσει να δημιουργεί μουσική που θα μείνει; Η Ελλάδα στερείται αρκετών πραγματικών ακροατών. Οι περισσότεροι χρησιμοποιούμε τη μουσική σαν κάτι συνοδευτικό της κουβέντας, της οδήγησης, του ουζακίου, του καφέ, του πλυσίματος πιάτων, του σπασίματος πιάτων, του πετάγματος γαρυφάλλων, του σουπερμάρκετ, της γιόγκα σε ηλιοβασίλεμα, του πεντικιούρ ή του σεξ. Με τιμούν ειλικρινά όλες οι πιο πάνω χρήσεις των τραγουδιών μου, αλλά, αφού εδώ δεν αναφερόμαστε μόνο στη δική μου δουλειά, πρέπει να πω ότι αυτός δεν είναι και ο μόνος τρόπος για να ακούσει κανείς μουσική. Η ίδια παρεξήγηση βέβαια καθρεφτίζεται και στις περισσότερες «μουσικές σκηνές». Η εσωτερική τους διαρρύθμιση, για παράδειγμα, αποτελεί παγκόσμια πατέντα για χώρους ακρόασης: Τραπέζια στημένα κάθετα προς τη σκηνή, οι ακροατές καθισμένοι ένθεν και ένθεν, αντικρυστά ο ένας προς τον άλλον, για να λένε τα νέα τους χωρίς να στραβολαιμιάζουν, έχοντας τους μουσικούς στα δεξιά ή στα αριστερά του ο καθένας, ώστε να μπορούν πού και πού να τους ρίχνουν μια ματιά και να βεβαιώνονται πως είναι όλοι ξύπνιοι και πως δεν τους πληρώνουν τσάμπα. Μου έχει τύχει, παλιά, ακροατής να κάθεται μεγαλοπρεπώς στην κεφαλή ενός τραπεζιού με την πλάτη του στραμμένη προς τη σκηνή, όλο το βράδυ. Ακόμη αναρωτιέμαι πώς να ήταν η φάτσα του! Ευτυχώς, παρά τη γκρίνια που μόλις υποστήκατε, όλο αυτό δεν συμβαίνει πια στις συναυλίες μου. Έχω τη χαρά εδώ και αρκετά χρόνια να αισθάνομαι πως μοιράζομαι κάτι ουσιαστικό με τους ακροατές, οι οποίοι, με τη συμπεριφορά και τη συμμετοχή τους, γίνονται πρωταγωνιστές της βραδιάς και όχι παρατηρητές της. Αντικριζόμαστε και καθρεφτιζόμαστε ουσιαστικά ο ένας μέσα στον άλλον. Και αυτό είναι ένα πολύτιμο δώρο που αλλάζουμε μεταξύ μας, μέσα σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη.
Τραγουδοποιός ή τραγουδιστής; Τι είναι αυτό που σε εκφράζει περισσότερο και που βρίσκεις την δική σου μαγεία; Όταν τραγουδάω, δεν με νοιάζει αν εγώ έγραψα το συγκεκριμένο τραγούδι ή κάποιος άλλος. Τα τραγούδια ανήκουν σε όποιον τα αγαπά. Εκτός σκηνής, αισθάνομαι, σκέφτομαι και λειτουργώ σαν τραγουδοποιός. Ποτέ δεν ήθελα να γίνω τραγουδιστής. Μου αρέσει να βλέπω το τραγούδι σαν κάτι συμπαγές, να μην μπορώ να ξεχωρίσω τον στίχο από τη μελωδία ή την ενορχήστρωση από την ερμηνεία.
Υπήρξε περίοδος μη παραγωγική, κάτι σαν μπλοκαρισμένη φάση; Είμαι συνέχεια σε τέτοια φάση. Οι «παραγωγικές» μέρες μέσα στη χρονιά είναι λίγες και μπερδεμένες. Παραγωγικές θεωρώ και τις μέρες που δεν γράφω, αλλά διαβάζω, ακούω, παρακολουθώ, βαριέμαι. Κατά περιόδους, μελετάω. Πολλές φορές η μελέτη μου είναι τελείως άσχετη με το αντικείμενο που καταπιάνομαι. Να, τον τελευταίο καιρό μελετάω θεωρία ηλεκτρονικής μουσικής ενώ την ίδια ώρα γράφω κάτι απλές ακουστικές μπαλάντες.
Η αποστασιοποίηση σου από τα Μέσα Ενημέρωσης ήταν θέμα προσωπικής επιλογής, ήταν ασυνάφεια προσωπικής εικόνας και στυλ μουσικής ή είδος καλλιτέχνη; Τι ακριβώς ήταν αυτό που την επέφερε; Θεωρείς ότι εμπορευματοποιείται ο καλλιτέχνης και η δουλειά του μέσα από όλο αυτό; Και κατά πόσο όλη αυτή η αναπαραγωγή είναι πραγματικά αρνητική; Νομίζω πως πρόκειται για παρεξήγηση! Ποτέ δεν αποστασιοποιήθηκα από τα ΜΜΕ. Στην πραγματικότητα, στη διάρκεια της πορείας μου υπερεκτέθηκα πολλές φορές. Το πόσο είναι πολύ και πόσο λίγο, δεν υπάρχει κάποιο μέτρο να το μετρήσει κανείς. Εγώ το μετρώ με τις δικές μου αντοχές, τις οποίες υπερβαίνω συχνά. Δεν κρίνω τους άλλους, ούτε και ξέρω αν είναι μεγάλη, μικρή, θετική ή αρνητική η έκθεση και η προβολή τους. Ξέρω όμως πως ο ίδιος, αυτό που κάποιοι θεωρούν λίγο, το βρίσκω πάρα πολύ. Και το λίγο το δικό μου, είναι πάρα πολύ για άλλους.
Θεωρείς ότι η μουσική σου είναι συμβατή στην σύγχρονη μουσική πραγματικότητα; Ο ήχος και η σύνθεσή σου είναι ακόμα εξελίξιμα ή έχουν βρει την επιτυχία τους, το στυλ τους και το κοινό τους οπότε σε ενδιαφέρει μόνο η παραγωγή αυτού που είναι κάτι ήδη δοκιμασμένο και εκφράζει εσένα; Όλα είναι ακόμη υπό διαμόρφωση. Ψάχνω τα λόγια, τους ήχους, τους ρυθμούς μέσα και γύρω μου, παλεύω να αρθρώσω όσα δεν κατάφερα να πω. Το ίδιο μου συμβαίνει, εδώ και χρόνια. Δεν με ενδιαφέρει το στυλ, ποτέ δεν με ενδιέφερε. Έναν χαρακτήρα ψάχνω.
Πώς σου αρέσει να περνάς τον ελεύθερό σου χρόνο; Με τρία παιδιά και τόσα ταξίδια, δεν έχω πολύ ελεύθερο χρόνο. Μαζί με τη μουσική πάντως, με το ίδιο πάθος, κάνω Αϊκίντο και τρέχω μεγάλες αποστάσεις. Ειδικά για το Αϊκίντο, χαίρομαι που το ανακάλυψα μεγάλος. Αν έμπαινα σε αυτό νεώτερος, ίσως να είχα αφήσει τη μουσική.
Υπάρχει καλλιτεχνικός θάνατος ή αναγκαίο σημείο ανάπαυσης και απόσυρσης ενός καλλιτέχνη; Δεν ξέρω… Γιατί με ρωτάτε; Να ανησυχήσω;
***
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και το BLOCK 33 την Παρασκευή 11 και το Σάββατο 12 Νοεμβρίου για δύο συναυλίες.
