Ἀντρέα Βούλφ Ἡ ἐπινόηση τῆς φύσης. Ὑπότιτλος Ὁ Νέος Κόσμος τοῦ Ἀλεξάντερ φόν Χούμπολτ. Μετάφραση Γιάννης Γαλιάτσος, Στέφανος Ποπώφ, Θεμιστοκλῆς Χαλικιᾶς. Ἐπιμέλεια τοῦ γράφοντος. Ἐκδόσεις Ροπή 2020.
616 σελίδες μεγάλου μεγέθους, σέ πολύ καλῆς ποιότητας λεῖο ὑπόλευκο χαρτί, ὄμορφη ἐκτύπωση μέ πολλά κατατοπιστικά σχήματα καί σχέδια, πολύ στιβαρό δέσιμο γιά τόν ὄγκο καί τό μέγεθος τοῦ βιβλίου.
Ἡ Ἀντρέα Βούλφ εἶναι Βρετανίδα ἱστορικός καί βραβευμένη συγγραφέας ἕξι βιβλίων. Ἕνα ἐξ αὐτῶν εἶναι τό παρόν. Μεταξύ τῶν διακρίσεών του ξεχωρίζει τό βραβεῖο ἐπιστημονικοῦ βιβλίου τῆς Βασιλικῆς Ἑταιρίας τό 2016 καί ἡ ἐπιλογή ἀπό τούς New York Times στά 10 καλύτερα βιβλία τοῦ 2015.
Ὁ Ἀλεξάντερ φόν Χούμπολτ γεννήθηκε τό 1769 στό Βερολίνο καί ἀνῆκε σέ πλούσια οἰκογένεια. Παρότι λαχταροῦσε νά ταξιδέψει καί νά γνωρίσει τόν κόσμο, νά ἐντρυφήσει στή φύση καί τίς μορφές τῆς ζωῆς, ἀναγκάστηκε νά σπουδάσει, μέ προοπτική νά ἀκολουθήσει τό ἐπάγγελμα πού εἶχε διαλέξει γι' αὐτόν ἡ μητέρα του. Ὁ θάνατος τῆς μητέρας του τό 1796 ἦταν γι' αὐτόν ἡ θραύση τῶν δεσμῶν πού τόν κρατοῦσαν καθηλωμένο στή Γερμανία. Ἀξίζει νά σημειωθεῖ πώς ἡ μητέρα του ἦταν τόσο ξένη γιά τούς δύο γιούς της πού κανένας δέν πῆγε στήν κηδεία της.
Ἡ σημαντική περιουσία πού κληρονόμησε ἦταν πολύτιμος βοηθός στήν ὀργάνωση τῶν ταξιδιῶν του καί στήν ἀπόκτηση ὅλου ἐκείνου τοῦ ἐξοπλισμοῦ πού θά τόν βοηθοῦσε νά παρατηρεῖ, νά μετρᾷ, νά καταγράφει, νά συλλέγει καί νά φυλάσσει. Ὁ Ἀλεξάντερ ἦταν 30 ἐτῶν ὅταν ἔκανε τό πρῶτο ταξίδι του καί σταμάτησε νά ταξιδεύει σέ βαθειά γεράματα. Ταξίδεψε σέ ὅλη σχεδόν τή Νότια Ἀμερική, στό Μεξικό, στήν Κούβα, στίς ΗΠΑ, στήν Εὐρώπη, στίς Ρωσικές στέπες, στήν παγωμένη Σιβηρία. Καί ὅπου πήγαινε, κουβαλοῦσε μαζί του ὅλον τόν ἐπιστημονικό ἐξοπλισμό. Παρατηροῦσε, κατέγραφε καί μοιραζόταν δι' ἀλληλογραφίας τίς παρατηρήσεις του. Χιλιάδες εἶναι οἱ σελίδες τῶν βιβλίων του καί τῶν ἐπιστολῶν πού ἔστελνε σέ ἐπιστήμονες ἀνά τήν ὑφήλιο.
Ὁ φόν Χούμπολτ πρῶτος μίλησε γιά ὑπερεκμετάλλευση τῆς φύσης, πού ὁδηγεῖ στήν καταστροφή της. Πρῶτος προέβλεψε τήν άντίδραση τῆς φύσης στόν βιασμό της ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ἦταν ὁ πρῶτος πού ὑπέθεσε πώς στό παρελθόν ἡ Νότια Ἀμερική ἦταν ἐνωμένη μέ τήν Ἀφρική. Ἦταν ἀναφανδόν κατά τῆς δουλείας καί δέν δίσταζε νά τό λέει μπροστά σέ ὑπερμάχους της, ἰσχυρούς πολιτικούς. Γνώρισε, μίλησε, ἐπηρρέασε ἀνθρώπους ὅπως ὁ Μπολίβαρ, ὁ Τόμας Τζεφερσον, ὁ Ναπολέων, ὁ Δαρβῖνος καί εἰδικά ὁ Γκαῖτε, μέ τόν ὁποῖο συνδεόταν μέ φιλία μέχρι τόν θάνατο τοῦ ποιητῆ.
Μέ τά λόγια τῆς συγγραφέως: ὁ Χούμπολτ ἦταν ὁ πρῶτος πού ἐξήγησε τίς θεμελιώδεις λειτουργίες τοῦ δάσους σχετικά μέ τό οἰκοσύστημα καί τό κλῖμα· τήν ἱκανότητα τῶν δέντρων νά ἀποθηκεύουν νερό καί νά ἐμπλουίζουν τήν ἀτμόσφαιρα μέ ὑγρασία, τήν προστασία πού προσέφεραν στό ἔδαφος καί τήν ψυκτική τους ἐπίδραση. Μίλησε ἐπίσης γιά τήν ἐπίδραση τῶν δέντρων στό κλῖμα μέσῳ τῆς ἀπελευθέρωσης ὀξυγόνου.
Καί κάτι πού ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν Ἑλλάδα: ὁ ἀδελφός τοῦ Ἀλεξάντερ, Βίλχελμ (φιλόσοφος, διπλωμάτης καί γλωσσολόγος), δήλωσε μετά τήν ἐπίσκεψή του στό Βρετανικό Μουσεῖο Τά Ἐλγίνεια ἦταν ἐκπληκτικά, ἀλλά κανείς δέν εἶχε ξαναληστέψει ἔτσι! Ἦταν σάν νά βλέπεις ὁλόκληρη τήν Ἀθήνα..
Ὅλη αὐτήν τήν περιπέτεια ἡ Ἀντρέα Βούλφ τήν περιγράφει μέ ἐξόχως γοητευτικό τρόπο. Διαβάζοντας τίς σελίδες τοῦ βιβλίου εἶναι σάν νά διαβάζει κάποιος Ἰούλιο Βέρν! Μόνο πού ὅσα γράφει ἡ Βούλφ εἶναι γεγονότα, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπό τίς πολυσέλιδες σημειώσεις καί βιβλιογραφικές παραπομπές. Μελέτησε ἐνδελεχῶς τά βιβλία τοῦ Χούμπολτ καί τά βιβλία πού ἀναφέρονται σ' αὐτόν καί μᾶς παρέδωσε ἕνα ἐξαίρετο πόνημα, μία σπουδαία βιογραφία, ἕνα ἀπολαυστικό ὅσο καί πολύ κατατοπιστικό βιβλίο. Παρά τόν ὄγκο του καί τό ἐπιστημονικό ὑπόβαθρο, διαβάζεται πολύ εὐχάριστα, χαρίζοντας ἁπλόχερα δόσεις θαυμασμοῦ στόν ἀναγνώστη.
Εἶναι ἕνα βιβλίο πού συστήνω ἀνεπιφύλακτα καί μέ ενθουσιασμό!
