«To φως που χάνεται, το φως που επιστρέφει… στο
σινεμά», λέει ένα αγόρι αφού έχει απορροφήσει την μαγεία της σκοτεινής αίθουσας,
τη μυσταγωγική δύναμη του κινηματογράφου στο εισαγωγικό φιλμάκι πριν τα φώτα
σβήσουν, πριν ξεκινήσει κάθε ταινία και
εμείς σαν άλλα παιδιά, μπαίνουμε στην μυθική ομορφιά του φιλμ που με τα καρέ
του χαρίζει απλόχερα την αισθητική του έκσταση. 39 ταινίες μέσα σε μια
εβδομάδα. Και στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη. Καναδάς, Μαρόκο, Βέλγιο,
Τυνησία, Ελβετία, Τσεχία και φυσικά Γαλλία, η μεγαλύτερη χώρα παραγωγός σινεμά
στην Ευρώπη. Οι δημιουργοί που ποτέ τους δεν σταμάτησαν να πειραματίζονται με
το «παιδί» τους που ενηλικιώνεται και ενηλικιώνεται μα πάντα μένει ένα
παιγνιδιάρικο αλανάκι. Ο κινηματογράφος θα μπορούσε είναι ο Antoine Doinel στα «400 χτυπήματα» του
Φρανσουά Τρυφώ. Που τρέχει προς μια αβεβαιότητα μα και μια απελευθέρωση. Αδελφοί
Lumiere, Nouvelle Vague, mainstreamαλλά
και πρωτοποριακές αφηγήσεις στον 21ο αιώνα. Γέννα, επαναπροσδιορισμός, νέα
καλέσματα. Η Γαλλία πάντα ήταν στην θέση της, προστατεύοντας την τέχνη της. Το
16ο Φεστιβάλ, δίνει ένα μικρό αλλά βαθιά αξιόλογο παράδειγμα της παραγωγής του
τελευταίου χρόνου. Έχει να δώσει υψηλές συγκινήσεις και αισθητικές απολαύσεις
στο κοινό. Το επίπεδο των φιλμ του Φεστιβάλ είναι εξαιρετικό, ξεπερνάει σε
πολλές περιπτώσεις το επίπεδο των τακτικών διανομών. Το διαγωνιστικό τμήμα (που
όλες οι ταινίες έχουν αποκτήσει και κανονική διανομή στις αίθουσες) μαγνητίζει
την πλειοψηφία του κοινού. Τα παράλληλα τμήματα, ωστόσο, (Πανόραμα, Ethno fest, Γυναικείο Σινεμά) δίνουν μια
ευκαιρία να δούμε για μια και μοναδική φορά ταινίες, που δεν θα έχουμε εύκολα
την δυνατότητα να ξαναγγίξουμε. Έχουν όμως την δύναμη να επιστρέφουν μέσα από
την καλλιτεχνική παρακαταθήκη που αφήνουν στα συναισθήματα και την σκέψη μας.
Σε τούτο το «παράλληλο», θα βρω εγώ την θέση μου.
La prochaine fois je viserai le coeur – Centric
Anger (Πανόραμα)
Σύνοψη: Μεταξύ του 1978 και του 1979, οι κάτοικοι της
περιοχής Oise βυθίζονται στην αγωνία και τον τρόμο: ένας μανιακός επιτίθεται σε
νέες γυναίκες. Ο άνθρωπος αυτός είναι παντού και πουθενά. Είναι στην
πραγματικότητα ένας νέος και σεξουαλικά καταπιεσμένος αστυνομικός. Ως αστυνομικός
πρότυπο, αναλαμβάνει να διερευνήσει τα ίδια του τα εγκλήματα.
Τρόμος που ξεφεύγει από την κλασική δομή του αμερικανισμού, αφού
βασίζεται στα ψυχικά κίνητρα και όχι στο τυχαίο. Ανάγνωση για βαθύτερη
κοινωνική μελέτη. Η χρήση όλων των χαρακτηριστικών του είδους, περνά μέσα από
ένα πρίσμα άλλης ποιότητας και άλλης αφηγηματικής δύναμης. Έξυπνη ιδέα και
δυνατή υλοποίηση. Σασπένς, σκοτεινή φωτογραφία, υποκριτική, συμφωνική μουσική,
ρυθμός, σιωπές, ψυχογραφημένοι χαρακτήρες. Πυροδότηση μιας εξέλιξης όπου το
προβλέψιμο γίνεται απρόβλεπτο. Θλίψη, βαναυσότητα, φρίκη. Όλοι είμαστε εν
δυνάμει θύματα, όπου πάνω μας πέφτει το κοινωνικό σφαγείο. Φυσιογνωμίες όχι
μοιραίες, ούτε ψυχασθενικές. Θύτης ο γνωστός – άγνωστος, ο βεβαιωμένα μοναδικός
ένοχος, που ντύνεται την εξάρτηση του προστάτη. Η εξουσία. Εκφυλισμένη, σε
πλήρη διάσταση, από τον άνθρωπο. Κοιτάζει την αποκρουστική της μορφή στον
καθρέπτη, καταδιωκόμενη από τα σκουλήκια που ζουν από την ίδια της την ύπαρξη,
την σήψη. Εξουσία είμαι και δολοφονώ. Το προφανές, εμφανίζεται μπρος μας,
μοιράζει σατυρικά και ευθύνες, και μέσα στην σύμβαση του είδους, ξεφεύγει
γεμάτο φιλμικό και ουσιαστικό ενδιαφέρον.
****
Realite– Quentin Dupieux (Πανόραμα)
Σύνοψη: Ο Jason Tantra, ένας ήρεμος εικονολήπτης, ονειρεύεται να
σκηνοθετήσει την πρώτη του ταινία τρόμου. Ο Bob Marshall, ένας πλούσιος
παραγωγός, δέχεται να τη χρηματοδοτήσει υπό έναν όρο: Ο Jason έχει 48 ώρες για
να βρει το καλύτερο βογκητό στην ιστορία του κινηματογράφου.
Κινηματογράφος πρωτοποριακός, εκκεντρικός, δύσκολος, εμπαικτικός, ειρωνικά
ωμός και αισθητικά προκλητικός, αφού μπρος μας ξετυλίγεται ένα κινηματογραφικό
πείραμα, συνειδητά πολύπλοκης αφήγησης, όπου η καλλιτεχνική (και κάθε) δημιουργία,
τα όνειρα, οι εφιάλτες, οι προσδοκίες και οι φιλοδοξίες μπαίνουν σε ένα
αλεστήρι που αφανίζει κάθε αυταρέσκεια. Μέσα στην, από τον ίδιο τον Dupieux, σκηνοθετημένη, σεναριογραφημένη,
μονταρισμένη τούτη φιλμική, άκρως χιουμοριστική, απόπειρα, οι επίπλαστες
ελπίδες περιπαίζονται στην ματαιότητα τους και η σκληρή πραγματικότητα είναι
ένα κοριτσάκι που βρίσκει ενδιαφέρον έξω από τα μικρά και ανούσια πλαστά
πράγματα, δίνοντας μας με αλλόκοτο τρόπο άλλη μια θεώρηση – άκρως ενδιαφέρουσα
– της ζωής μέσα στην μέγγενη της ανάγκης για κοινωνικής ολοκλήρωση και
αναγνώριση.
****
Hotel Monterey – Chantal Akerman (Ethno fest)
Σύνοψη: Δεν συμβαίνει σχεδόν τίποτα, τίποτα άλλο εκτός από ένα ατελείωτο
ταξίδι με ασανσέρ, μια ατελείωτη αναμονή μπροστά στις πόρτες που ανοίγουν και
κλείνουν.
Δεν συμβαίνει όντως τίποτα. Άκρως avant guard κινηματοπείραμα, έτους 1973, δίχως ήχο και μουσική, δίχως κίνηση, δίχως
χαρακτήρες, δίχως πλοκή, δίχως αφήγηση, μονάχα διαδρόμους ενός ξενοδοχείου.
Κινηματογράφηση της άψυχης φυσιογνωμίας του χώρου και την θεώρηση της θέσης του
ως ζωντανής ύπαρξης. Μια μελέτη αναστροφής. Αφαίρεση κάθε τύπου εικαστικής,
κινηματογραφικής, συνειρμικής λογικής. Αφαίρεση της ισορροπίας, του σχήματος,
του μοντάζ και του ρυθμού, του περιεχομένου. Κενότητα απόλυτη. Αφαίρεση της
δυνατότητας κατανόησης. Και αν όλα αυτά μοιάζουν αρνητικά, ας έχουμε στο μυαλό
μας ότι αποτελεί μονάχα πείραμα των ορίων της εικόνας, ως τέτοιο το βλέπουμε
και μπορεί να αποτελέσει βάση για συνειρμούς πέραν του έργου, έναυσμα για
περαιτέρω δημιουργία.
