Πώς ξεκίνησες αυτή τη δουλειά;
Ξεκίνησα περισσότερο από πείσμα. Όταν ένας
σκηνογράφος τελειώσει τις σπουδές του, περνάει από την θέση του βοηθού
σκηνογράφου και παίρνει εμπειρία, γνώσεις και γνωριμίες. Όταν τελείωσα τις δικές μου σπουδές, δεν
μπορούσα να βρω κάποιον σκηνογράφο για να περάσω από το στάδιο του βοηθού και
έτσι είπα να ξεκινήσω ως σκηνογράφος μιας και δεν είχα άλλη επιλογή. Εργάστηκα
μόνο μια φορά ως βοηθός σκηνογράφου τώρα που το θυμάμαι. Ήμουν στο πτυχίο,
εργαζόμουν ως σερβιτόρος στον Ζύθο και μια μέρα ήρθε ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος
για φαγητό με τους συνεργάτες του. Όταν τελείωσαν την παραγγελία τους, τον
ρώτησα αν θα μπορούσα να τον βοηθήσω στην ταινία που γύριζε εκείνη την εποχή. Ο
Αγγελόπουλος μου έδωσε το κινητό του και μου ζήτησε να βρίσκομαι την επόμενη
ημέρα στα γυρίσματα για να ξεκινήσω δουλειά. Φυσικά και μου κόπηκαν τα πόδια.
Στο θέατρο, η ‘Παράθλαση’ ήταν η πρώτη ομάδα που με εμπιστεύθηκε για να
σκηνογραφήσω χωρίς να με συστήσει κάποιος σε αυτούς ή να έχουν ακούσει για
μένα. Αυτό το κράτησα με τιμή και συνέχισα να σχεδιάζω σκηνικά και κοστούμια
στην Παράθλαση για πολλά χρόνια.
Συνεχίζω να σκηνογραφώ γιατί νιώθω σαν να παίζω, όπως έπαιζα όταν ήμουν μικρός.
Έχω την ίδια αίσθηση και την ίδια φαντασία με αυτή που είχα πριν τριάντα χρόνια
όταν μια πέτρα γινόταν αυτοκινητάκι.
Τι κάνει τη δουλειά σου δύσκολη;
Ένα μικρό budget και μια μη καλά οργανωμένη παραγωγή. Ο σκηνογράφος
χρειάζεται υλικά και τα υλικά κοστίζουν κάποια χρήματα. Ο συγγραφέας, ο
σκηνοθέτης και ο ηθοποιός, δεν χρειάζονται χρήματα για να δουλέψουν (δεν μιλάω
για την αμοιβή τους). Ο συγγραφέας χρειάζεται ένα στυλό και χαρτί για να
γράψει, ενώ ο σκηνογράφος δουλεύει με την ύλη και τον χώρο τα οποία από μόνα
τους κοστίζουν. Οι έμπειροι παραγωγοί, ηθοποιοί και σκηνοθέτες το γνωρίζουν
αυτό και καταλαβαίνουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε.
Τι μπορεί να καταστρέψει μια παράσταση και τι μπορεί να
την απογειώσει Δεν είναι δική
τους δουλειά η δημιουργία του κοστουμιού που θα φορέσουν στην παράσταση αλλά
ευτυχώς οι ηθοποιοί με ήθος και εμπειρία το γνωρίζουν και δεν επεμβαίνουν στην
δουλειά του άλλου. Δεν με έχει ακούσει κανείς να κριτικάρω τις υποκριτικές
ικανότητες ενός ηθοποιού, την δουλειά του σκηνοθέτη, δεν θα κριτικάρω το έργο και
τον συγγραφέα ακόμα και αν με ρωτήσουν . Αυτό προσπαθώ να μεταφέρω και στους
μαθητές μου ώστε να έχουν καλές συνεργασίες στο μέλλον. Ο καλλιτέχνης οφείλει να είναι πιστός στη
δουλειά του, τους συνεργάτες του και να τους στηρίζει δημιουργικά και ηθικά. Αν
δεν το κάνει αυτό τότε η παράσταση δεν πάει καλά και φυσικά χάνονται φιλίες και
συνεργασίες χρόνων.
Αυτό που μπορεί να απογειώσει μια παράσταση είναι το ακριβώς το αντίθετο. Μια
καλή συνεργασία και μια άπλετη φαντασία. Ο κόσμος θα έρθει σε μια παράσταση για
να δει έναν άλλο κόσμο. Θέλει τον καλλιτέχνης να μοιράζεται μαζί του την
φαντασία του. Αν το κάνουν αυτό οι συντελεστές, τότε μια παράσταση μπορεί να
πάει καλά.
Μια μεγάλη αλήθεια είναι ότι δεν πρέπει να πιεζόμαστε για την επιτυχία. Πρέπει
να αφήνουμε χώρο και για την αποτυχία μια δουλειάς. Όλα είναι μέσα στο παιχνίδι
της δημιουργίας και δεν τελειώνει η καριέρα ή η ζωή του καλλιτέχνη όταν κάτι
δεν πάει καλά. Πρέπει να συνεχίζει.
Περιέγραψε μας τη δουλειά σου- πού
βρίσκεις πράγματα/ πώς σχεδιάζεις/ πώς γίνονται οι κατασκευές/ πού βρίσκεις έμπνευση)
Παίρνω το κείμενο και εκτός από το να το διαβάσω, μελετώ τις ιστορίες δίπλα και πίσω από το κείμενο. Ευτυχώς με το ίντερνετ όλη αυτή η δουλειά γίνεται πολύ πιο εύκολα. Ξεκινάνε εκείνη την στιγμή να δημιουργούνται εικόνες γύρω μου. Εικόνες ενός άλλου κόσμου ή του κόσμου αυτού που ζούμε τώρα. Φαντάζομαι το σκηνικό όλη μέρα κάθε μέρα. Φαντάζομαι τις σκηνές του έργου όταν οδηγώ, πλένω πιάτα, όταν είμαι με τους μαθητές μου, όταν πίνω καφέ με τους φίλους μου. Δεν ξέρω από πού και πότε θα έρθει η ιδέα. Απλά δεν την αφήνω να μου ξεφύγει.
Μετά έρχεται η συζήτηση με τον σκηνοθέτη από τον οποίο προσπαθώ να εμπνευστώ και να μου μεταφέρει όλες τις εικόνες που έχει για το έργο. Όλα αυτά που φαντάζεται για τους ήρωες και τους ρόλους. Εκείνη την στιγμή του δείχνω τα πρώτα προσχέδια και με τα χαρτιά στο χέρι αλλάζω ή εξελίσσω τα σχέδια μου. Εκείνη την στιγμή ουσιαστικά γεννιέται το σκηνικό και μετά το σχεδιάζω στον υπολογιστή και βγάζω τρισδιάστατες φωτορεαλιστικές εικόνες του σκηνικού ή φτιάχνω τρισδιάστατες μακέτες με τις οποίες ο σκηνοθέτης μπορεί να ξεκινήσει την σκηνοθεσία του. Με τις πρώτες πρόβες, το σκηνικό ολοκληρώνεται και οριοθετεί την σκηνή ή τον χώρο της παράστασης.
Το κατασκευαστικό κομμάτι του σκηνικού είναι μια άλλη υπόθεση. Σε μια καλή
παραγωγή, το σκηνικό κατασκευάζεται από τεχνίτες αλλά όταν δεν υπάρχει μια
παραγωγή με κάποιο ικανοποιητικό budget,
προσπαθώ να κατασκευάσω εγώ με τους βοηθούς μου το σκηνικό αλλά δεν μπορούν να
γίνουν οι κατασκευές όπως θα τις έκαναν οι τεχνίτες. Είναι και θέμα ασφάλειας.
Έχοντας σκηνοθετήσει στο πρόσφατο παρελθόν
πιστεύεις πως είναι κάτι που θα ξαναδοκιμάσεις;
Η σκηνοθεσία σαν ιδέα υπήρχε από την σχολή ακόμα, και με τόσες συνεργασίες
δίπλα σε όλους αυτούς τους σκηνοθέτες ήρθε πολύ φυσικά. Στο παρελθόν
σκηνοθετούσα performances σε
φεστιβάλ του εξωτερικού όπου κανείς δε με γνώριζε ώστε να νιώθω ασφαλής στον
πειραματισμό. Ουσιαστικά ‘σπούδασα’
σκηνοθεσία δίπλα σε όλους τους σκηνοθέτες με τους οποίους συνεργάστηκα. Σκηνοθετούσα
στο μυαλό μου φανταστικές παραστάσεις αλλά ποτέ στην πράξη μέχρι που
σκηνοθέτησα πέρσι μια παράσταση σε κείμενο του Βασίλη Λιπώνη. Ήταν πολύ ωραία
εμπειρία και σίγουρα θα το ξανακάνω.
Αυτό τον καιρό σχεδιάζω δυο ιδέες που έχω αλλά ακόμα δε μπορώ να πω τίποτα. Η
σκηνοθεσία έχει έρθει για να μείνει αλλά παράλληλα με την σκηνογραφία.
Πες
μας τις αγαπημένες σου παραστάσεις πάντα με κριτήριο τα σκηνικά.
Θα απαντήσω με δουλειές φίλων
σκηνογράφων που εκτιμώ. Ξεκινάμε από την Οπερα του Μάλμο και το έργο του Leos Janacek “Jenufa” σε σκηνογραφία και κοστούμια του Leslie Tavers. Η σκηνογραφία και τα κοστούμια του Κωνσταντίνου
Ζαμάνη στο «Μια κανονική μέρα» της Κατερίνας Γιαννάκου, το σκηνικό του Αντώνη
Δαγκλίδη στο ‘Κοινός λόγος’ της Έλλης Παπακωνσταντίνου, ξετρελάθηκα με τις
μάσκες της Θάλειας Καρεπίδου στην παιδική παράσταση ‘Μικρός Πρίγκιπας’ του
Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Mehmet Alli Zeren στο ‘Φάρμας των Ζώων’ του Τζορτζ
Όργουελ στο Κρατικό Θέατρο της Σμύρνης και την σκηνογραφία του Rodrigo Cortes ‘Κουρέας της Σεβίλλης’ του Τζοβάννι Παϊζιέλλο στην
Όπερα της Ζυρίχης.
