Ο Πατρίκ Μοντιανό (Patrick Modiano) γεννήθηκε το 1945 στη Μπουλόν-Μπιγιανκούρ από πατέρα με εβραϊκή καταγωγή και Βελγίδα μητέρα. Οι γονείς του γνωρίστηκαν στο Παρίσι όταν η Γαλλία βρισκόταν υπό ναζιστική κατοχή. Στα 22 του χρόνια ξεκίνησε να ασχολείται επαγγελματικά με τη συγγραφή και στην καριέρα του έχει κατακτήσει πολυάριθμες διακρίσεις: Το 1972 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας, το 1976 έλαβε το βραβείο Goncourt, το 1984 πήρε το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco, το 2000 του απονεμήθηκε το βραβείο Paul Morand για τη συνολική του προσφορά στον χώρο της λογοτεχνίας και το 2014 τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Πολλά έργα του κυκλοφορούν στα ελληνικά, μεταξύ των οποίων τα
Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά (Πόλις), Στο café της χαμένης νιότης (Πόλις), Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά (Πόλις), Κυριακές του Αυγούστου (Καστανιώτης) και Ντόρα Μπρούντερ (Πατάκης).
Ποιος όμως είναι ο Μοντιανό και πώς έφτασε στο σημείο να γίνει ένας από τους πιο καταξιωμένους συγγραφείς της εποχής του; Το βιβλίο του
Ένα πεντιγκρί γράφτηκε το 2004 -κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις- και αποτελεί ένα αυτοβιογραφικό αφήγημα που τοποθετεί τα γεγονότα στην πιο «σκοτεινή» περίοδο του συγγραφέα από τη γέννησή του μέχρι το 1967 όταν έγινε αποδεκτό προς έκδοση το πρώτο του βιβλίο, τη χρονιά που «αισθάνθηκε ανάλαφρος για πρώτη φορά στη ζωή του». Ο Μοντιανό δεν θεωρείται τυχαία συγγραφέας της μνήμης. Με το Πεντιγκρί, ο συγγραφέας συνθέτει τον δικό του γενεαλογικό χάρτη, τους ανθρώπους που επηρέασαν τις αποφάσεις και τη ζωή του. Γράφει αποστασιοποιημένα, χωρίς συναισθηματισμούς και κριτική διάθεση απέναντι στους γονείς του. Συγχωρώντας το παρελθόν του, το καταγράφει σαν ουδέτερος παρατηρητής. Το εγχείρημα του Μοντιανό αποδεικνύεται πολύ πιο δύσκολο απ' ό,τι φαίνεται αρχικά: Με δύο γονείς που δεν του συμπαραστάθηκαν ούτε ηθικά ούτε οικονομικά, η εφηβεία και η ενηλικίωση του συγγραφέα συνοδεύονταν από τεράστιες οικονομικές δυσχέρειες, μοναξιά, αναζήτηση στέγης και χειμώνες δίχως θέρμανση. Ίσως όμως ο ίδιος να γνώριζε καλά τον εαυτό του προκειμένου να μην υποχωρήσει στις επιταγές του καταπιεστικού και αδιάφορου πατέρα του: Παρίσι, 4 Αυγούστου 1966. Αγαπητέ κύριε, γνωρίζετε ότι τον περασμένο αιώνα οι «στρατολογούντες λοχίες» μεθούσαν τα θύματά τους για να τα κάνουν να υπογράψουν την κατάταξή τους στον στρατό. Η φούρια με την οποία θέλατε να με σύρετε στο στρατόπεδο του Ρεϊγύ μου έφερε στον νου αυτή τη μέθοδο. Η στρατιωτική θητεία σάς προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία να με ξεφορτωθείτε.
Την «ηθική υποστήριξη» που μου υποσχεθήκατε την περασμένη εβδομάδα επρόκειτο να την αναλάβουν οι δεκανείς. Όσο για την «υλική στήριξη», θα ήταν περιττή, αφού θα έβρισκα στέγη και τροφή στο στρατόπεδο. Εν συντομία, αποφάσισα να ζήσω σύμφωνα με τα καπρίτσια μου και να αγνοήσω τις αποφάσεις σας. Η κατάστασή μου λοιπόν θα έχει ως εξής: Είμαι είκοσι ενός χρονών, είμαι ενήλικος, δεν είστε πλέον υπεύθυνος για μένα. Επομένως, δεν ευελπιστώ σε οποιαδήποτε βοήθεια ή υποστήριξη εκ μέρους σας, είτε υλικής είτε ηθική φύσεως.
Ο νεαρός αφηγητής είχε άλλα σχέδια για τον εαυτό του. Ήθελε να γίνει συγγραφέας και δεν δίστασε να συγκρουστεί με την προσωποποιημένη μορφή εξουσίας που ήταν ο πατέρας του. Το βιβλίο του Μοντιανό αποτελεί μία ώριμη περιήγηση στην πρώιμη περίοδο της ζωής του, εκείνη που τον σημάδεψε οντολογικά. Αν και η χρήση του τίτλου
Ένα πεντιγκρί υποδηλώνει την πρόθεσή του να καταγράψει λογοτεχνικά τον γενεαλογικό χάρτη των πρώτων είκοσι ετών της ζωής του, προβάλλεται εξίσου η δραματική του κατάσταση, τα διλήμματα και τα αδιέξοδά του. Ο Μοντιανό μας δείχνει ότι μπορούμε να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας ακόμα και αν οι συνθήκες γύρω μας είναι δυσμενείς. Χωρίς να παρατηρείται κάποια διάθεση αλεξιθυμίας, αυτό που κατορθώνει κυρίως ο συγγραφέας είναι να υπερβεί το si vis me flere, primum tibi flendum («Αν θέλεις να κλάψω, πρέπει να κλάψεις εσύ πρώτος») που είχε τεθεί ως σύσταση από τον Οράτιο στο Ars Poetica προς τους συγγραφείς.
Συγγραφέας: Patrick Modiano
Τίτλος πρωτοτύπου: Un pedigree
Τίτλος στην ελληνική έκδοση: Ένα πεντιγκρί
Μακέτα εξωφύλλου-συντονισμός έκδοσης: Μαρία Τσουμαχίδου
Σελιδοποίηση: Κωνσταντίνος Καπένης
Μετάφραση: Ελένη Τζιάφα
Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Κωσταράκου
Εξώφυλλο: © René Maltête
Εκδόσεις: Πόλις
Σελίδες: 136
