Πολυσχιδής, ξεκάθαρος, to the point. Με αφορμή την κυκλοφορία του λευκώματος Phosphorus ο Κωνσταντίνος Μενελάου συζητάει με τον ηθοποιό, casting director και φωτογράφο Γιώργο Στριφτάρη και αυτό είναι το αποτέλεσμα.
Ποια είναι η σχέση σου με την Θεσσαλονίκη;
H πρώτη πόλη που θυμάμαι να επισκέφτηκα μικρός, πέρα απ την Άρτα που γεννήθηκα και μεγάλωσα. Η πενταήμερη μου επίσης στο λύκειο. Μετά ήρθαν έρωτες, συνεργασίες, εκδρομές, περιοδείες. Έχουν συνεπώς προκύψει φίλοι χρόνων και σε κάθε επίσκεψη προστίθενται καινούριοι. Όμορφη πόλη, γεμάτη αντιφάσεις. Η πόλη, που μέχρι και την προ Ψωμιάδη εποχή, τροφοδοτούσε πολιτιστικά την Αθήνα. Η πόλη των αντιθέσεων, που ακόμα επηρεάζεται από τον Άνθιμο και ψηφίζει Μπουτάρη. Εδώ επίσης, κάναμε ωραίες δουλειές τα τελευταία χρόνια με τον Γιώργο Τσιτιρίδη και τον Άρη Μπατσιούλα, στο Screw και στο Fagazine και να σου πω την αλήθεια την θεωρώ και τυχερή, γι αυτό και μου αρέσει να ξεκινάω πράγματα από δω.
Η δουλειά που παρουσιάζεται στο λεύκωμα πήρε 8 χρόνια να ολοκληρωθεί. Τι σε έκανε να καταλάβεις ότι έφτασες στο τέλος αυτής της προσπάθειας; Ήταν εύκολο να πεις ότι τέλειωσε;
Έχουμε συνηθίσει να λέμε, ότι τελειώνει ένας κύκλος. Στην ουσία είναι μια τυπική έκφραση, ως κώδικας επικοινωνίας και συνεννόησης. Δεν πιστεύω σε αυτή την έννοια της ολοκλήρωσης και συνεπώς διακοπής. Του τέλους. Ναι, μπορεί να υπάρχει αυτή η αίσθηση, αλλά στην πραγματικότητα ο ένας κύκλος βοηθάει στην έναρξη του επόμενου, ώστε να γίνει σπείρα με κύκλους, που θα αγκαλιάσουν ή θα αφήσουν εκτός, τις επιλογές μας. Και κάποιες φορές, ίσως κοιτάς πίσω και μπορεί να ζαλίζεσαι, κοιτάς μπροστά έχοντας πια μνήμη και ίσως κουράζεσαι και μόνο στην ιδέα του επόμενου. Μα είσαι η επιβίωση σου. Είσαι η φθορά σου. Και το άγνωστο σε γοητεύει. Το τέλος δεν το ξέρεις. Γνωρίζεις ότι υπάρχει και πας προς τα κει. Γιατί
η Ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη δεν την έχει ο Θάνατος.
Δεν υπάρχει κείμενο στο λεύκωμα. Φαντάζομαι για να αφήσεις τον κόσμο να πάρει ότι θέλει από την δουλειά σου. Ποια είναι όμως η βασική ιδέα; Τι σε έκανε να αρχίσεις αυτό το project και πως η αρχική ιδέα έχει διαμορφωθεί σε αυτά τα 8 χρόνια;
Πολύ καλά φαντάζεσαι. Οι δικές μου ιστορίες έρχονται να ακουμπήσουν στις ιστορίες των άλλων. Έτσι αντιλαμβάνομαι την Τέχνη. Ωστόσο για να βοηθήσω την κουβέντα, θα σου πω ότι ξεκίνησε από την ιδέα της κατάκτησης. Την κατάκτηση του χώρου από το αρσενικό μέσω της γύμνιας του. Όπως τα ζώα που μαρκάρουν τις γωνιές τους. Μελετώντας το όλο αυτό κι έχοντας αναγκαστικά ως εφόδια την ενασχόληση μου με το Θέατρο και το casting, ήρθα αντιμέτωπος με τους εφιάλτες μου, τις φιλοδοξίες μου, τις ρωγμές μου, τα απωθημένα μου. Είδα εντός μου κι απέναντί μου, την επίπονη ανάγκη και προσπάθεια της ενηλικίωσης του νεαρού άντρα. Του άντρα – γιου. Που αναζητά τον Πατέρα και την έννοια του, που οδεύει στην πατρότητα. Που αναζητά και παράγει το γένος του. Mία διαδικασία συμφιλίωσης με το πένθος και την ματαιότητα. Τον νέο άντρα να κυνηγάει, να ανακαλύπτει, να βασανίζεται από τα όνειρα και τις επιθυμίες του, να χαίρεται, να μεταδίδει φως. Τον άντρα-γιο. Τον Διόνυσο, τον Ορεστη, τον Ιππόλυτο, τον Άμλετ, τον Περ Γκυντ, τον Βέρθερο, τον Τομ, τον Τρέπλιεφ, τον Ιησού, τον Άσωτο υιό…
Διακατέχονται από μια μελαγχολία και μια γενικότερη δυσκολία στην πόζα και την έκφραση τους τα μοντέλα. Eπίσης δεν γελάει κάνεις. Γιατί αυτό;
Νοσταλγία για το πρωτόγονο, θα έλεγα. Τα μοντέλα μου είναι ηθοποιοί, χορευτές, μουσικοί, φοιτητές, επιστήμονες, άνεργοι, άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Καμία δυσκολία δεν υπήρξε στο να ποζάρουν, γιατί απλούστατα αυτό δεν ήταν το ζητούμενο. Οι περισσότερες εικόνες, προέκυψαν από συγκεκριμένες συνθήκες δημιουργικών και συναισθηματικών «επιδόσεων». Και σίγουρα αυτές δεν είχαν να κάνουν με περιφερόμενα χαμόγελα επιτυχημένων περσόνων, σαν αυτές που μας έχει επιβληθεί να βλέπουμε από το πρωί ως το βράδυ, με άλλοθι την ψυχαγωγία, την διασκέδαση. Και η πολύ χαρά βλάπτει ξέρεις. Είναι κατάσταση κατά την οποία η ανάγκη για δημιουργία περισσεύει. Όταν ο άνθρωπος μπαινοβγαίνει στο σκοτάδι δεν έχει χρόνο για χαρές. H αλήθεια είναι πως έχεις δει το βιβλίο και ήρθες διαβασμένος, αλλά κάποια λίγα γέλια δεν τα πρόσεξες. Και δικαίως μάλλον. Ξέρεις κι εγώ, πολλές φορές μπερδεύω το γέλιο με το κλάμα, όταν λείπει ο ήχος.
Τα μοντέλα είναι πάντα μόνα τους σε ένα μοναχικό και συχνά κατεστραμμένο περιβάλλον. Είναι λίγο post apocalyptic η ατμόσφαιρα. Μετά την καταστροφή θα ήμαστε μονοί μας.. και γυμνοί. Και ελεύθεροι; Το διαβάζω λάθος;
Ωραία το διαβάζεις. Η γύμνια που εμπεριέχει μεταφορικά και την μη κάλυψη. Γενικότερα. Ξεβράκωτος λένε είναι αυτός που δε φοράει βρακί, αλλά κι αυτός που είναι πολύ φτωχός χωρίς περιουσία. Τι να κάνουμε; Είναι σκληρό, αλλά οι άνθρωποι συνήθισαν να μετράνε τον άλλον, όχι απ αυτό που είναι, αλλά από αυτό που έχει. Το ότι θα μείνουμε, λοιπόν,μόνοι είναι το μόνο βέβαιο. Ελεύθεροι θα δούμε. Είναι κι αυτά τα εμπόδια και οι δεσμεύσεις από εσωτερικούς ή εξωτερικούς παράγοντες, που είναι απρόβλεπτα βλέπεις.
Οι περισσότερες φωτογραφίες μοιάζουν σαν σκηνές από ταινίες. Δημιουργούσες ένα μικρό σενάριο όταν τις οργάνωνες; Είχες κάποιες ταινίες στο μυαλό σου; Τι κατευθύνσεις έδινες στα μοντέλα σχετικά με πόζα και έκφραση;
Άντε, πάλι με την πόζα! Κοίτα, υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος, που έναν άνθρωπο, μπορεί να τον συνοδεύει. Δεν πιστεύω στην παγωμένη στιγμή. Κρυώνω και που το σκέφτομαι. Κάθε στιγμή που χωρίζει το παρελθόν από το μέλλον, κρύβει ατμόσφαιρα, ζωή. Μια στιγμή που θα τα πει όλα δεν μου αρκεί, κάνει θόρυβο, θέλω να εξελίσσεται, να αναπνέει. Να γίνεται χρόνος. Πώς το φως και το σκοτάδι μπορούν να δημιουργήσουν σιωπηλές ακίνητες στιγμές εν κινήσει. Πώς ένα κλείστρο μπορεί να εμπλακεί μεταξύ παύσης και δράσης. Τα μικρά θαύματα που μπορεί να ζήσει ή να δημιουργήσει η ύλη μας. Αυτό με απασχολεί. Αυτό προσπαθώ να κάνω. Στις φωτογραφίσεις, όπως σου είπα, δημιουργείται μια συνθήκη και την παρακολουθώ ακόμα και ηδονοβλεπτικά. Ξεκινώ με την βασική ιδέα και εμπλουτίζεται απ' τα στοιχεία που θα προκύψουν, δουλεύοντας με δημιουργικούς ανθρώπους.
Ηλικιακά είναι όλοι μέχρι περίπου 35. Σημαίνει κάτι αυτό;
Είναι αυτή η ηλικία, που ένας άντρας ψάχνει λίγο πιο σοβαρά την διαδρομή του. Που του έχει απομείνει ακόμα λίγη αθωότητα, πριν μεταλλαχθεί. Παλεύει. Πάσχει. Αγωνίζεται. Μετράει τις νίκες και τις ήττες του.
Το art direction είναι πολύ βασικό στοιχείο αυτής της δουλειάς. Επίσης τα μοντέλα σου είναι όλα ωραία και σέξι. Αν έβαζες ρούχα πάνω τους θα ήταν ένα τέλειο editorial μόδας. Έχει σημασία η συγκεκριμένη αισθητική στο τι θέλεις να πεις με αυτή την δουλειά;
Εκ μέρους των μοντέλων μου, σε ευχαριστώ. Είναι ωραίο ο θεατής να βλέπει κάποιον ωραίο και σέξι, κυρίως όταν αυτό δεν είναι το βασικό ζητούμενο. Η ομορφιά, θα πρέπει έτσι κι αλλιώς να είναι ανατρεπτική. Συνήθως οι άνθρωποι καταναλώνουν άπειρες ώρες στο πως θα ντυθούν για να είναι ωραίοι και σέξι. Κι εδώ τα στολίδια είναι περιττά . Το θέμα όμως είναι, γιατί να κάποιος να έχει την ανάγκη να τους δει ντυμένους; Μια χαρά είναι γυμνοί. Γιατί να μη βλέπει αυτό; Γιατί κάποιος να θέλει να γδύσει τους ντυμένους και να ντύσει τους γυμνούς; Τώρα αν θα προσομοίαζε editorial μόδας, δεν ξέρω. Δεν έχω ασχοληθεί με φωτογράφιση μόδας. Ίσως γιατι στην Ελλάδα, ζητούνται αντιγραφές ξένων παραγωγών. Και οι ξένες παραγωγές αντιγράφουν, ή έστω εμπνέονται απο τα έργα μεγάλων καλλιτεχνών. Οπότε κάπου εκεί μπερδεύομαι. Η ένδυση με ενδιαφέρει όταν προσδίδει εποχή, χρόνο, ιστορία για να αφηγηθεί κάτι συγκεκριμένο.
Παίζεις λίγο μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Οι απεικονίσεις σου δεν είναι πάντα ρεαλιστικές. Άλλες πάλι σαν να φλερτάρουν με την ιδέα της αποφασιστικής στιγμής. Γενικά η ατμόσφαιρα αλλάζει συχνά. Πως το βλέπεις εσύ αυτό;
Η ίδια η ζωή φλερτάρει με όλα αυτά. Διεκδικεί, όχι πάντα επιτυχώς, την διευθέτηση και την χειραγώγηση του χρόνου και του χώρου κι ένα σωρό ακόμα ψευδαισθήσεις. Αυτό είναι ένα παιχνίδι που με αναστατώνει δημιουργικά.
Πες μου 3 αγαπημένους φωτογράφους.
Έχω γενικότερα καλλιτέχνες αγαπημένους. Kυρίως ζωγράφους. Θες φωτογράφους ε? Και θες μόνο τρεις; Καλά. Joel- Peter Witkin, William Eggleston , Gregory Crewdson. Άφησα πολλούς απ έξω. Καταπιεστικά αυτά τα TOP 3.
Είναι σέξι πιστεύεις το λεύκωμα; Θα το πάρει κάποιος για ξεκαύλωμα; Θα σε πείραζε αυτό;
Η σεξουαλική κουλτούρα του καθενός είναι πολύ προσωπική υπόθεση. Κι απολύτως σεβαστή όταν υπάρχει κοινή συναίνεση. Τώρα αν είναι τόσο εκλεπτυσμένος τι να πω; Μπορεί και να με κολακεύει. Τουλάχιστον ας μη το λερώσει. Τα αντίτυπα δεν φτάνουν για όλους.
Τι καινούριο ετοιμάζεις;
Συνεχίζω την διαδικασία συμφιλίωσης με τη ζωή, τη φθορά, τον θάνατο, το πένθος, την ματαιότητα. Συνεχίζω την σπείρα μου. Συνεχίζω να μελετώ την διαφορετικότητα, την μοναδικότητα, το ευτελές, το ατελές. Με κεντρίζει η έννοια της αναπηρίας, της αντίθεσης, της χειραγώγησης. Είναι και κάποια κείμενα που με έχουν στοιχειώσει. Θα δούμε.
Πληροφορίες για την δουλειά του Γιώργου Στριφτάρη καθώς και link για αγορά του Phosphorus στο website: http://www.striftaris.com
