Το βιβλίο Μόνο λίγα χιλιόμετρα: Ιστορίες για την Ιστορία αποτυπώνει στις σελίδες του τη συνομιλία του δημοσιογράφου Μάκη Προβατά με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Μαρία Ευθυμίου πάνω στο πεδίο της Ιστορίας, της φιλοσοφίας μέσω παραδειγμάτων κατά τον Θουκυδίδη. Διαβάζοντάς το ο αναγνώστης θα διατρέξει λίγο πολύ όλη την παγκόσμια ανθρώπινη ιστορία, από τις απαρχές της μέχρι τα σύγχρονα χρόνια. Θα πάρει ερεθίσματα για περαιτέρω αναζήτηση και, κυρίως, θα απολαύσει τη διαδικασία της μάθησης με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο. Καθώς το βιβλίο δεν είναι μια τυπική παράθεση ιστορικών γεγονότων μέσα στον χρόνο, αλλά κάτι πολύ παραπάνω. Και αυτό είναι το μεγάλο του πλεονέκτημα. Μέσα από τη συζήτηση που λαμβάνει χώρα ο αναγνώστης ταξιδεύει μέσα στον χρόνο, μαθαίνει γεγονότα, λαμβάνει απαντήσεις στις ερωτήσεις του και, τρόπον τινά, συνομιλεί ο ίδιος με το Παρελθόν.
Η ενασχόληση της Μαρίας Ευθυμίου με την Ιστορία ήταν ένας τρόπος να γνωρίσει η ίδια τον εαυτό της, τους γύρω της και την κοινωνία, όπως έχει δηλώσει. Διαβάζοντας κανείς Ιστορία μπορεί να γίνει καλύτερος άνθρωπος, μπορεί να σκεφτεί εις βάθος, μπορεί να βελτιώσει τη ζωή του. Αυτοί ήταν κάποιοι από του λόγους που παρακίνησαν την Μαρία Ευθυμίου να βγάλει την Ιστορία «προς τα έξω». Τα τελευταία 12 χρόνια, από το 2006, ξεκίνησε να διδάσκει έξω από τα ακαδημαϊκά έδρανα, σε πολιτιστικούς συλλόγους, κέντρα απεξάρτησης, φυλακές, βιβλιοθήκες με τεράστια, μάλιστα, ανταπόκριση. Έχει στο ενεργητικό της πάνω από 2000 ώρες διδασκαλίας και τα μαθήματά της έχουν παρακολουθήσει γύρω στα 40.000 άτομα σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, μαθήματά της μπορεί να παρακολουθήσει κανείς και από το Mathesis, την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Το βιβλίο Μόνο λίγα χιλιόμετρα: Ιστορίες για την Ιστορία χωρίζεται σε έξι ενότητες εκκινώντας από την Προϊστορία και μετέπειτα την Αρχαιότητα και φτάνοντας ως το σήμερα, έχοντας πάντα την Ελλάδα ως βασικό άξονα της ροής της συζήτησης. Ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με τους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς, τους Πέρσες, τους Άραβες, τους Κινέζους. Αντικρίζει την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, τον Μεσαίωνα, την Αναγέννηση. Μαθαίνει για επαναστάσεις, πολέμους, ανακαλύψεις. Ο Μάκης Προβατάς –δεινός φιλίστωρ, όπως φαίνεται και από τις οξυδερκείς ερωτήσεις του– καθοδηγεί δεξιοτεχνικά τη συζήτηση δίνοντας έτσι στη Μαρία Ευθυμίου τον χώρο να αναπτύξει τις απαντήσεις της με έναν πολύ κατανοητό και εύληπτο για τον αναγνώστη τρόπο. Το βιβλίο αποτελεί μια (σχεδόν διαδραστική) ξενάγηση στην Παγκόσμια Ιστορία με οδηγό τον άμεσο και γεμάτο ευφράδεια λόγο της Ευθυμίου.
Μέσα από το βιβλίο ο αναγνώστης εισπράττει πολλά πράγματα, μεταξύ των οποίων και κάτι πολύ σημαντικό: το ισχυρότερο όπλο ενός ιστορικού είναι το γεγονός πως κι ο ίδιος είναι άνθρωπος. Δεδομένου ότι οι μεγάλες προκλήσεις του ανθρώπινου είδους είναι ίδιες εδώ και εκατομμύρια χρόνια, ο ιστορικός ως άνθρωπος μπορεί να καταλάβει την Ιστορία και να την αποκωδικοποιήσει. Κατά συνέπεια, και κάθε θιασώτης της Ιστορίας, κάθε φιλομαθής, κάθε άνθρωπος –σε τελικά ανάλυση– ακριβώς επειδή είναι άνθρωπος μπορεί να καταλάβει την Ιστορία. Γιατί, τελικά, η Ιστορία δεν είναι τίποτα άλλο από τις ιστορίες των ανθρώπων που πέρασαν απ' αυτό τον πλανήτη.
Ζούμε, πεθαίνουμε σαν χορδή: τόσο μαζί, τόσο μόνοι, τόσο όμορφοι.
Raquel Angel-Nagler
