…είναι να έχεις ένα πρόβλημα και να έχεις μπει ολόκληρος
μέσα σ’ αυτό, να θεωρείς ότι το πρόβλημα αυτό είναι ο κόσμος ολόκληρος και
ολόκληρος ο κόσμος θα πρέπει να ασχολείται με το πρόβλημά σου. Μιζέρια είναι να
ψάχνεις διαρκώς ώμους για να κλάψεις, αδιαφορώντας για το αποδοχή των δακρύων
και την υγρασία τους.
Ο άλλος, σε τελευταία ανάλυση, τι φταίει; Ο άλλος, ο οποίος
στην καλύτερη περίπτωση πρέπει να δειχτεί φίλος, συμπαραστάτης, υποστηρικτής,
συνοδοιπόρος, συγ-καταρώμενος κ.λπ. και στη χειρότερη να προσποιηθεί κατανόηση
και συμπάθεια.
Μια υποκρισία δηλαδή και μισή, σε δουλειά να βρισκόμαστε και με
τα ίδια λόγια ν’ αγαπιόμαστε.
Είχαμε ανέκαθεν προβλήματα και δυσκολίες. Άλλοι περισσότερα,
άλλοι λιγότερα (θα έλεγες γεννημένοι κάτω από κάποιο τυχερό αστέρι), άλλοι
απλώς ευνοημένοι ταξικά (όλα έτοιμα και εύκολα) και άλλοι απλώς (sic) έπρεπε να φτύσουν αίμα
και να περάσουν από του λιναριού τα πάθη, για να κερδίσουν τα αυτονόητα.
Δεν πιστεύω σε τυχερά αστέρια. Νομίζω ότι για τα πάντα
χρειάζεται αγώνας και αυτό που εμφανίζεται ως πλεόνασμα τύχης δημιουργεί μια
συγκέντρωση ατυχίας κάπου αλλού. Απλώς τώρα, σ’ αυτή τη χώρα η αβεβαιότητα για
το μέλλον μετατράπηκε σε τρόμο για μια επικείμενη καταστροφή, η ανησυχία έγινε
νεύρωση που αναζητεί διαρκώς θεωρίες συνομωσίας για να επιβεβαιωθεί, ο φόβος
έγινε μανιοκατάθλιψη που στρέφεται επί δικαίων και αδίκων και η μιζέρια μολύνει
τον αέρα σε κάθε επαφή, σε κάθε συνάντηση. Basta! Οι Αλεξάνδρειες που χάθηκαν ήταν ωραίες όσο τις ζούσες,
αλλά δεν σε δίδαξαν τίποτα.
Υπάρχουν προβλήματα και προβλήματα: πρόβλημα είναι ένα
εντελώς ντουγάνι αρσενικό, το θηλυκό που παίζει εν ου παικτοίς, τα λεφτά που δε
φτάνουν ποτέ, η απόλυση από μια δουλειά, η επιχείρηση που δεν πάει καλά και
ένας δικός σου άνθρωπος στα νοσοκομεία. Υπάρχουν δυσκολίες ζωής που σε
γονατίζουν και πρέπει να γονατίσεις, μήπως και λυτρωθείς προσευχόμενος, και
άλλες που μόνο η συσσωρευμένη ποσότητα κόκα κόλας στον εγκέφαλο μπορεί να τις
κάνει δυσκολίες. Λοιπόν; Τι πρέπει να γίνει, για να σταθεί κανείς σωστά απέναντι
στα σκοτάδια που τον απειλούν; Το να είναι κανείς δίκαιος απέναντι στο φως και
τα σκοτάδια, σημαίνει ότι τα τοποθετεί στην πραγματική τους διάσταση, δεν
υπερτιμά δεν υποτιμά, δε μειώνει, δε μεγεθύνει, δε μιλάει σε ακατάλληλα αυτιά,
δεν κλαίγεται όπου βρει, δε ζει στον αυτοοικτιρμό, δε βουλιάζει στη
μοιρολατρία, δε θεωρεί ότι το πρόβλημά του είναι ο κόσμος όλος.
Υπάρχουν άνθρωποι με προβλήματα που τα μαθαίνουν όλοι όσοι
τους συναναστρέφονται και άλλοι που αγωνίζονται και υποφέρουν σιωπηλά, με
αξιοπρέπεια – τι ξεχασμένη λέξη και αυτή – άνθρωποι που χτυπιούνται στα
μαξιλάρια οδυνηρών ύπνων και το καταλαβαίνεις την άλλη μέρα στα κόκκινα μάτια
τους, αλλά μέχρι εκεί. Άνθρωποι που διδάσκουν μέσα από τις τρομακτικές τους
σιωπές όλους τους οδυρόμενους φωνακλάδες της δυσχέρειας, που μεγέθυναν στη
δυσκολία και ελάττωσαν στην αντιμετώπισή της.
Κι εγώ που ένιωθα ανέκαθεν ένα δέος απέναντι σ’ αυτούς τους
αριστοκράτες του καθημερινού, έναν αληθινό σεβασμό γι’ αυτούς τους ωραίους της
ζωής – ωραίους ακόμη και στην περιστασιακή ή οριστική πτώση τους – να συναντώ
ολοένα και πιο συχνά κάτι μυξιάρικα της ύπαρξης, κάτι αποτυχημένα του
πραγματικού, που δεν κατάφεραν ούτε μια ωραία πτώση να σκηνοθετήσουν ούτε μέσα
από τις στάχτες τους να ξαναγεννηθούν. Άτιμη κοινωνία˙ άλλους τους ανεβάζεις
και άλλους τους ρίχνεις στα τάρταρα. Μια διαρκής γκρίνια για το καθετί και μια
λύπηση που ψεκάζει με σταγονίδια ματαίωσης κάθε καλή πρόθεση, κάθε γενναία
αντιμετώπιση αυτού που έλαχε σα δύστηνος μοίρα και σαν άτροπος λαχνός. Το
ένιωθες πάντα ότι το χειρότερο στάδιο στην εξάπλωση της μιζέριας είναι η
μετάστασή της στην ανθρώπινη ψυχή.
Όμως παρόλ’ αυτά θα συνεχίσεις να ζεις, θα επιβιώσεις, θα
βρεις τους τρόπους να βγεις από τα αδιέξοδα. Έτσι είναι το παιχνίδι. Κι όλη
αυτή η ιστορία έχει τη σοφία της, για να πάρεις τα πράγματα ξανά από εκεί που
τα έχασες. Και αυτό που θα μείνει θα είναι θα είναι ο τρόπος που ξεπεράστηκαν
όλα και το ύφος με το οποίο λογαριάστηκες μαζί τους.
Σαν έτοιμος από καιρό.
