Απέναντι
στη χαλεπότητα των καιρών που διανύουμε,
11 εικαστικοί τόλμησαν και παρέμβαλλαν
την προσωπική τους θέαση στη ζωή σε τόνο
γκρίζο, εκθέτοντας τις δημιουργίες τους
στο φουαγιέ του αμφιθεάτρου του Γ.Ν.Θ.
Παπαγεωργίου, ύστερα από πρωτοβουλία
του καθηγητή Παιδοχειρουργικής Α.Π.Θ,
Αντώνη Φιλιππόπουλου – συμμετέχει και
ο ίδιος στην έκθεση με δικά του έργα –
ο οποίος έχει αναλάβει και το συντονισμό
του Τομέα Εικαστικών Παρεμβάσεων και
Εφαρμογών (Τ.Ε.Π.Ε.) του νοσοκομείου ̇
άλλωστε, το νοσοκομείο Παπαγεωργίου,
ακολουθώντας το παράδειγμα του Great
Ormond
str.
Hospital
του Λονδίνου και του νοσοκομείου Necker
του Παρισιού, έχει ιδρύσει από το
Σεπτέμβριο του 2013 τον Τ.Ε.Π.Ε, θέτοντας
ως στόχο την αισθητική αναβάθμιση του
χώρου, ούτως ώστε να μη μοιάζει με
νοσοκομείο, αλλά με ξενοδοχείο. Πράγματι,
σε ένα πρότυπο διαμορφωμένο και ιδιαίτερα
καλαίσθητο περιβάλλον, φιλοξενείται η
εικαστική έκθεση Παρεμβολές
στο Γκρίζο,
η οποία περιλαμβάνει εικαστικά έργα
υψηλής τεχνοτροπίας, τα οποία αρνούνται
πεισματικά να καταταχθούν μονομερώς
είτε σε μια λευκή, είτε σε μια μαύρη
πλευρά της ζωής. Σημειώνει ενδεικτικά
ο κ. Α. Φιλιππόπουλος: «Οι σημερινές
συνθήκες απαιτούν κύρια την αυτονομία
της προσωπικής έκφρασης» ̇ εδώ είναι
που η τελευταία σμίγει άψογα με την
αισθητική δυναμική τόσο της θεματικής
(των έργων), όσο και του χώρου, ενώ την
ίδια στιγμή ο θεατής/ ασθενής/ επισκέπτης
ατενίζει με προσοχή ορισμένα από αυτά.
Έτσι,
στο έργο του Αντώνη Φιλιππόπουλου με
τίτλο ‹‹Με στοργή…›› [σύνθεση, 55×75
εκ., τεχνοτροπία λευκής σκιάς]
διαφαίνεται άμεσα, πέραν– του πάθους
– της ηδονικής γυμνότητας, η ανάγκη
για συναισθηματική πληρότητα (ζεστασιά),
κυρίως μέσα από το- γεμάτο στοργική
δίψα- βλέμμα της γυναίκας, καθώς και από
το τρυφερό σφιχταγκάλιασμα του άνδρα,
ενόσω γέρνει το κεφάλι του πάνω της.
Η
καταλυτική εμφατικότητα του έργου ‹‹Στα
όρια›› του Γεώργιου Σαλπιγκίδη [μολύβι
για χαρτί, 100×70
εκ.] αναδεικνύει διακριτικά την εκστατική
δύναμη της μοναξιάς, η οποία, σημειωτέον,
ξεπροβάλλει αποκαλυπτικά, όταν το
πρόσωπο (προς+ όψη) κρύβεται (!), αφού
τότε ο- μη ανοικτός προς τον κόσμο-
άνθρωπος αδυνατεί να αποδεχθεί αυθεντικά
τον εαυτό του, δηλαδή ως σχέση.
Η
Ελισάβετ Κοντού με γλαφυρά εύστοχο ύφος
αποδίδει το γκρίζο της καθημερινής συνύπαρξης
στο έργο της ‹‹Οι χαρτοπαίκτες››
[κάρβουνο σε χαρτί, 50×70εκ.],
μια
συνύπαρξη που οντολογικά πάντοτε
διαφεύγει της όποιας μονοχρωμίας ̇ όμως κάποια
στιγμή, η ύπαρξη του Άλλου ίσως αρχίσει
να μας αφορά, όπως στον ‹‹Φίλο μου››
της Χαράς Αμοιρίδου [κάρβουνο σε χαρτί,
100×70
εκ.], όπου με μια γραφή ασυναίσθητου
δέους αποτυπώνεται ένας ολότελα γκρίζος
στοχασμός πάνω στο άνοιγμα της αγάπης
προς τον Άλλον, εν είδει συμπόνιας (συν
+ πόνος).
Αίσθηση
προκαλεί αναμφισβήτητα το έργο του
Γιώργου Ταξίδη με τίτλο ‹‹Από τη
μητρότητα στον έρωτα›› [μολύβι και
γραφίτης, 100×70
εκ.], όπου μια ολάνοιχτη ανδρική παλάμη
αγγίζει με δύναμη – για την ακρίβεια,
χουφτώνει – ένα γυναικείο στήθος.
Η
συγκεκριμένη, απέριττης ευκρίνειας
εικόνα, επικαλείται με ευλάβεια τον
ιερό Αυγουστίνο, ο οποίος συγκρίνοντας
την πίστη του χριστιανού προς τον Θεό
με τη σχέση που έχει το βρέφος με το
στήθος της μητέρας του, κάνει λόγο για
μια ολική εξάρτηση, ενδόμυχη συμμετοχή
σε καθετί που, καλό ή κακό, απορρέει από
αυτήν τη μοναδική πηγή ζωής: το
πιεστικό άγγιγμα (χούφτωμα), επομένως,
προσδίδει έμμεσα την ένταση που κρύβει
η όποια προσδοκία μας. Αντίθετα, η ένταση
της ύπαρξης εξαλείφεται στο δίπτυχο
έργο της Χρύσας Κιόρογλου με τίτλο
‹‹Crave››
[μελάνι σε χαρτί, 56×77
εκ.], καθώς αποδίδει αδρά, και πιθανόν
με αιδώ, τον διαφανή χαρακτήρα της
ύπαρξης, προκαλώντας μια σειρά από
γόνιμους συνειρμούς.
Πάντως,
η έκπληξη έρχεται για τον θεατή ενόσω
κινείται χωροταξικά προς το τέλος της
έκθεσης, από δύο έργα που δεν είναι
γκρίζα – σκοπίμως – καθώς οι όψεις της
ηδονής που συναντά στο τρίπτυχο έργο
με γυμνά του Α. Φιλιππόπουλου φωταγωγούν
με ρεαλιστική λιτότητα τη μεγαλοπρέπεια
του έρωτα που θα βρει εν συνεχεία στο
μεγάλων διαστάσεων έργο του Γ. Σαλπιγκίδη
με την ολόσωμη γυμνή κοπέλα που κάθεται
ξαπλωμένη με ηδυπάθεια: είναι η στιγμή
όπου οι παρεμβολές στο γκρίζο, ενώνοντας
αποφασιστικά το λευκό με το μαύρο σε
μια έκρηξη ομορφιάς, μετατρέπονται από
τρόπο έκφρασης σε τρόπο ύπαρξης
υιοθετώντας την γκρίζα απόχρωση, ήτοι
εκείνη που δηλώνει ενωτικά ζωντανή, σαν
ένα ξέφωτο όπου καρφώνεις το βλέμμα σου
για να συνεχίσεις να ζεις.
Η
συγκίνηση (συν + κίνηση) είναι το σπέρμα,
τα έργα είναι η άνθηση ̇ από την θερμότητα
που εκπέμπουν, ο καθένας παίρνει ό,τι
μπορεί να δεχθεί από αυτήν. Ως εκ τούτου,
‹‹ χωρίς τις εικόνες, που είναι γέννημα
της φαντασίας, η σκέψη είναι ένα πηγάδι
χωρίς νερό… Το πεδίο της δημιουργίας
έργων τέχνης είναι το μόνο μέσα στο
οποίο μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε
όχι μόνο τον πόθο της χαμένης ενότητας,
ή τον καταλυτικό ρόλο της έκπληξης, αλλά
και τις πολυποίκιλες τροπικότητες της
βίας που θα μας απομάκρυναν από το πνεύμα
της μανιχαϊκής λογικής››1.
Πάραυτα, η γκρίζα διέξοδος που μας
προσφέρεται στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου,
μακριά από το πνεύμα των απεργιών και
των διαδηλώσεων, φαίνεται να εκκινεί
ήδη από τον καιρό που ο Κωστής Μοσκώφ
αναρωτιόταν σε ύφος νοσταλγικό: Πώς
έγινε και η Ιστορία κατασπάραξε το Σώμα
μας; Ποιος φταίει που η Σάρκα μας αργόσυρτα
μόνο γνωρίζει πάλι τον Έρωτα;
1
Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Α-ΝΟΣΤΟΝ ΗΜΑΡ.
Οδοιπορικό της σκέψης του ΝΙΚΟΛΑ ΚΑΛΑΣ,
εκδ. Άγρα, σσ.73-75
