ΝΟΗΣΙΣ –
Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας
19-2-13
έως 30-5-13
Προσπαθώντας να αποτυπώσω στο χαρτί λέξεις και σκέψεις για το
Αιγαίο, με αφορμή την έκθεση που διοργανώνεται από το NOESIS μέχρι τις
30 Μαΐου, εικόνες γαλήνιες, φουρτουνιασμένες, απόμακρες και οικείες, αρχίζουν
να «πλατσουρίζουν» στο μυαλό μου. Και οι
εικόνες αυτές αποκτούν αμέσως υπόσταση, ως μια προσωπική αναδρομή, καθώς το
Αιγαίο συνδέεται με μύριες στιγμές της ζωής μας.
Η
έκθεση με τίτλο «Αιγαίον, η Γέννηση ενός
Αρχιπελάγους», εξιστορεί στον επισκέπτη τη δημιουργία και τη γεωιστορική
εξέλιξη του Αιγαίου πελάγους, μια ιστορία, δηλαδή, 150 εκατομμυρίων χρόνων. Στα
850τ.μ. που καλύπτει ο διαμορφωμένος εκθεσιακός χώρος, παρουσιάζονται, μέσα από
αυθεντικά εκθέματα, φωτογραφίες, αναπαραστάσεις και διαδραστικές παρουσιάσεις
ήχου και εικόνας, οι γεωλογικές εξελίξεις και τα φυσικά φαινόμενα που οδήγησαν
το Αιγαίο στη σημερινή του μορφή, καθώς, τονίζεται ταυτόχρονα η παρουσία του
ανθρώπου και η σχέση του με τον τόπο, η συνεχής προσπάθεια αξιοποίησης των
πόρων του και, τέλος, η δημιουργία του μοναδικού αιγαιακού πολιτισμού.
Η έκθεση αρθρώνεται σε τρείς θεματικές
ενότητες και πολλά από τα εκθέματα που μπορεί να δει ο επισκέπτης
παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό. Μεταξύ αυτών είναι ο γιγαντιαίος απολιθωμένος
κορμός, μήκους 12 μέτρων ενός πλατύφυλλου καρποφόρου δένδρου, που βρέθηκε στην
περιοχή της Ερεσσού της Λέσβου και χρονολογείται πριν 18,5 εκατομμύρια χρόνια, το
κρανίο αντιλόπης από τη Σάμο (πριν 9,5-9 εκατομμύρια χρόνια), η κοντόλαιμη
καμηλοπάρδαλη από τη Χίο (πριν 16,-15,5 εκατομ. χρόνια), το κρανίο ύαινας (πριν
9,5-9 εκατ. χρόνια) και ο νάνος ελέφαντας από τη Τήλο. Μοναδικά ευρήματα της έκθεσης είναι οι αμμωνίτες (είδος
οστράκων) από τη Χίο που κολυμπούσαν στα
νερά του ωκεανού της Τηθύος, πριν από τη διαμόρφωση του Αιγαίου, και χρονολογούνται πριν από 245
εκατομμύρια χρόνια.
Η πρώτη και κεντρική θεματική ενότητα της
έκθεσης με τίτλο «ΜΝΗΜΕΣ ΓΑΙΑΣ: Από την Τηθύ στο Αιγαίο», παρουσιάζει την
γεωλογική ιστορία της περιοχής του Αιγαίου.
Η αφήγηση ξεκινάει από την ανάδυση της μυθικής χερσονήσου Αιγιήδας από
τον ωκεανό της Τηθύος, μιας εύφορης γης, πάνω στην οποία, έζησαν αναρίθμητα
ζώα. Η έντονη σεισμική και ηφαιστειακή
δραστηριότητα προκάλεσε την διάσπαση και τη βύθιση μεγάλων τμημάτων της
χερσονήσου, γεγονός το οποίο οδήγησε εξελικτικά στη σημερινή μορφή του
ανάγλυφου του Ελληνικού Αρχιπελάγους.
«Στα νησιά του Ηφαίστου και του Ποσειδώνα»
, τη δεύτερη θεματική δηλαδή της έκθεσης, ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με
τις γεωδυναμικές διεργασίες που έλαβαν χώρα στο Αιγαίο. Η ηφαιστειότητα, η σεισμικότητα, οι χθόνιες
δυνάμεις ως συνεχείς διεργασίες, αναδιαμορφώνουν συνεχώς την περιοχή, ακόμα και
σήμερα. Είναι οι ίδιες δυνάμεις που
οδήγησαν στη δημιουργία του Αρχιπελάγους.
Μέσα από την καταστροφή γεννήθηκαν μερικά από τα ομορφότερα νησιά του
Αιγαίου, όπως η Σαντορίνη, η Κως, η Νίσυρος, η Μήλος, η Κίμωλος, η Λέσβος, η
Λήμνος, η Σαμοθράκη και άλλα.
Η
τρίτη ενότητα «ΓΑΙΑ: από το μύθο στην
επιστήμη» είναι αφιερωμένη στην παλαιο-βιοποικιλότητα του Αιγαίου. Τα φυσικά και ζωικά απολιθώματα γίνονται οι
μάρτυρες της εξέλιξης της ζωής στο Αιγαίο και ενός μοναδικού οικοσυστήματος 150
εκατομμύριων χρόνων.
Το Αιγαίο, με το απαράμιλλο κάλλος και τον μοναδικό πολιτισμό
αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και σημείο αναφοράς στην ποίηση, την λογοτεχνία, την
τέχνη και τον κινηματογράφο. Υμνήθηκε
από όλους όσους είναι ικανοί να αναγνωρίσουν την ομορφιά του, στο παρελθόν, στο
παρόν, στο μέλλον, στην αιωνιότητα.
Κατά τη διάρκεια της
τετράμηνης παρουσίασης της έκθεσης στη Θεσσαλονίκη θα πραγματοποιηθούν ειδικές
εκδηλώσεις για το ενήλικο κοινό όπως διαλέξεις από προσκεκλημένους Έλληνες
ομιλητές, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές με την αξιοποίηση της
εκπαιδευτικής εφαρμογής «Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου». Η έκθεση στη συνέχεια θα μεταφερθεί στην
Αθήνα και σε πόλεις του εξωτερικού.
Την έκθεση
οργανώνει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου με τη σύμπραξη του Μουσείου Γεωλογίας και
Παλαιοντολογίας του ΑΠΘ, και τη συνεργασία των πανεπιστημίων Αιγαίου και
Κρήτης. Την επιστημονική εποπτεία έχει ο αναπληρωτής καθηγητής του
πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου
Δάσους Λέσβου Νίκος Ζούρος, ενώ την επιμέλεια και τη μουσειολογική και
μουσειογραφική παρουσίαση η εταιρία Tetragon.
ΝΟΗΣΙΣ – Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο
Τεχνολογίας
Πληροφορίες: 2310 483000
