Michael Brooks Τζερόλαμο Καρντάνο. Ὁ βέβηλος μαθηματικός. Ὑπότιτλος ἀπό τούς φανταστικούς ἀριθμούς στά κβάντα. Μετάφραση Γιῶργος Κυριακόπουλος. Ἐκδόσεις Τραυλός 2020. 336 σελίδες σέ πολύ καλῆς ποιότητας ὑποκίτρινο χαρτί, πολύ καλή ἐπιμέλεια,, ἐξαιρετική ἐκτύπωση, στιβαρό δέσιμο μέ ραφή καί κόλλα..
Ὁ Ἄγγλος Μάικλ Μπρούκς ἔχει σπουδάσει φυσική καί ἔχει διδακτορικό στήν κβαντική φυσική. Ἐργάζεται ὡς σύμβουλος ἐπιστημονικῆς ἀρθρογραφίας σέ περιοδικά καί ὡς παραγωγός ἐκπομπῶν ἐκλαϊκευμένης ἐπιστήμης γιά τήν τηλεόραση καί τό ραδιόφωνο.
Ὁ Ἰταλός Τζερόλαμο Καρντάνο γεννήθηκε τό 1501. Ἦταν πολλά. Πρῶτα ἀπ' ὅλα ἦταν ἀνθεκτικός στίς ἀρρώστιες καί στίς κακουχίες. Ἐπίσης ἦταν πεισματάρης. Παρότι εἶχε σπουδάσει ἰατρική, δέν τόν ἄφηναν νά ἀσκήσει τό ἐπάγγελμα. Τό πεῖσμα του καί οἱ ἱκανότητές του ἔφεραν τή νίκη του. Ἀντιμετώπιζε τίς συκοφαντίες πάντα μέ θάρρος καί παρρησία. Ἡ ἐνασχόλησή του μέ τόν τζόγο τόν ὁδήγησε νά ἀνακαλύψει τίς πιθανότητες. Κι ἔτσι θά γίνει ὁ πρῶτος πού θά ἐφαρμόσει τά μαθηματικά μέ σκοπό τό κέρδος στά χαρτιά καί στά ζάρια. Ἐπίσης ἀγαποῦσε πολύ τά μαθηματικά. Ἡ συνεισφορά του στά μαθηματικά ἦταν πού ὤθησε τόν Μπρούκς νά γράψει αὐτό τό βιβλίο.
Ὁ Καρντάνο εἶναι ὁ πρῶτος πού ἀσχολήθηκε μέ ἐκείνους τούς περίεργους ἀριθμούς πού προκύπτουν ἀπό τήν τετραγωνική ρίζα ἀρνητικῶν ἀριθμῶν. Σήμερα τούς ὀνομάζουμε φανταστικούς ἀριθμούς, καί ἀποτελοῦν ἕνα μέρος τῶν μιγαδικῶν ἀριθμῶν. Καί εἶναι οἱ μιγαδικοί ἀριθμοί πού δίνουν (κατά τόν Μπρούκς) ὑπόσταση στό Σύμπαν. Ποῦ τό βασίζει; Τό στιβαρό θεωρητικό θεμέλιο τῆς κβαντικῆς εἶναι ἡ κυματοσυνάρτηση ψ τοῦ Σρέντινγκερ. Καί αὐτή χρειάζεται τούς μιγαδικούς ἀριθμούς.
Ἔχοντας λοιπόν ὁ Μπρούκς αὐτό τό χρέος ἀπέναντι στόν Καρντάνο, τόν ἐπισκέπτεται στό κελί του τό 1570. Περιμένει ἐκεῖ νά δικαστεῖ γιά σοδομισμό καί αἱμομειξία. Καί συζητοῦν. Ὁ Καρντάνο διηγεῖται στόν Μπρούκς τή ζωή του, ἀπαντᾶ στίς ἐρωτήσεις του καί στά σχόλιά του. Ὁ Μπρούκς τοῦ λέει ὅσα μαθεύτηκαν μετά τόν θάνατο τοῦ Καρντάνο. Παράλληλα τοῦ ἐξηγεῖ πῶς ἐκελίχθηκε ἡ γνώση μας γιά τόν κόσμο καί τόν μυεῖ στά σοφά καί τά περίεργα τῆς κβαντικῆς φυσικῆς. Ὁ Μπρούκς, θαυμάζοντας τήν εὐρύτητα τοῦ πνεύματος τοῦ Καρντάνο, τόν ὁδηγεῖ νά κάνει εὔστοχα σχόλια καί καίριες ἐρωτήσεις, οἱ ὁποῖες δίνουν τήν εὐκαιρία στόν Μπρούκς νά γίνει πιό λεπτομερής στίς ἐξηγήσεις του.
Μέσα ἀπό αὐτό τό ἐφεύρημα τοῦ Μπρούκς μαθαίνουμε πολλά γιά τή ζωή τοῦ Καρντάνο καί τίς ἀπίστευτες δυσκολίες πού ἀντιμετώπισε καί νίκησε. Μαθαίνουμε τή συνεισφορά του στίς ἐπιστῆμες καί δή στά μαθηματικά, τίς ἐπαγγελματικές του δραστηριότητες, τά βιβλία του, τά λάθη του. Παράλληλα διαβάζουμε μία πάρα πολύ κατατοπιστική εἰσαγωγή στήν κβαντική φυσική, μέ εὔστοχα παραδείγματα ἀπό τήν καθημερινή κλίμακα. Θυμίζω πώς ἡ κβαντική ἀσχολεῖται μέ τά δομικά στοιχεῖα τῆς ὕλης. Ἡ συμβολή καί ἡ διεμπλοκή, δύο ἀπό τά σημαντικά παράδοξα τῆς κβαντικῆς, παρουσιάζονται μέ ἀπολύτως κατανοητό τρόπο.
Ἕνα ἐξαιρετικό βιβλίο, ἕνα ἀπολαυστικό ἀνάγνωσμα, σέ πολύ καλή μετάφραση καί ἔκδοση, τό ὁποῖο ἔρχεται νά καλύψει ἕνα μεγάλο κενό στήν ἑλληνική βιβλιογραφία γιά αὐτό τό σπουδαῖο μυαλό καί ἀνυπότακτο πνεῦμα.
Ἔλεγε ὁ Καρντάνο Εἶμαι πιό πλούσιος στή γνώση τῶν μυστικῶν τῆς Φύσης ἀπ' ὅσο εἶμαι σέ χρήματα.
Ἀναρωτιέται ὁ Μπρούκς Μήπως εἶναι ἀνοησία νά στοιχηματίσεις μέ ἀντίπαλο τόν ἄνθρωπο πού ἐπινόησε τίς πιθανότητες;
Ὁ Σρέντινγκερ εἶναι ὁ Πάμπλο Πικάσο τῆς φυσικῆς. Ἦταν μία ἰδιοφυία πού ἀπεικόνισε τήν πραγματικότητα μ' ἕναν τρόπο, ὁ ὁποῖος ἀψηφοῦσε ὅλες τίς προηγούμενες συμβάσεις, ἐνῶ παράλληλα ἔβλεπε μέ πρωτοφανή ἀδιαφορία τήν ἰδέα νά ζήσει ἕναν συμβατικό βίο.
