"Με την "Ανάσα" τριγυρίζω γύρω από την "αλήθεια" ή αν θέλετε γύρω από το ίχνος μιας αλήθειας."

Η ομάδα Svoradov Theatre Group ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 2014 και είναι
μια ανοιχτή κολεκτίβα καλλιτεχνών, με στόχο την αναζήτηση νέων αισθητικών
δεδομένων στον χώρο του θεάτρου, καθώς και της τέχνης γενικότερα. Στις 27
Ιανουαρίου 2015 μας παρουσιάζει την παράσταση Ανάσα του Σάμουελ Μπέκετ στο
θεατρικό χώρο του BlackBox και με αφορμή αυτό είχαμε την ευκαιρία να
μιλήσουμε με το θεατρολόγο και σκηνοθέτη της ομάδας Τριαντάφυλλο Μποσταντζή. 

Είστε μια νεοσύστατη ομάδα νέων
καλλιτεχνών, που προσπαθείτε να συνενώσετε την τέχνη του θεάτρου με αυτήν της
ποίησης, της μουσικής, των εικαστικών και άλλων μορφών έκφρασης. Μιλήστε μας
λίγο για αυτό. Πώς ξεκίνησε σαν ιδέα;

Ξεκίνησε στην Μπρατισλάβα όταν από λάθος βρέθηκα
ερασμίτης στην Ακαδημία Καλών Τεχνών αντί σε αυτήν των Παραστατικών. Αυτό το
λάθος μου άνοιξε μια πόρτα. Θα αναφέρω χαρακτηριστικά την
εγκατάσταση Σλοβάκου συμφοιτητή ο οποίος είχε στήσει στο
πανεπιστήμιο ένα πάτωμα. Όταν αναρωτήθηκα τι installationείναι αυτή μου απάντησε
ότι έφερε κομμάτια δαπέδου από το πατρικό σπίτι που είχε γεννηθεί. Αναζήτησα το
δικό μου πάτωμα λοιπόν, κι έτσι, στο χιονισμένο τερέν της
Μπρατισλάβας δημιουργήθηκαν οι Svoradov Theatre Group. Άλλωστε το Svoradovειναι σλοβακικό
προσωνύμιο. Στόχος μου ήταν να μπλέξω το θέατρο με τα εικαστικά,
την performance με το happening. Κι όπως σωστά
αναφέρετε, αναδεικνύοντας πάντα την μουσική και την ποίηση. Αυτό που απέμενε
ήταν να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι – συνοδοιπόροι…Οι Svoradov δεν είναι ένα κλειστό
γκρουπ, είναι μια κολεκτίβα που στόχο έχει την εξερεύνηση των ορίων του
θεάτρου, των εικαστικών, της performance, αλλά και της τέχνης γενικότερα.  

Λέγεται ότι το θέατρο είναι μια ζωντανή αναπαράσταση της πραγματικότητας που
βιώνουμε και αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις ανάγκες που γεννιούνται στην
εκάστοτε κοινωνία. Τι σχέση έχει αυτό με την επιλογή σας να κινείστε σε μη
συμβατικούς χώρους και να «στήνετε» παραστάσεις σε καφέ, στο δρόμο και
οπουδήποτε αλλού σας δοθεί η ευκαιρία;

Σωστό είναι αυτό. Θα δανειστώ από τον Μπέκετ την
άποψη ότι το θέατρο όπως και η πραγματικότητα είναι μια κατασκευή, ένα βασίλειο
που κατασκευάζονται έννοιες. Όσο για τους αντισυμβατικούς χώρους στους οποίους
κινούνται οι Svoradov, η αναγκαιότητα γινεται
ευχαρίστηση εν προκειμένω. Αναγκάζεσαι από τις συνθήκες αλλά να παίζεις σε
μπαρ, σε γκαράζ, στο δρόμο… Η Ανάσα παρ' όλα αυτά στήνεται σε
αμιγώς θεατρικό περιβάλλον, σε έναν πολύ ωραίο καινούργιο θεατρικό χώρο, στο Black box, έναν χώρο που
φιλοδοξεί να προωθήσει εντόπιες καλλιτεχνικές προσπάθειες. 

Ποια είναι πλέον η σχέση ηθοποιού-θεατή;
Πώς εναλλάσσονται οι ρόλοι τους στις θεατρικές σας απόπειρες και πώς αντιδρά ο
κόσμος σε αυτό;

Στόχος είναι να εισέλθει το κοινό στον κόσμο της
παράστασης, μέσα σε φυσική ροή. Δεν θέλω να πιέσω τον θεατή, ούτε να τον
σπρώξω στη σκηνή, όπως βλέπω να γίνεται σε αλλες παραστάσεις. Ο
θεατής έχει έρθει για να δει κάτι που τον ενδιαφέρει αλλά χρειάζεται τον χώρο
του. Εγώ θα προσπαθήσω να του δείξω όχι απλά τι γίνεται αλλά, όπως, λέει κι ο Λόρκα τι Του γίνεται, να διευρύνω τον χώρο μεταξύ σκηνής
και κοινού. Αν ο χώρος διευρυνθεί έχει καλώς. Αν μέσα από τους θεατές προκύψουν
και νέοι δημιουργοί -αυτό είναι το πραγματικό κέρδος. Είτε γιατί τους
κινητοποιεί αυτό που είδαν είτε γιατί δεν τους άρεσε και θέλουν να φτιάξουν τον
δικό τους χώρο. Για παράδειγμα, εγώ μπήκα στο χώρο του θεάτρου
γιατί τα περισσότερα από αυτά που έβλεπα στο θέατρο μου φαίνονταν ψέμματα.

Στις 27 Ιανουαρίου κάνετε πρεμιέρα
με την «Ανάσα» του Σάμουελ Μπέκετ στο Blackbox.
Δύσκολος συγγραφέας, εκκεντρικός, στριφνός, επαναστατικός θα έλεγαν μερικοί,
που χρήζει δυνατές ερμηνείες και εξοικειωμένο κοινό με το θέατρο του παραλόγου.
Αποτελεί ένα στοίχημα για εσάς;

Στη δική μου ανάγνωση ο Μπέκετ δεν είναι
εκκεντρικός ή στριφνός. Πιστεύω πως οι μεγάλοι συγγραφείς είναι απλοί και τους
απασχολεί μόνο ένα θέμα. Αν με ρωτήσετε τι είναι αυτό που ενδιαφέρει τον
Μπέκετ, θα δανειστώ τη φράση του Γάλλου θεωρητικού Jean-Francois Lyotard, ότι
τον απασχολεί η παρουσίαση του μη παρουσιάσιμου. Δεν πιστεύω ότι ο
Μπέκετ έχει τοσο μεγάλη σχέση με το θέατρο του παραλόγου όσο με το κίνημα της
Πρωτοπορίας. Από την άλλη, αν εννοείται πως είναι επαναστατικός σε επίπεδο
φόρμας, τοτε ναι συμφωνώ, ως προς το περιεχόμενο όμως θα μπορούσε να
κατηγορηθεί (κι έχει κατηγορηθεί) ακόμα και ως συντηρητικός. Πιστεύω ότι ο
Μπέκετ είναι από τους σπαρακτικότερα ειλικρινείς ανθρώπους που πάτησαν στη γη.
Μ' ενδιαφέρει αυτή η ειλικρινεια όπως μ' ενδιαφερει κι η πρωτοπορία. Κάποιος,
σ' όλα τα πράγματα, άρα και στην τέχνη, πρέπει να κάνει την αρχή, και θα ήθελα
είμαι εγώ αυτός.

Η «Ανάσα» είναι το πιο σύντομο έργο αυτού και αν δεν κάνω λάθος είναι η πρώτη
φορά που θα παιχτεί στην Ελλάδα. Γιατί αυτό και όχι το «Ευτυχισμένες Μέρες», το
«Περιμένοντας τον Γκοντό», το «Τέλος του Παιχνιδιού» ή ακόμα και το «Πράξη
χωρίς Λόγια»;

Νιώθω ότι με την Ανάσα τριγυρίζω γύρω
από την αλήθεια ή αν θέλετε γύρω από το ίχνος μιας αλήθειας. Η
σχεδόν μηδαμινή έκτασή της μου δινει απεριόριστο χώρο κι ελευθερία. Ο Μπέκετ
έχει πολυ χιούμορ όπως όλοι οι μεγάλοι στοχαστές. Έστησε μια φάρσα στον
φιλολογικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου του Λονδίνου που του ζήτησε να του
γράψει ένα ερωτικό σκετς, και μέσα σε μερικές γραμμές συμπύκνωσε το νόημα της
ζωής. Ναι, είναι το πιο σύντομο έργο του Μπέκετ και ίσως το πιο σύντομο στην
ιστορία του Θεάτρου. Ναι, είναι η πρώτη φορά που παίζεται μόνο του πιστεύω,
αυτόνομα. Έχει παρουσιαστεί όμως μαζί με άλλα έργα του Μπέκετ παλιότερα στη
Θεσσαλονίκη από την ομάδα Alma Kalma. 

Με ένα εισιτήριο ο θεατής μπορεί να
παρακολουθήσει την παράσταση όσες φορές θέλει. Είμαστε η γενιά του γρήγορου και
του απλού και δεχόμαστε την πληροφορία ξανά και ξανά. Αφομοιώνουμε από την
επανάληψη. Τι θέλετε να αφομοιώσει ο θεατής φεύγοντας;

Θα προτιμούσα το αναστοχαστεί από το
αφομοιώσει. Να στοχαστεί από που ξεκινάνε ολα, ποια είναι η
προέλευση της κατάστασης που ζούμε μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο. Ο
Γκοντό και η Ανάσα δεν θα γραφόταν αν δεν υπήρχε το
Άουσβιτς και η Τρεμπλίνκα. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν πέθανε απλά το άτομο
αλλά το αντιπροσωπευτικό δείγμα του είδους άνθρωπος. Στο
Τέλος του παιχνιδιού ο Μπέκετ λέει ότι δεν υπάρχουν πια τόσο
πολλά που πρέπει να φοβάται κανείς. Αυτή η φράση έρχεται κατ' ευθείαν από
τα στρατόπεδα… Όσο για το ποια γενιά είμαστε πιστεύω ότι είμαστε η γενιά της
εικόνας χωρίς αναστοχασμό και χωρίς διαλεκτική σκέψη. Η επανάληψη μας
χρειάζεται όχι γιατί είμαστε χαζοί, αλλά γιατί είμαστε ψυχροί: η βασική αρχή
της αστικής υποκειμενικότητας.

Το
βραβευμένο έργο της Ιωάννας Λιούτσια Τη μοναξιά και τους ανθρώπους να
φοβάσαι θα παρουσιαστεί τον Φλεβάρη, σε μια παράσταση Θεάτρου Techno, όπως την ονομάζουμε.
Το καλοκαίρι φιλοδοξούμε να παρουσιάσουμε ένα παλιότερο πρότζεκτ μας, την
Θρυμματισμένη Ανάμνηση, ένα κολλάζ ιστοριών από αρχαία αγγεία που
ζωντανεύουν επί σκηνής. Ασχολούμαστε επίσης με τον Κώστα Καρυωτάκη
παρουσιάζοντας μελοποιημένα ποιήματά του, με τον γενικό τίτλο Το Άπειρο
και το Μηδέν. Είμαστε συνεχώς σε κίνηση. Η Ιωάννα Λιούτσια πρόκειται να
πραγματοποιήσει δύο performancesσε χώρους της
Θεσσαλονίκης ενώ φιλοδοξούμε να παρουσιάσουμε την Βραδιά DADA στο εξωτερικό. Οι ιδέες δεν τελειώνουν
ποτέ…