Ο
πολυπράγμων Κωνσταντίνος Μενελάου, δεν είναι μια καλλιτεχνική προσωπικότητα σαν
όλες τις άλλες. Με βάση του το Λονδίνο, ο film maker πιστεύει στις ωραίες ιδέες και στην
αλήθεια που προσφέρει η τέχνη. Με αφορμή το Fringe! Film and Arts Festival, το οποίο
επιμελείται για ακόμη μία χρονιά, συζητήσαμε μαζί του για τις προκλήσεις των
σημερινών καλλιτεχνών, για τις διαφορές μόδας και τέχνης, αλλά και για τους
φόβους που καλύπτει το multitasking.
Είσαι ένας creative που έχει στην
κατοχή του επαγγελματικούς τίτλους όπως film-maker, producer, curator, writer, editor και researcher. Πόσο σημαντικό είναι για εσένα να
αναλαμβάνεις διαφορετικούς ρόλους κατά τη διάρκεια της καριέρας σου;
Δεν υπάρχει
συγκεκριμένος λόγος που αλλάζω ρόλους. Συμβαίνει γιατί γενικά το πιο σημαντικό
για μένα είναι οι ωραίες ιδέες. Αυτές που προτείνουν αλλαγή, που μας εμπνέουν
που μας πηγαίνουν λίγο πιο κοντά στην αλήθεια. Και δεν με συμφέρει καθόλου να
πιστεύω μόνο σε αυτά που ξέρω, και γι’ αυτό προσπαθώ με όποιο τρόπο μπορώ να
συνεισφέρω στην ενίσχυση των ιδεών άλλων καλλιτεχνών μέσα από τους ρόλους που
προανέφερες.
Διανύουμε μια εποχή που, για τους
ανθρώπους του δημιουργικού χώρου, τα όρια του job description δεν είναι τόσο
στενά όσο ήταν τα προηγούμενα χρόνια, και η απασχόληση σε παραπάνω από δύο
δουλειές (κυρίως freelancing) αποτελεί πλέον τη νόρμα. Με βάση την εμπειρία σου
μέχρι τώρα, πόσο αναγκαία πιστεύεις ότι είναι αυτή η ευελιξία για κάποιον που
θέλει να εργαστεί στον δημιουργικό τομέα;
Είναι μεγάλο
ψέμα το ότι πρέπει να είμαστε multitasking. Έχω πέσει και εγώ στην παγίδα όπως
πολύς κόσμος που πιστεύει πως πρέπει να έχει γνώση κανείς από πολλές και
διαφορετικές τεχνικές, τέχνες κτλ για να πετύχει. Η αλήθεια είναι πως όλοι
αγαπάμε μια μόνο δουλειά, αλλά μπορεί να
αποφεύγουμε να επικεντρωθούμε σε αυτήν γιατί φοβόμαστε να μην αποτύχουμε ή να
μην φανούμε απλοί και βαρετοί. Πολύ λίγος κόσμος αγαπάει όλα αυτά με τα οποία
ασχολείται επαγγελματικά. Όμως νομίζω ότι όλοι όσοι έχουν πραγματική ανάγκη να
επικοινωνήσουν μέσα από την τέχνη, στο τέλος επικεντρώνονται σε έναν τομέα και
συνήθως πετυχαίνουν.
Έχεις κάνει συνεργασίες σε πολυάριθμα
πρότζεκτς, όπως με το concept store Machine–A για το London Fashion Shorts και την Diane Pernet για το A Shaded View On Fashion Film Festival, παρουσιάζοντας καλλιτέχνες και σχεδιαστές
που μέσα από την προσωπική τους αισθητική διευρύνουν τα όρια και τη σχέση
ιδεών-μόδας-τέχνης. Τι έχεις αποκομίσει από τις συναντήσεις σου με
αυτές τις δημιουργικά ανήσυχες προσωπικότητες;
Αυτό που
μπορώ πλέον να πω είναι αν όχι σε όλες, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, ο κόσμος
της μόδας χρησιμοποιεί τη τέχνη χωρίς καμία γνώση και η αιτία έγκειται στο
γεγονός ότι με κάποιον τρόπο πρέπει να κρυφτεί η αβάσταχτη βαρεμάρα του κόσμου
της μόδας. Υπάρχουν βέβαια φωτεινές εξαιρέσεις, όπως για παράδειγμα η Diane Perent, η
οποία με το υψηλό γούστο που διαθέτει αλλά και την τεράστια γνώσης της γύρω από
την τέχνη και τον κινηματογράφο, έχει δημιουργήσει δικούς τις κανόνες στο
Φεστιβάλ της, στο οποίο η μόδα συμπληρώνει την αισθητική ενός φιλμ αλλά με
τίποτα δεν την προσδιορίζει. Η ουσία πηγάζει από το ίδιο το φιλμ και όχι από το ρούχο – όπως υπόσχονται τα
περισσότερα fashion films που είναι σαν καθυστερημένα video art. Γενικά
μιλώντας η δημιουργία στην μόδα έχει ένα όριο κάτι που δεν συμβαίνει στη τέχνη
κι εκεί δημιουργείται μια παρανόηση.
Μία από τις πολλές σου ιδιότητες
είναι και η επιμέλεια του Fringe! Film and Arts Festival, που αποτελεί έναν
θεσμό βασισμένο στην δημιουργική gay κοινότητα του Λονδίνου.Από το 2011 που
ξεκίνησε μέχρι και σήμερα, σημειώνει συνεχώς μεγαλύτερη απήχηση στα media και
το κοινό. Σκοπός, μέσα από τη δουλειά των καλλιτεχνών, workshops, interactive talks και screenings, είναι να ανοίξει ο διάλογος ανάμεσα σε όλες τις δημογραφικές ομάδες. Σε
αυτά τα χρόνια, κατά πόσο και με ποιόν τρόπο έχεις δει να αλλάζει η ενημέρωση,
η αντιμετώπιση και η ευαισθητοποίηση προς την LGBT κοινότητα;
Στο Λονδίνο
γίνονται πολλές προσπάθειες για ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και αντιμετώπιση
αλλά και πάλι τα προβλήματα παραμένουν. Η ομοφοβία είναι αισθητή ακόμη και σε
μια κοσμοπολίτικη πόλη σαν κι αυτήν, η gay κοινότητα είναι καταδικασμένη σε ένα
προδιαγεγραμμένο lifestyle γεμάτο από εθισμούς, ωραιοπάθεια και καταχρήσεις.
Ενημέρωση υπάρχει για όλους μέσω του internet, αλλά η LGBT κοινότητα συνεχίζει
να χρειάζεται βοήθεια. Τώρα περισσότερο
από ποτέ άλλοτε. Το Fringe μέσω της τέχνης
και του κινηματογράφου προσπαθεί να εμπνεύσει έστω ένα μέρος της κοινότητας και
ελπίζω πως το πετυχαίνει, αλλά χρειάζονται συνεχόμενες
προσπάθειες.
Μίλησέ μας για τους φετινούς
συμμετέχοντες. Ποιο ήταν το σκεπτικό πίσω από την επιλογή των συγκεκριμένων
καλλιτεχνών;
Φέτος το
πρόγραμμα είναι πιο φιλόδοξο από τις προηγούμενες χρονιές. Κυρίως γιατί πήραμε επιχορήγηση
από το Arts Council της Αγγλίας γεγονός που μας έχει επιτρέψει να φέρουμε καλλιτέχνες
από άλλες χώρες και να έχουμε ένα καλύτερο επίπεδο παραγωγής. Το σκεπτικό φέτος
ήταν να δείξουμε δουλειά που δεν είναι τόσο πολύ συνδεδεμένη με το σεξ, αλλά με
άλλα θέματα που έχουν σχέση με την LGBT κοινότητα. Φυσικά το σεξ είναι έντονο
στοιχείο στο πρόγραμμα μας, αλλά στοχευμένα. Για παράδειγμα ο Slava Mogutin και
ο Brian Kenny χρησιμοποιούν το σεξ ως χαρακτηριστικό στη δουλειά τους, ενώ
ταυτόχρονα η πορεία τους έχει να αναδείξει έναν βαθυά πολιτικό χαρακτήρα. Η έκθεση
«Ken to be destroyed» της Sara Davidmann είναι μια προσπάθεια της
καλλιτέχνιδος να αναδείξει την ιστορία του trans θείου της, μια ιστορία που η
οικογένεια προσπάθησε να κρύψει και να διαγράψει. Είναι μια αληθινή και συγκινητική
ιστορία. Επίσης, ο θρυλικός Jeffrey Hinton έφτιαξε ένα ντοκιμαντέρ για την ιδέα
της ελευθερίας των gay και πως αυτή έχει διαμορφωθεί τα τελευταία 20 χρόνια.
Ένα πρότζεκτ που ενισχύθηκε από την παρότρυνση του Fringe.
Ταυτόχρονα με όλες τις
δραστηριότητες, το Fringe φιλοξενεί το δίδυμο πίσω από το SUPERM, Brian Kenny και
Slava Mogutin, με αφορμή την επέτειο 10 χρόνων της συνεργασίας τους. Πρόκειται για
ένα ζευγάρι που προωθεί με μοναδικούς τρόπους όλες τις εκφάνσεις της δημιουργικότητας
αυτή την δεκαετία, και γνωρίζοντας τις προσωπικές και επαγγελματικές μάχες του
Mogutin, δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάζει μια τέτοια πορεία.Ποια είναι, κατά τη γνώμη σου, τα
μεγαλύτερα κοινωνικά εμπόδια των σημερινών καλλιτεχνών, και ειδικά στην LGBT
κοινότητα;
Οι καλλιτέχνες
αντιμετωπίζουν τα ίδια κοινωνικά εμπόδια με όλους, αλλά υποχρεούνται να αντιδράσουν
και κατά περίπτωση αντιμετωπίζουν ένα αρνητικό περιβάλλον. Τότε όμως είναι που
η δουλειά τους αποκτά το πραγματικό νόημα. Ο Slava εξορίστηκε από την Ρωσία
εξαιτίας του ρατσιστικού καθεστώτος της χώρας και βρήκε άσυλο στην Αμερική όπου
μπορεί πλέον να δουλεύει άφοβα. Αυτό βέβαια δεν τον σταμάτησε να καταδεικνύει την
τραγική πολιτική κατάσταση στην Ρωσία. Αυτή η πορεία του είναι πραγματικά πηγή
έμπνευσης και ενημέρωσης
Πως θα ήθελες, ιδανικά, να μείνει η
δουλειά σου αποτυπωμένη στον κόσμο;
Η αλήθεια
είναι πως δεν έχω κάνει ακόμα πολλά από αυτά που θέλω, αλλά αυτό θα αλλάξει σύντομα.
Στόχος μου είναι να συγκεντρωθώ σε αυτό που αγαπάω πιο πολύ, τον κινηματογράφο.
Αν και όλα αυτά στα οποία
συμμετέχεις, θα σε κρατάνε απασχολημένο για πολύ καιρό, πρέπει να ρωτήσω: τι καινούριο
να περιμένουμε από εσένα μελλοντικά;
Πρώτα απ’ όλα,
επιμελούμαι την πρώτη έκθεση του Κωστή Φωκά στο Λονδίνο. Ο Κωστής είναι μεγάλο
ταλέντο! Πέρα από αυτό ετοιμάζω αρκετά
πράγματα με την αγαπημένη μου Κωνσταντίνα
Βουλημενέα με βάση την εταιρεία μας Sinister & Co. Και αν όλα πάνε καλά,
τον Μάϊο θα γυρίσω την πρώτη μου μεγάλου μήκους ταινία στην Κρήτη. Fingers
Crossed!
