Ο Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος Αύγουστος γεννήθηκε στη Ρώμη στις 26 Απριλίου 121 από τον Μάρκο Άνιο Βέρο και τη Δομιτία Λουκίλα. Αμφότεροι οι γονείς του προέρχονταν από επιφανείς και πλούσιες οικογένειες. Η μητέρα του κληρονόμησε και ανέλαβε τη διαχείριση ενός μεγάλου εργοστασίου παραγωγής τούβλων που προμήθευε την κατασκευή μνημείων όπως το Κολοσσαίο, το Πάνθεον και εξήγαγε υλικά κυρίως σε μεσογειακές χώρες. Από την άλλη πλευρά, ο πατέρας του ασχολήθηκε με την πολιτική όντας πραίτορας μέχρι τον θάνατό του το 124, όταν ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν μόλις τριών ετών. Εκτός από τον Μάρκο Αυρήλιο, οι δύο γονείς έφεραν στον κόσμο την Άνια Κορνίφιτσια Φαυστίνα που ήταν κατά δύο χρόνια μικρότερη από τον αδερφό της. Όταν ο πατέρας τους πέθανε, την ανατροφή τους ανέλαβε η Δομιτία Λουκίλα μαζί με τον παππού των παιδιών από την πλευρά του πατέρα τους.
Η διδασκαλία του έγινε σύμφωνα με τα αριστοκρατικά πρότυπα, κατ' οίκον και περιελάμβανε στρατιωτική εκπαίδευση, οικονομία, διοίκηση, πολιτική και φιλοσοφία. Διδάχθηκε την πλατωνική και στωική σκέψη ενώ δέχθηκε επίδραση τόσο από τη φιλοσοφία του Ηράκλειτου όσο και από αυτή του Επίκουρου. Παρά το κοινωνικό του status, ο νεαρός Μάρκος μυήθηκε στον λιτό και ολιγαρκή βίο των Στωικών. Σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών, ο Μάρκος Αυρήλιος αρραβωνιάστηκε την Κηονία Φάβια κόρη του Λεύκιου Κόμμοδου, ο οποίος ορίστηκε ως διάδοχος του ρωμαϊκού θρόνου από τον ετοιμοθάνατο Αδρανό. Ο Κόμμοδος, ωστόσο, πέθανε σύντομα από αιμορραγία και διάδοχος του θρόνου έγινε τελικά ο Αντωνίνος Πίος. Η θητεία του τελευταίου διήρκεσε από το 138 μέχρι τον θάνατό του το 161 μ.Χ., όταν τη θέση του πήρε ο σαραντάχρονος πλέον Μάρκος Αυρήλιος. Η διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας από τον νέο καίσαρα σημαδεύτηκε από αξιοσημείωτες στρατιωτικές νίκες όπως αυτές εναντίον της αυτοκρατορίας των Πάρθων που εισέβαλαν στη Συρία και στην Αρμενία αλλά και των επιθέσεων των γερμανικών φυλών στα βόρεια σύνορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια των εκστρατειών την περίοδο 170-180 μ.Χ., ο Μάρκος Αυρήλιος συνέγραφε στα ελληνικά μέσα στο αντίσκηνό του τους συλλογισμούς του που έλαβαν τον τίτλο Τα εις εαυτόν. Πρόκειται για ένα πλήθος αφορισμών, μέρος των οποίων μπορεί να βρει κάποιος στο βιβλίο Αλέξανδρου Χ. Μήτσιου Μάρκος Αυρήλιος: Μαθήματα ζωής που κυκλοφορείται από τις εκδόσεις Αρχέτυπο. Στο έργο αυτό ο συγγραφέας εστιάζει στον ενάρετο βίο του Ρωμαίου αυτοκράτορα, τη χρηστή διοίκηση που επιτελούνταν επί των ημερών του και την ιδιαίτερη ελαστικότητα που επιδείκνυε για τους οικείους του με αποκορύφωμα τη θεοποίηση της νεκρής συζύγου του το 177:
«Ο εστεμμένος φιλόσοφος, όπως και ο ίδιος δηλώνει στα Εις εαυτόν του, προσπάθησε να κυβερνήσει τη ρωμαϊκή πολιτεία βάσει ισονομίας, ισότητας και ισηγορίας. Μερίμνησε για τη δωρεάν κήδευση των απόρων πολιτών, περιόρισε την έκλυση των ηθών και την πορνεία, φρόντισε για την προστασία των ορφανών παιδιών, θέσπισε την υποχρεωτική τήρηση μητρώου γεννήσεων και τη ληξιαρχική εγγραφή των πολιτών, γενίκευσε τις απελευθερώσεις των δούλων και τους παρεχώρησε πλήρη δικαιοπρακτική δυνατότητα και κληρονομικά δικαιώματα. Απαγόρευσε τις σωματικές τιμωρίες και τις δολοφονίες δούλων από τους κυρίους τους, εξεδίωξε τη συκοφαντία, καταπολέμησε τους λιμούς, συστηματοποίησε τους δημόσιους επισιτισμούς, προνόησε για τη νομική απαλλαγή των φρενοβλαβών κατηγορουμένων και νομοθέτησε την «εύνοια ελευθερίας», δηλαδή την απαλλαγή του κατηγορουμένου ή τη μείωση της ποινής του λόγω αμφιβολιών. Επιπλέον, προσπάθησε ανεπιτυχώς να απομακρύνει τον λαό από τα αισχρά θεάματα των αμφιθεάτρων, γεγονός που προκάλεσε έχθρες εναντίον, παρά του ότι ήταν δημοφιλής αυτοκράτορας».
Παρακάτω παρατίθενται μερικά από τα χωρία του Μάρκου Αυρηλίου που συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο του Αλέξανδρου Μήτσιου και αναδεικνύουν τη σκέψη του αυτοκράτορα για τη ζωή, τον θάνατο, τη φύση, τον ανώτερο εαυτό, την αλήθεια, το δίκαιο και την προσφορά προς τους άλλους:
«Τούτο το χαρακτηριστικό έχει η τελειότητα του ήθους, το να ζεις την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία και ούτε να σφύζεις υπερβολικά ούτε να ναρκώνεσαι ούτε να υποκρίνεσαι».
«Εάν κάποιος μπορεί να με ελέγξει και να μου αποδείξει ότι δεν σκέφτομαι ή δεν πράττω ορθώς, μετά χαράς θ' αλλάξω. Διότι αναζητώ την αλήθεια, απ' την οποία ποτέ ουδείς δεν εβλάφθη, ενώ αντιθέτως βλάπτεται αυτός που επιμένει στην προσωπική του πλάνη και άγνοια».
«Η ζωή είναι σύντομη· ένας είναι ο καρπός της επίγειας ζωής, η ειλικρινής διάθεση και οι ωφέλιμες κοινωνικές πράξεις».
«Μέσα σου σκάβε, μέσα σου βρίσκεται η πηγή του καλού και δύναται να αναβλύζει για πάντα, εάν για πάντα θα σκάβεις».
«Να πράττεις, να μιλάς και να σκέφτεσαι για όλα σαν να πρόκειται τώρα να φύγεις από τη ζωή».
«Δεν πρέπει, όμως, να βασιζόμαστε στη γνώμη των άλλων, αλλά μόνον αυτών που ομολογουμένως ζουν σύμφωνα με τη φύση».
«Αταραξία μεν για τα όσα συμβαίνουν από εξωτερικά αίτια, δικαιοσύνη δε για όσα ενεργοποιούνται από τη δική σου αιτία».
