Το χρυσό αγαλματίδιο της Αμερικάνικης Ακαδημίας Κινηματογράφου αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο κάθε κινηματογραφιστή παγκοσμίως. Αν και η πλειοψηφία των νικητών είναι Αμερικάνοι και με τους Βρετανούς να ακολουθούν, έχουν υπάρξει νικητές από διάφορες άλλες χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Αρκετοί Έλληνες (ή Ελληνοαμερικάνοι) έχουν φτάσει να συμμετάσχουν στην λαμπερή βραδιά των Oscars και στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστεί μία σύντομη ιστορική αναδρομή.
Η Κατίνα Παξινού είναι από τους πρώτους Έλληνες που βραβεύτηκαν με το χρυσό αγαλματίδιο της Ακαδημίας, καθώς το 1944 κερδίζει το Oscar Β Γυναικείου Ρόλου για το
Για Ποιόν Χτυπά η Καμπάνα. To 1948, Ο Ελληνοαμαρικάνος Elia Kazan κερδίζει το Oscar Σκηνοθεσίας, για το Gentleman's Agreement. Θα ακολουθήσουν κι άλλες υποψηφιότητες και νίκες του, καθώς προτάθηκε 5 φορές για το χρυσό αγαλματίδιο, κερδίζοντας το τις 2. Επίσης, το 1999 παρέλαβε και το τιμητικό βραβείο της Ακαδημίας για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο.
Το 1961 ήταν σημαντική χρονιά, καθώς υπήρχαν τρεις Έλληνες υποψήφιοι: Η Μελίνα Μερκούρη για Oscar Α' Γυναικείου Ρόλου, ο Μάνος Χατζηδάκις για Oscar καλύτερου Τραγουδιού για
Τα Παιδιά του Πειραιά, και η Θεώνη Βαχλιώτη-Aldredge στην κατηγορία Ενδυματολογίας – και οι τρεις για την ταινία Ποτέ την Κυριακή. Από αυτούς, μόνο ο Χατζιδάκις κατάφερε να κερδίσει το αγαλματίδιο. Βέβαια, ο ίδιος ποτέ δεν παρέστη στην απονομή και δεν το είχε και σε ιδιαίτερη εκτίμηση το βραβείο. Άξιο αναφοράς είναι επίσης ότι η Ακαδημία του έστειλε ταχυδρομικώς το χρυσό αγαλματίδιο, το οποίο όμως χάθηκε καθ' οδόν προς την Ελλάδα. Έτσι, όταν ο Χατζηδάκις δέχτηκε να τον απαθανατίσουν οι δημοσιογράφοι με το βραβείο του, δανείστηκε εκείνο της Κατίνας Παξινού.
Το 1963 και 1964 δύο ελληνικές ταινίες είναι υποψήφιες στην κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας: Η
Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη και Τα Κόκκινα Φανάρια του Βασίλη Γεωργιάδη αντίστοιχα. Την επόμενη χρονιά, η ταινία Ζορμπάς καταφέρνει να εξασφαλίσει 4 υποψηφιότητες – Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τρεις υποψηφιότητες ως παραγωγός, ως σεναριογράφος και ως σκηνοθέτης, ενώ ο Βασίλης Φωτόπουλος είναι υποψήφιος και κερδίζει το Oscar Ασπρόμαυρης Σκηνογραφίας. Το 1966 η Ελλάδα επιστρέφει με την ταινία Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο του Βασίλη Γεωργιάδη, η οποία είναι υποψήφια στην κατηγορία Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Ένας ακόμη μεγάλος Ελληνοαμερικάνος που στιγμάτισε το αμερικάνικο (και όχι μόνο) σινεμά, είναι ο John Cassavetes, ο οποίος ήταν υποψήφιος τρεις φορές: το 1968, το 1969 και το 1975. Το 1970, ο Κώστας Γαβράς αποσπά δύο υποψηφιότητες για την ταινία
Ζ – Σκηνοθεσίας και Διασκευασμένου Σεναρίου. Το 1978 Η ταινία Ιφιγένεια του Κακογιάννη είναι υποψήφια στην κατηγορία Ξενόγλωσσης Ταινίας, αλλά το Oscar κερδίζει το γαλλικό Madame Rosa.
Το 1982, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κερδίζει το Oscar Μουσικής για την ταινία
Οι Δρόμοι της Φωτιάς, ενώ την επόμενη χρονιά, ο Γαβράς επιστρέφει και κερδίζει το Oscar Διασκευασμένου Σεναρίου για την ταινία Ο Αγνοούμενος. Το 1988, η Ολυμπία Δουκάκη κερδίζει το Oscar Β Γυναικείου Ρόλου για την ταινία Κάτω από την Λάμψη του Φεγγαριού. Το 2001, η Χριστίνα Λαζαρίδη είναι υποψήφια για το Oscar Καλύτερης Ταινίας μικρού μήκους για το One Day Crossing. Το 2003, η Nia Vardalos κάνει την έκπληξη και είναι υποψήφια για Oscar Πρωτότυπου σεναρίου για το My Big Fat Greek Wedding, μία ταινία που ήταν sleeper και κανείς δεν περίμενε την εμπορική της επιτυχία.
Ο Alexander Payne, ένας ακόμη Ελληνοαμερικανός που διαπρέπει στο Hollywood, έχει καταφέρει να μαζέψει έως σήμερα έξι υποψηφιότητες, από τις οποίες έχει κερδίσει τις δύο – το 2005 για το Σενάριο του
Sideways και το 2012 για το Σενάριο του The Descendants. Τέλος το 2011, η ταινία Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου καταφέρνει να φτάσει μέχρι τα Oscars και είναι υποψήφια στην κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
