Στις 4 Μαρτίου του 2008 έφυγε η μελαχρινή καλλονή του ελληνικού κινηματογράφου Έλενα Ναθαναήλ Δεληβασίλη από καρκίνο στον πνεύμονα. Γεννημένη στις 19 Ιανουαρίου το 1947 από εύπορη οικογένεια, η Ναθαναήλ ξεκίνησε ως μοντέλο για να καταλήξει στην υποκριτική σχολή του Πέλου Κατσέλη και να ακολουθήσει καριέρα ως ηθοποιός.
Ο πρώτος κινηματογραφικός της ρόλος ήρθε στην ηλικία των δεκαέξι το 1963 στην ταινία του Γιάννη Δαλανίδη Κάτι να Καίει ενώ ύστερα ταξίδεψε στην Γερμανία για να συνεργαστεί με τον Ραλφ Τίλε στο έργο Το αίμα των Βέλσουγκ. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα έκανε μία αξιοσημείωτη πορεία στο θέατρο και τον κινηματογράφο με επιτυχίες, όπως το Ξύπνα Βασίλη και την ελληνο-σουηδική συμπαραγωγή Επιχείρησις Απόλλων, που την καθιέρωσε μαζί με την Ειρήνη Παπά ως το πρότυπο της μελαχρινής Ελληνίδας. Το 1968 βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία της στην ταινία Ραντεβού με μία Άγνωστη του Βασίλη Γωργιάδη. Δεν παντρεύτηκε ποτέ αλλά το 1973 απέκτησε μία κόρη με τον επιχειρηματία Γιώργο Τσαγκάρη, ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε μαζί με τον σύντροφο της, τον ποδοσφαιριστή Τάσο Μητρόπουλο στην Εύβοια.
Η Έλενα Ναθαναήλ, με την ψηλόλιγνη μορφή της, τα ακαταμάχητα μάτια της και την χαρακτηριστική φωνή της, φορώντας εκείνο το γοητευτικό λευκό μίνι φόρεμα και χορεύοντας στους ήχους του Μαρκόπουλου αποτελεί, όπως μερικές ακόμα προσωπικότητες της εποχής της, ένα σύμβολο των ελληνικών '60's. Στα πρόσωπα και τους ρόλους εκείνων των προσωπικοτήτων, διακρίνουμε την μετάβαση του ελληνικού σινεμά και την σταδιακή του πτώση, που πήγαινε χέρι-χέρι με την πτώση των ονείρων και της αισθητικής μίας κοινωνίας. Ανατρέχουμε λοιπόν στις τρεις γνωστότερες ταινίες της για να ρίξουμε ένα βλέμμα στο σινεμά που σηματοδότησαν.
Επιχείρησις Απόλλων 1968
Ελληνο-σουηδική συμπαραγωγή. Δαμασκηνού-Μιχαηλίδη και Film AB TVS και Inge Ivarson Filmproductions.
Σκηνοθεσία Γιώργου Σκαλενάκη. Σενάριο Γιάννη Τζώτη και
Volodja Semitjov
Αχ! εκείνο το λευκό φόρεμα, εκείνο το bikini, ο Thomas Fritsch με τα τραγικά του αρχαία ελληνικά και ο πρίγκιπας με το ελικόπτερο. Τι να μην σου αρέσει σε μία από τις πλέον καλοκαιρινές ταινίες του ελληνικού σινεμά που μαζί με το
Γοργόνες και Μάγκες και το Κορίτσια στον Ήλιο άγγιζαν την πρώτη επαφή του ελληνικού κοινού με τα κύματα τουριστών που κατέφθαναν στις ακτές του για να ανακαλύψουν χαρωπά τα greek sun, greek dance, greek souvlaki και ίσως περισσότερο όλων το greek love. Μπορεί η τουριστική στροφή του κινηματογράφου της δεκαετίας του '60 να μας κατανάγκασε να ακούμε τον Ζορμπά και τα Παιδιά του Πειραιά κάθε φορά που κόβαμε δρόμο από την Πλάκα χτίζοντας ένα γεροδεμένο στερεότυπο φτιαγμένο από μουσακά και τζατζίκι, υπάρχει όμως ένα μικρό κομμάτι μας που τα απολαμβάνει και μάλιστα χωρίς επιθυμία απολογισμού. Καθώς ακούμε την εξαιρετική μουσική επένδυση του Γιάννη Μαρκόπουλου – κορυφαίο σημείο αναφοράς της ταινίας, ανατρέχουμε στην πιο ξέγνοιαστη, ελπιδοφόρα εποχή της προ-δικτατορικής Ελλάδας και μας πιάνει ακόμα μία τάση να ξεπηδήσουμε από τον καναπέ και να κάνουμε το κέφι μας.
Η ταινία κυκλοφόρησε στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον τίτλο
Apollo Goes on Holiday, ενώ στην Γαλλία με τον τίτλο Apollo part en vacances.
Ξύπνα Βασίλη 1969
Παραγωγή της Φίνος Φιλμ
Σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη. Σενάριο διασκευή του ομώνυμου θεατρικού έργου του Δημήτρη Ψαθά από τον Γιάννη Δαλιανίδη.
Αυτές οι ζόρικες νεολαίες και τα πιστεύω τους. Το έργο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μία κωμική προφητική σύνοψη της ανόδου και της πτώσης της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Παρότι συγκαταλέγεται σε μία σειρά έργων εκείνων των χρόνων που εκφράζουν την σύγκρουση των νεότερων γενεών με τους κανόνες της συντηρητικής κοινωνίας (οι τρελοί χίπηδες, οι σοσιαλιστές, οι ροκάδες, η ξεστρατισμένη νεαρή κ.ο.κ) για να παραπέμψουν σε μία συμμόρφωση και επιστροφή στα ασφαλή ιδεώδη του παρελθόντος, το συγκεκριμένο έργο καταφέρνει να αποτελεί μία από τις πιο αξιόλογες κριτικές προσεγγίσεις ενός θέματος διαχρονικού. Το πρωτότυπο θεατρικό χαρακτηρίζεται ως υπόδειγμα έργου του Θεάτρου του Κέντρου θέτοντας τα δύο αντίθετα ιδεολογικά άκρα (σοσιαλισμού – συντηρητισμού) της αθηναϊκής κοινωνίας σε μία αναπόφευκτη σύγκρουση για να φανερώσει μέσα από αυτήν και την υποκρισία των μελών τους.
Ο ποιητής Φαμφάρας, από τις γραφικότερες αλλά και πιο απολαυστικές προσωπικότητες που έχουν περάσει από την ελληνική μεγάλη οθόνη, έχει αφήσει το στίγμα του παντού, κινώντας με την μπουρδολογία του τα νήματα της κοινωνίας βαθύτερα από όσο θα θέλαμε, όταν οι ιδεολογίες φανερώνονται να πηγαίνουν χέρι- χέρι με τα προνόμια των φορέων τους. Παρότι η κριτική της ταινίας είναι εξαιρετικά πετυχημένη, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η παραγωγή της έγινε δύο χρόνια μετά την έλευση της δικτατορίας στην χώρα, εποχή όπου οι συγκεκριμένες αντικαθεστωτικές ιδεολογικές τάσεις άνθιζαν όσο ποτέ στην ελληνική κοινωνία.
Εκείνο το Καλοκαίρι 1971
Παραγωγή Κλέαρχου Κονιτσιώτη
Σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη. Σενάριο Πάνου Κοντέλλη.
Εκείνο το τραγούδι, εκείνο το δράμα, ο Λάκης Κομνηνός να περπατά στο ηλιοβασίλεμα και η Ναθαναήλ με τα κατάμαυρα γυαλιά της και το υπερβολικό μακιγιάζ να τρέχει προς το μέρος του. Κάθε ρομάντζο που σεβόταν τον εαυτό του εκείνη την δεκαετία όφειλε να έχει ένα κοντινό μπροστά στο ηλιοβασίλεμα. Το έργο αποτελεί σήμα αναφοράς στο ελληνικό μελόδραμα της δεκαετίας του '70, που με την έλευση της έφερε τα πάνω κάτω στο ελληνικό σινεμά αλλά και την ελληνική κοινωνία. Ήδη από τα τέλη του '60, η πρόσβαση του έγχρωμου φιλμ στην ελληνική παραγωγή και η εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης έφερε μία αισθητική πτώση στον κινηματογράφο σχεδόν πρωτάκουστη, με τα παραδείγματα των κλασσικών, σχεδόν καλτ ρομαντικών ταινιών των Βουγιουκλάκη – Παπαμιχαήλ, προχειρογυρισμένων κωμωδιών αλλά και ιστορικών φιλμ για το '21, κομμένα και ραμμένα στις αισθητικές απαιτήσεις της δικτατορίας. Άξιο αναφοράς είναι ότι αυτή η πτώση του εμπορικού σινεμά φανερώθηκε παντού, με ρομαντικές πλοκές να κυριεύουν την μεγάλη οθόνη (χαρακτηριστικά το Love Story με όμοια πλοκή βγήκε μόλις την προηγούμενη χρονιά), εφέ που μας έβγαζαν τα μάτια και φωτογραφία που με ελάχιστες εξαιρέσεις δεν θέλει να θυμάται κανείς, το παγκόσμιο εμπορικό σινεμά του '70, επέστρεψε σε έναν αξιοσημείωτο συντηρητισμό αλλά και ρομαντισμό ανακαλύπτοντας τον εαυτό του έναντι ενός ανεξάρτητου κινηματογράφου που ξέφυγε τελείως, δίνοντας την θέση του στην εποχή της βιντεοκασέτας που του επέτρεψε να αγγίξει πάτο για να αναγεννηθεί.
Παρόλα αυτά στο συγκεκριμένο έργο έχουμε μία αδυναμία, όπως έχουμε για όλα τα κινηματογραφικά ρομάντζα της εποχής. Από το χαρακτηριστικό του τραγούδι, μέχρι τα κλισέ του στιγμιότυπα, αλλά και την χημεία του ιδανικού τραγικού ζεύγους Ναθαναήλ – Κομνηνού, αλλά και τις τολμηρές φωτογραφικές λήψεις και την υψηλού κόστους παραγωγή, λίγες εμπορικές ταινίες συμπυκνώνουν τον μελοδραματισμό και σε έναν βαθμό τον χαρακτήρα εκείνης της εποχής τόσο απολαυστικά.
Η ταινία τιμήθηκε με δύο βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, για την μουσική του Γιάννη Σπανού και την διεύθυνση φωτογραφίας του Σταμάτη Τρύπου.
