Μία από τις πλέον υποσχόμενες περιπτώσεις νέων σκηνοθετριών στην Ελλάδα, η Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου σπούδασε κινηματογράφο και σύντομα διέγραψε μία εξαιρετικά πετυχημένη πορεία πλάθοντας την ξεχωριστή καλλιτεχνική της ματιά.
Τα έργα της διακρίνονται από μία ιδιαίτερη λεπτότητα και καλαισθησία που συνδυάζει στοιχεία ελληνικού και ευρωπαϊκού σινεμά, αλλά συγκροτούν μία ξεχωριστή ταυτότητα. Η μικρού μήκους που την διέκρινε, το Washingtonia, πρόκειται για ένα έργο που βασίστηκε σχεδόν εξ'ολοκλήρου στον αυτοσχεδιασμό, την δημιουργία εικόνων αλλά και που οδηγήθηκε από ένα όνειρο, όταν η σκηνοθέτης είδε μία καμηλοπάρδαλη να μπαίνει μέσα στο σπίτι της μέσα από τα παράθυρα. Το πρώτο πλάνο της ταινίας είναι δύο καμηλοπαρδάλεις, καθώς μαθαίνουμε πως είναι το ζώο με την μεγαλύτερη καρδιά. Γύρω στο αστικό τοπίο της Αθήνας αργοπεθαίνουν φοίνικες από το Κόκκινο Σκαθάρι που τρώει τις καρδιές τους. Το μοναδικό είδος φοίνικα που επιβιώνει είναι το Washingtonia, χάρη στο γεγονός ότι η καρδιά του είναι εξαιρετικά μικρή και στεγνή και σε κανέναν δεν αρέσουν οι μικρές και ξερές καρδιές, ούτε καν στο Κόκκινο Σκαθάρι.
To έργο έκανε την πρεμιέρα του στην 64η Berlinale, όπου ήταν υποψήφιο για την Χρυσή Άρκτο Ταινιών Μικρού Μήκους. Λίγους μήνες αργότερα βραβεύτηκε από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου ως η Καλύτερη Μικρού Μήκους Ταινία για το 2014, ενώ διακρίνεται με το Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας στο Διεθνές Φεστιβάλ του Gent. Το τελευταίο της έργο και πέμπτη μικρού μήκους της στην σειρά Yellow Fieber, υπό την παραγωγή των επίσης διακεκριμένων Άρτεμις Παττακού και Γιώργου Ζώη, κάνει την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, ενώ το Washingtonia βρίσκεται υποψήφιο για Καλύτερη Μικρού Μήκους Ταινία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου για το 2015. Λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν την απονομή των βραβείων, η Κωνσταντίνα μιλάει συντόμως στον Εξώστη για το έργο της αλλά και την προσέγγιση των θεμάτων της.
Καταρχάς πες μας λίγα λόγια για τον εαυτό σου. Τελείωσες φαρμακευτική και σκηνοθεσία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Πως αποφάσισες να μπεις στον χώρο του κινηματογράφου;
Νομίζω ότι η αλλαγή έγινε χωρίς δεύτερη σκέψη. Ήθελα πολύ να το κάνω. Ήδη από όταν ήμουν στην φαρμακευτική ήξερα ότι δεν θα το ακολουθήσω. Συγκυριακά κάπου τότε άνοιξε και η σχολή όταν ήμουν στο τρίτο έτος. Τότε το είδα σαν καλό σημάδι.
Τα έργα σου γενικώς διέπονται από μία δόση σουρεαλισμού, η οποία συνυπάρχει όμως με μία ανθρωποκεντρική αισθητική. Ποια είναι τα κυρίαρχα θέματα που σε απασχολούν σαν δημιουργό και όταν σου έρχεται μία ιδέα πως την προσεγγίζεις;
Νομίζω ότι δεν υπάρχουν κυρίαρχα θέματα. Μπορεί να ξεκινήσω από ένα θέμα που επιδερμικά να μην με ενδιαφέρει. Αυτό που με δελεάζει κάθε φορά είναι το πως θα το παραμορφώσω για να μπει στο κόσμο μου. Για μένα υπάρχει η μεταμόρφωση του ανθρώπου, του χώρου και του χρόνου. Άθελά μου με τα ίδια συστατικά παίζω κάθε φορά.
Ύστερα από την εξαιρετική πορεία του τελευταίου σου φιλμ Washingtonia, προχωράς σε ένα έργο με μία σχεδόν post-apocalyptic θεματική. Πρόκειται για μία ιστορία όπως λες για τον χαμό μίας πόλης. Πες μας λίγα λόγια για το Yellow Fieber. Ποια ήταν η έμπνευση του;
Το Yellow Fieber ξεκίνησε ως ένα πείραμα πάνω σε οπτικό υλικό που είχα μαζέψει τα 2 τελευταία χρόνια όπως και αρχειακό υλικό που δείχνει την Αθήνα να χάνεται πίσω από την κίτρινη αφρικανική σκόνη. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μεταμόρφωση της πόλης σε φοινικόδασος. Οι εμπνεύσεις ήταν πολλές , από την Μαργκερίτ Ντυράς μέχρι τα κείμενα του Μπόρχες. Ξεσπάει μια επιδημία στην πόλη και οι άνθρωποι θάβονται στα σπίτια τους από φόβο. Μπροστά από κάθε άρρωστο σπίτι φυτεύεται ένας ψηλός φοίνικας έτσι ώστε το σπίτι να ξεχωρίζει και να μην πλησιάζει κανείς. Τελικά η πόλη καταρρέει και αυτό που απομένει είναι ένα άγριο φοινικόδασος. Η ταινία έχει να κάνει με τον φόβο και την ταυτότητα.
Τα τελευταία σου έργα παρουσιάζουν ένα πάντρεμα του αστικού τοπίου με ένα εξωγενές φυσικά στοιχείο, στην περίπτωση του Washingtonia, αυτό ήταν τα ζώα της ζούγκλας, ενώ στο Yellow Fieber, η κίτρινη σκόνη. Τι προκαλεί για σένα αυτόν τον συνδυασμό; Είναι μία απόπειρα μεταμόρφωσης του τοπίου, ή συνδυάζοντας δύο αντιθέσεις πρόκειται για μία μέθοδος αποκάλυψης του για αυτό που είναι;
Νομίζω ότι η μεταμόρφωση έχει να κάνει πάντα με μια αποκάλυψη. Την αποκάλυψη αυτού που κρύβεται εκεί μέσα ή εκεί έξω. Μου αρέσει πολύ να φιλμάρω ένα χώρο με τέτοιο τρόπο που όταν επιστρέφεις μετά στον τόπο αυτόν να λες δεν είναι ο ίδιος, δεν τον θυμάμαι έτσι. Όπως στα όνειρα.
Λειτουργώ πολλές φορές με βάση τα όνειρα, με επηρεάζουν.
Ύστερα από την αρκετά πετυχημένη πορεία σου, ποιο θεωρείς πως είναι το στοιχείο που διακρίνει μία πετυχημένη μικρού μήκους ταινία και σε τι διαφέρουν τα ισχυρά της στοιχεία από αυτά μίας μεγάλου μήκους;
Νομίζω ότι δεν μπορώ να δώσω μια απάντηση σε αυτό. Αρχικά τι θα μπορούσε να σημαίνει πετυχημένη ταινία και πετυχημένη για ποιόν; 'Όταν έκανα το Washingtonia ούτε καν μου περνούσε από το μυαλό ότι θα είχε την Φεστιβαλική πορεία που τελικά είχε. Νομίζω όμως ότι αυτή η προβληματική είναι μια λάθος βάση για να ξεκινήσεις να κάνεις κάτι.
Και μετά το Yellow Fieber, υπάρχει κάποια μεγάλου μήκους στα σκαριά;
Μόλις τελείωσα τα γυρίσματα μίας μικρού μήκους που ήθελα να κάνω εδώ και πολλά χρόνια πού ήταν αρκετά δύσκολη. Πρωταγωνιστές είναι 13 παιδιά και μια φάλαινα ξεβρασμένη στην ακτή. Σκέψεις για μεγάλου, ναι υπάρχουν πολλές. Νομίζω ότι θέλω να είμαι σίγουρη πριν ξεκινήσω, γιατί για την μεγάλου μήκους είναι ακόμη πιο μεγάλο το ταξίδι.
