Και κλείνοντας την σημερινή βραδιά, εάν μου δωρίσετε 1-2 δολλάρια, θα γυρίσω μια ταινία για πραγματικούς ανθρώπους
Το 1977 στο Λος Άντζελες έγινε η πρεμιέρα της ταινίας Opening Night του ανεξάρτητου Αμερικανού σκηνοθέτη Jonh Cassavetes. Μετά από έναν μήνα προβολών σε άδειες αίθουσες η ταινία κατέβηκε ενώ οι κριτικοί των εφημερίδων της εποχής σχολίαζαν για την αποτυχία αυτής και του σκηνοθέτη της καθώς το κοινό απλά δεν ενδιαφέρεται για τους χαρακτήρες του Cassavetes. Η ταινία, ένα χρόνο μετά διαγωνίσθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου όπου απέσπασε την αργυρή άρκτο για την ερμηνεία της πρωταγωνίστριας, Gena Rowlands ενώ το 1992 προβλήθηκε τιμητικά στο Φεστιβάλ των Καννών. Σήμερα θεωρείται από τις σημαντικότερες ταινίες παγκοσμίως. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντιμετώπισης των ταινιών του Cassavetes ενός από τους σημαντικότερους ανεξάρτητους κινηματογραφιστές σε ένα κινηματογραφικό τοπίο όπου βασιλιάς ήταν το Χόλιγουντ.
O John Cassavetes είναι ένας από τους λεγόμενους pioneers (πρωτοπόρους) του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου. Με καταγωγή από το Πήλιο της Ελλάδας, γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη το 1929, σπουδάζει υποκριτική στην New York Academy of Dramatic Arts από όπου και αποφοιτεί το 1950. Μέχρι το 1956 έχει φτάσει σε σημείο να διδάσκει την δική του υποκριτική μέθοδο ενώ είναι ένας αναγνωρίσιμος ηθοποιός κυρίως ερμηνεύοντας το ντετέκτιβ Τζόε Στάκατο σε τηλεοπτική σειρά.
Το απόσπασμα στην αρχή αυτού του άρθρου είναι περίπου τα λόγια του στην ραδιοφωνική εκπομπή του Jean Shepherd για την προώθηση της ταινίας του Μάρτιν Ριττ Edge of the City στην οποία έπαιζε . Ισχυρίστηκε ότι ο ίδιος θα μπορούσε να σκηνοθετήσει πολύ καλύτερα και προκάλεσε τους ακροατές να του στείλουν ο καθένας ένα ή δύο δολάρια ώστε να χρηματοδοτήσουν το σχέδιο του: να φτιάξει μια ταινία για τον άνθρωπο. Η έκπληξη του ήταν τεράστια, όταν οι ακροατές ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του και μέσα σε λίγες μέρες συγκεντρώθηκε το ποσό των 2.000 δολαρίων αρκετά για την ενοικίαση του εξοπλισμού. Χωρίς καμιά εμπειρία βρέθηκε πίσω από την κάμερα . Και έτσι, στηριγμένη σε αυτοσχεδιασμούς των ερασιτεχνών ηθοποιών του και με ελάχιστο budget προκύπτει η πρώτη του ταινία Σκιές.
Η ταινία, θα έμενε χαμένη ανάμεσα στα δεκάδες αριστουργήματα που δεν βρήκαν διέξοδο στις αίθουσες λόγο της κυριαρχίας του κέρδους στην κινηματογραφική αγορά εάν δεν κέρδιζε το βραβείο των κριτικών στο Φεστιβάλ των Καννών και έτσι προβάλλεται ένα χρόνο μετά στην Αμερική με Βρετανό διανομέα (!) και μεγάλη επιτυχία.
Η συνέχεια είναι αρκετά απλή. Η επιτυχία του, οδηγεί τους παραγωγούς να του αναθέτουν ταινίες αλλά καμία συνεργασία του με το Χόλιγουντ δεν είναι βγάζει καρπούς. Οι ταινίες του είτε γίνονται εισπρακτικές αποτυχίες Too Late Blues είτε τις αποκυρύσει, A Child Is Waiting, αφού δεν του επιτρέπουν να εργαστεί όπως ο ίδιος θέλει. Ο John Cassavetes είναι από τους ανθρώπους που θέλει να ελέγχει το σύνολο του καλλιτεχνικού δημιουργήματος – πολύ μεγάλος για να χωρέσει στα στενά πλαίσια της εποχής του. Περνάει μια ταραχώδη ζωή: Δουλεύει διαρκώς ως ηθοποιός για να χρηματοδοτεί ο ίδιος τις ταινίες του και παντρεύται την Gena Rowlands την πρωταγωνίστρια των επόμενων ταινιών του.
Γίνεται έτσι ηγέτης του avant – garde κινήματος της Αμερικής και των ανεξάρτητων καλλιτεχνών αν και οι ίδιες οι ταινίες ποτέ δεν αναγνωρίζονται επαρκώς στην χώρα του. Όταν κάνεις σινεμά, έλεγε, δεν πρέπει να φοβάσαι τίποτα και κανέναν. Υπήρξε εμψυχωτής του αισθητικού κινήματος που έγινε γνωστό ως Σχολή της Νέας Υόρκης ενώ στην αισθητική της κάμερας ο Κασσαβέτης έφερε τη λήψη με τη μηχανή στο χέρι. Πολύ μακριά πλάνα, υποκειμενικά, με την κάμερα ανά χείρας. Οι ταινίες του πρωτοπορούν τόσο σε σκηνοθετικές προσεγγίσεις όσο και σε ερμηνείες και χαρακτήρες ενώ συχνά παίζει και ο ίδιος σε αυτές.
Πεθαίνει στις 3 Φεβρουαρίου του 1989 σε ηλικία 59 ετών δουλεύοντας ασταμάτητα στα έργα του και έχοντας αλλάξει τον κινηματογράφο όπως τον ξέρουμε.
Φιλμογραφία
1986 Big Trouble
1984 Ερωτική θύελλα
1980 Γκλόρια
1977 Νύχτα πρεμιέρας
1976 Ο θάνατος ενός Κινέζου Μπουκμέικερ
1974 Μια γυναίκα εξομολογείται
1971 Μίνι και Μόσκοβιτς
1970 Οι σύζυγοι
1968 Πρόσωπα
1963 A Child Is Waiting
1962 My Daddy Can Lick Your Daddy
1962 A Pair of Boots
1961 Too Late Blues
1959 Σκιές
