Κάθε εποχή περιέχει το κακό σινεμά της. Γενικότερα την
απομίμηση της τέχνης. Στην σημερινή ελληνική πραγματικότητα είναι ο εμπορικός
τηλεοπτικός κινηματογράφος. Μιλάω για τις ταινίες που έχουν την αισθητική, τους
προβληματισμούς, το σενάριο και την ποιότητα της σημερινής ελληνικής
τηλεόρασης. Που θα μπορούσαν να είναι ένα μεγάλο τηλεοπτικό επεισόδιο ή πολλά
μικρά ανάλογα με την περίπτωση. Δεκάδες τέτοιες ταινίες ξεπηδούν κάθε χρόνο
στις οθόνες μας και πολλές φορές γίνονται μικρές ή μεγαλύτερες επιτυχίες.
Το κοινό στοιχείο τέτοιων παραγωγών είναι η ευκολία
τους. Στα γρήγορα γράφεται ένα επιφανειακό σενάριο, το αναμιγνύουμε με μια
μεγάλη δόση κλισέ ατακών, οι οποίες λειτουργούν για να νοιώσει το κοινό οικεία
καθώς τα έχει χιλιοακούσει, ένα μελοδραματικό soundtrack για να εκμαιεύσει
συναίσθημα και ένας star ηθοποιός. Η συνταγή
είναι έτοιμη. Και εκπλήσσομαι καθώς φαίνεται πως και η επιτυχία είναι έτοιμη
μαζί της. Το ελληνικό κοινό στηρίζει αυτές τις εύπεπτες δημιουργίες. Και αυτό
διασφαλίζει το μέλλον τους.
Νομίζω πως εύκολα μπορούμε να αποδεχτούμε ότι κανένας
δεν μπορεί να περιορίσει κάποιον από το να κάνει μια ταινία. Είναι δικαίωμα
οποιοδήποτε έχει μια κάμερα και αν το αποτέλεσμα είναι “καλό” έγκειται στην
κρίση του κοινού και των υπολοίπων. Όμως κάθε ταινία δεν αποτελεί “τέχνη”.
Προσοχή: δεν είναι “κακή” τέχνη – δεν αποτελεί καν τέχνη. Η τέχνη έχει άλλους
ορισμούς και άλλους σκοπούς και δεν χρειάζεται να εθελοτυφλούμε.
Είναι προφανές πως κάθε δημιουργός και κάθε μέλος του
κοινού το γνωρίζουν αυτό. Κανένας δεν πηγαίνει σε αυτές τις ταινίες περιμένοντας
να συναντήσει τον νέο Αγγελόπουλο, όπως και κανένας σκηνοθέτης δεν πιστεύει πως
δημιουργεί μια ταινία που από κινηματογραφική καλλιτεχνική άποψη έχει αξία.
Αντιθέτως η συνειδητή αυτή επιλογή εξυπηρετεί την ανάγκη του κουρασμένου κοινού
για ξεκούραστη διασκέδαση – απλά πράγματα (που γνωρίζουμε ήδη και άρα δεν θα
χρειαστεί προσπάθεια να τα κατανοήσουμε), μια χαλαρή εύπεπτη βραδιά.
Εξού και τα θέματα που διαπραγματεύεται: κωμικές και
ρομαντικές καταστάσεις. Χωρισμοί, τσακωμοί, συμπτώσεις και άλλα και όντως
ορισμένες φορές πετυχημένα. Αλλά ως εκεί μπορεί να φτάσει – εξ' ορισμού. Είναι
αδύνατον να προσπαθείς να κάνεις φιλοσοφικές ταινίες που να μιλάνε για τις
ανθρώπινες σχέσεις και μάλιστα για την ουσία του έρωτα με τηλεοπτική αισθητική.
Το αποτέλεσμα είναι η ύπαρξη ταινιών σαν το “Κοινός παρονομαστής” – την
ταινία που αποτέλεσε την αφορμή για αυτό το κείμενο. Μια ταινία που προσπαθεί
να μιλήσει για σοβαρά θέματα και ακούγεται σαν κασέτα μαγνητόφωνου. Με σκέψεις
ενός τυφλού κουρασμένου και μπερδεμένου ενήλικα.
Και γίνεται ενοχλητική γιατί αναπαράγει τις χειρότερες
απόψεις της σημερινές ελληνικής κοινωνίας. Τις πιο εύκολες, απλοϊκές, κλισέ και
ας μου επιτραπεί, χαζές. Και μάλιστα όταν προσπαθεί να τις περάσει ως γενικές
αλήθειες, δημιουργώντας κανόνες και προσπαθώντας να πλάσει την ηθική του κοινού
με την δύναμη της εικόνας και της μουσικής τότε γίνεται επικίνδυνη. Όχι, λοιπόν,
ας μην πιστέψει κανένας που θα δει την ταινία ούτε για μια στιγμή πως οι
ανθρώπινες σχέσεις μοιάζουν έτσι – φτωχές, εύκολες και στείρες. Το ανθρώπινο
μυαλό είναι πολύ πιο ικανό από αυτό. Και το αφοριστικός είναι μια λέξη που όλοι
γνωρίζουμε κύριε σεναριογράφε.
