Σκηνοθεσία: Ron Howard
Ηθοποιοί:
Chris Hemsworth, Cillian Murphy, Brendan Gleeson
Μία πιο πεζή ιστορία ξαναγράφεται και εικονογραφείται, γύρω από τα πραγματικά γεγονότα που τελικά οδήγησαν στη μυθοπλαστική έμπνευση και σύνθεση ενός από τα μεγαλύτερα και πιο επικά συγγραφικά δημιουργήματα. Μια ιστορία γύρω από την αιώνια μάχη δύο από τους μεγαλύτερους εχθρούς-αδελφές ψυχές που γέννησε η παγκόσμια λογοτεχνία, ή ακόμη καλύτερα ο αφηγηματικός λόγος του 19ου αιώνα. Ένα ταξίδι στα βάθη της θάλασσας, αλλά και στα σκοτεινά δωμάτια της ανθρώπινης εμμονής. Η ικανότητα του Χέρμαν Μέλβιλ αποτυπώνεται στο γεγονός ότι το μυθιστόρημα γεμάτο πολλαπλές νοηματικές κατευθύνσεις, συμβολισμούς και μεταφορές, αντηχεί ταυτόχρονα την ανθρώπινη ικανότητα να επιχειρεί να εξουσιάσει την αδάμαστη φύση, αλλά και τη ματαιοδοξία ενός εγχειρήματος που μοιάζει ανώφελο, που γιγαντώνεται μόνο μέσα από την παραφροσύνη της υπακοής στη μοίρα. Στην παράλογη αίσθηση ότι τελικά οι εξιδανικευμένες και σχεδόν φαντασιωσικές επιθυμίες, μπορούν να εξουσιάσουν τη σκέψη και την πράξη πλάθοντας το μύθο (ή για κάποιους το ακριβώς αντίθετο) του ανθρώπου που δε φοβάται το Θεό, που μοιάζει με Θεό. Του υπέροχου ανθρώπου.
Ο διάσημος σκηνοθέτης Ρον Χάουαρντ ('Ένας υπέροχος άνθρωπος', 'Κώδικας Ντα Βίντσι', και το πιο πρόσφατο 'Rush') προσπαθεί -βασισμένος στο ομώνυμο βιβλίο του Ναθάνιελ Φίλμπρικ- να περιγράψει την ιστορία της πολύπαθης μοίρας του φαλαινοθηρικού Έσεξ, το οποίο σαλπάρισε από το ανεμοδαρμένο λιμάνι του Νατάκετ της Μασσαχουσέττης για ένα ταξίδι που κράτησε σχεδόν 2,5 χρόνια. Μια θαλάσσια περιπέτεια με σκοπό την αναζήτηση του πολύτιμου λαδιού της φάλαινας, το οποίο το 1820 αποτελούσε το νούμερο ένα αγαθό. Τα γεγονότα είναι αφηγούμενα μέσα από ένα φλασμπάκ σχεδόν 30 χρόνων, ενός από τους νεαρούς ναύτες του καραβιού (Μπρένταν Γκλίσον) και παρουσιάζονται χωρίς τις φανταστικές παρεκκλίσεις του λογοτεχνικού κυήματος του Μέλβιλ. Ο Χάουαρντ αιχμαλωτίζει το μικρόκοσμο του ιστιοφόρου, με την κάμερα να ελίσσεται ανάμεσα στους πολυταξιδεμένους (αλλά και τους ποιο άπειρους) ναύτες, από τα αμπάρια μέχρι τον πρωραίο ιστό του καραβιού, το οποίο στην αρχή φαντάζει μικροσκοπικό, όμοιο με την ξύλινη διακοσμητική μικρογραφία του που εμφανίζεται διάσπαρτα ως οπτικό μοτίβο, αλλά όσο ο χρόνος περνάει -και ιδιαίτερα στις σκηνές της τρικυμίας- ξεδιπλώνει όλη του τη μεγαλοπρέπεια. Το ελεγχόμενο χάος του ταξιδιού και ο συγχρονισμός του πληρώματος προκειμένου το φαλαινοθηρικό να καταφέρει να πλεύσει γρήγορα και σωστά, δίνουν ρυθμό σε ένα πρώτο μέρος που ολοκληρώνεται με το αίμα των φαλαινών να ξεπηδά και να βάφει τα πρόσωπα, τις υποθαλάσσιες λήψεις να διαθλούν μονίμως το φως και την κάμερα (διαρκώς υγρή) να περιστρέφεται σχεδόν σε τέλειο κύκλο καταγράφοντας την απέραντη έρημο του ειρηνικού ωκεανού. Η καταστροφή (φιξιονική αλλά και σεναριακή) έρχεται όταν το Έσεξ αναγκάζεται να πλεύσει μίλια μακριά, σε αχαρτογράφητα νερά, προς αναζήτηση πολύτιμου φορτίου.
Ακριβώς εκείνη τη στιγμή το φιλμ μετατρέπεται σε κάτι άλλο, κάτι που δεν φαίνεται να του ταιριάζει ιδιαίτερα. Ο σκηνοθέτης μοιάζει να μην έχει αποφασίσει προς τα πού θα οδηγήσει την πλοκή, που παλινδρομεί από σοβαρό δράμα επιβίωσης σε action-adventure και πάλι πίσω. Η αίσθηση ότι η ταινία χάνει τη δημιουργική της πυξίδα γίνεται παραπάνω από προφανής όταν η αίτια της κατεστραμμένης ύπαρξης των επιζώντων της μεγάλης περιπέτειας δεν κορυφώνεται σωστά, χάνοντας την ευκαιρία μιας ουσιαστικής κλιμάκωσης που τελικώς ποτέ δεν έρχεται. Επιπλέον, η αφήγηση δείχνει να πελαγοδρομεί προς το τέλος, εισάγοντας διαρκώς πιθανά φινάλε, δένοντας ταυτόχρονα το εγχείρημα με μελοδραματικές νότες ανδρείας και περηφάνιας.
Μπορεί το σχόλιο γύρω από την απληστία την μεγάλων εταιριών λαδιού (οι οποίες πολύ γρήγορα αναμένεται να απλώσουν τα πλοκάμια τους στη γη και το πετρέλαιο) να πιάνει τελικά τόπο, αλλά έρχεται πολύ αργά, σχεδόν με τις υποσημειώσεις του φινάλε, που φαίνεται να μην έχουν κανένα λόγο ύπαρξης. Ο Κρις Χέμσγουορθ πείθει αρκετά στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο κυρίως την εμπορική και λιγότερο την καλλιτεχνική του αξία, ενώ ο Γκλίσον αποδεικνύει ότι η ενσάρκωση του τσακισμένου ανθρώπου αποτελεί ξεκάθαρα κομμάτι του ερμηνευτικού του ρεπερτορίου. Παρόλα αυτά, το γεμάτο τύψεις βλέμμα του δεν μπορεί να μεταδώσει πλήρως την κάθαρση που αποζητά αυτο το δύσκαμπτο (και πολλές φορές στερούμενο υφής) φιλμ. Μπορεί σε στιγμές οι εικόνες να καταφέρνουν να απαθανατίσουν αυτό που οι σελίδες του υπέροχου μυθιστορήματος τόσο παραστατικά περιγραφούν, με τα κύματα να χτυπούν δυνατά το σκάφος, το καμάκι να μπήγεται βαθιά στο σκληρό δέρμα του υπόλευκου, τεράστιου κήτους και τα χοντρά καραβόσκοινα να τρίβονται στους ξύλινους αρμούς. Ωστόσο όμως, η ιστορία παρατίθεται αφηγούμενη μέσα από τόσες πολλές αντανακλάσεις που τελικά αφαιρούν ενδιαφέρον παρά της προσφέρουν σασπένς. Κρατώντας μόνο την πρώτη πράξη, όπως και πολλά αξιόλογα περιφερειακά χαρακτηριστικά, φτάνεις γρήγορα να αναζητάς εκείνο το περίφημο Να τη, ξεφυσάει! που στοιχειώνει τις σελίδες, τη σκέψη και κλιμακώνει την προσμονή, χωρίς παράλληλα να έχει την παραμικρή ανάγκη από φανταχτερά και πανάκριβα τεχνικά υποβοηθήματα.
