Η Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα το ΚΘΒΕ, εν έτη 2014 και λίγο πριν υποδεχτεί το 2015,
τιμά το Χάρολντ Πίντερ με δυο παραστάσεις που βασίζονται σε δικά του
δραματουργικά κείμενα, «Προδοσία» και «Party Time», και ένα ολοήμερο αφιέρωμα που
πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή στο Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών
Σπουδών.
Ο Χάρολντ Πίντερ είναι πράγματι ένας συγγραφέας που έχει
απασχολήσει πολύ τους σύγχρονους κριτικούς με την επιλογή των θεμάτων του, το
ύφος του, τη γλώσσα του, τις επιρροές του και την «άρνησή» του να ενταχθεί σε
οποιοδήποτε κίνημα ή λογοτεχνικό ρεύμα. Συνήθως κινείται κάπου ανάμεσα στο
θέατρο του παραλόγου και του νατουραλισμού και εμφανώς επηρεασμένος από τους Σάμουελ
Μπέκετ και Ευγένιο Ιονέσκο άλλοτε προσδίδει στα κείμενά του έντονη πολιτική
χροιά και άλλοτε το αγνοεί. Άλλοι τον έχουν παρομοιάσει ακόμη και με τον Κάφκα,
ενώ ο ίδιος κολακεύεται με τον όρο «pinteresque» που επιβεβαιώνει το δικό του
ιδιόμορφο στυλ γραψίματος.
Στα έργα του αίσθηση προκαλεί κυρίως η γλώσσα του και η
ένδεια αυτής. Ο κατακερματισμένος λόγος, οι παύσεις και τα μεγάλα γλωσσικά κενά
αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των πιντερικών κειμένων, στήνουν το ανάστημά τους
και μας προσκαλούν να τα παρατηρήσουμε. Ο «εκκωφαντικός» ήχος της σιωπής μας
ταρακουνά, μας ξυπνά και μας προσγειώνει απότομα στην πραγματικότητα. «Τα λόγια
που ακούμε είναι μία ένδειξη όλων αυτών που δεν ακούμε. Είναι μία αναγκαία
αποφυγή, μία οθόνη γεμάτη βίαιο, δόλιο, αγωνιώδη ή ψεύτικο καπνό που κρατά τα
άλλα λόγια, τα αληθινά, στη θέση τους. Όταν πέφτει η αληθινή σιωπή δε μας
απομένει παρά η ηχώ κι έτσι είμαστε απογυμνωμένοι. Ένας τρόπος να ερμηνεύσει
κανείς τα λόγια είναι σα μία διαρκή στρατηγική απογύμνωσης», λέει ο Πίντερ.
Η «Προδοσία» είναι ένα έργο από αυτά που αναδεικνύουν τις
σιωπές, την αμηχανία των λέξεων, το δισταγμό στην έκφραση της αλήθειας.
Πρόκειται για ένα ερωτικό τρίγωνο που πρωταγωνιστεί στη σκηνή. Η Έμμα είναι
παντρεμένη με το Ρόμπερτ αλλά πέφτει στην ερωτική πλεκτάνη του Τζέρρυ, κολλητού
και συνεργάτη του Ρόμπερτ. Ο Τζέρρυ είναι επίσης παντρεμένος και έχει παιδιά με
τη νόμιμη σύζυγό του όπως και η Έμμα με το Ρόμπερτ. Οι δυο τους διατηρούν επτά
χρόνια κρυφή σχέση, η οποία φωλιάζει σε ένα διαμέρισμα που νοικιάζουν και
περνούν εκεί τα «κοινά» τους απογεύματα. Η πρώτη πράξη ξεκινάει με την Έμμα και
το Τζέρρυ αφού έχουν πια χωρίσει ενώ το κουβάρι της ιστορίας ξεδιπλώνεται
αντίστροφα και ο χρόνος μετράει ανάποδα μέχρι την επισύναψη της σχέσης τους και
την ημέρα της γνωριμίας τους. Ο θεατής παρακολουθεί να δει όχι πώς κατέληξαν τα
πράγματα αλλά πώς προκλήθηκαν. Νιώθει και ο ίδιος προδομένος, αφού η αλήθεια
που ξέρει δεν είναι παρά η μισή.
Οι ηθοποιοί καταφέρνουν να χειριστούν περίτεχνα τον πιντερικό
λόγο, να εντείνουν τις παύσεις, να δείξουν την αμηχανία και να οικειοποιηθούν
το ιδιόρρυθμο χιούμορ και την ειρωνεία του Άγγλου δραματουργού. Σε ένα χώρο
περιβαλλόμενο από βιβλία και ποτά, το κλίμα γίνεται ατμοσφαιρικό και χωρίς την
αλλαγή των σκηνικών μεταφερόμαστε έξυπνα από τον ένα χώρο δράσης στον άλλο.
Εξίσου πετυχημένη, ωστόσο, δεν είναι η σκηνοθετική πρωτοβουλία να εισαχθεί η
προβολή φωτογραφικού υλικού και χωρικών
κάποιων ποιημάτων ανάμεσα από τις σκηνές, καθώς κατέστη κουραστικό για το θεατή
χωρίς να έχει να προσθέσει κάτι αισθητικά ή έστω εννοιολογικά.
Σε γενικές γραμμές, η «Προδοσία» είναι μία πολύ αξιόλογη
παράσταση που θα σας συνιστούσα να δείτε, ειδικά αν αγαπάτε το σύγχρονο θέατρο
και τις προεκτάσεις του.
Συγγραφέας:
Πίντερ, Χάρολντ
Μετάφραση:
Γεωργουσοπούλου, Εύα
Σκηνοθεσία:
Καλαϊτζή, Γλυκερία
Σκηνικά: Κιρκινέ, Ευαγγελία
Κοστούμια:
Καραδελόγλου, Μαρία
Μουσική επιμέλεια: Ευφραιμίδης, Κοσμάς
Φωτισμοί:
Σιδηρόπουλος, Κώστας
Επιμέλεια κίνησης: Μήτσικα, Ιωάννα
Βοηθός σκηνοθέτη: Δαλκυριάδου, Νάντια
Οργάνωση παραγωγής: Ζαχαροπούλου, Χριστίνα
Ηθοποιοί
Εμμανουήλ, Άγης
(Τζέρρυ)
Μουρελάτου, Ειρήνη
(Έμμα)
Γεωργάκης, Νίκος
(Ρόμπερτ)
Σημείωση
Καλλιτεχνικής Διανομής
Συμμετέχει επίσης ο
Χάρης Παπαδόπουλος
Το έργο ανεβαίνει
για πρώτη φορά στο ΚΘΒΕ
Εταιρεία Μακεδονικών
Σπουδών – νέο ΥΠΕΡΩΟ (12/12/2014 – 15/02/2015)
