Το τέταρτο βιβλίο της Μαρίκας Συμεωνίδου φέρει τον τίτλο Παράξενη εξήγηση 22 και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Αποτελείται από πενήντα τρία κείμενα συνολικά και τέσσερις ενότητες στις οποίες συναντούμε ένα πεζοποίημα, χαϊκού και ποιήματα σε ελεύθερο στίχο που μας μιλούν για υπαρξιακά και κοινωνικά θέματα όπως η οικογένεια, η φιλία, ο έρωτας, η μνήμη, η ποίηση και οι ποιητές. Η γραφή της Συμεωνίδου είναι κατ' εξοχήν αφαιρετική, τοποθετεί άτμητες εικόνες και συναισθήματα σε ένα πολύχρωμο, μη γεωμετρικό μωσαϊκό που αντανακλάται ποικιλοτρόπως στον αναγνώστη:
Εκεί γύρω στα 20
Πατρινά καρναβάλια
Έμπνευση
Μηχανή του χρόνου
Εκδρομές
Μήλα άγουρα
Μήλα κατακόκκινα
Ξινόμηλα
Που δάγκωσα
Και δάκρυσα
Για όλα αυτά που έγιναν στραβά στον ίδιο δρόμο
Κι εγώ
Γι' αυτόν τον λόγο
Έγινα ποιητής.
Έγινα;
(
Μίλα)
Τα λεκτικά στοιχεία προσλαμβάνονται κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο κατά την επανάγνωσή τους αλλά η ελαστικότητά τους προσφέρει τη δυνατότητα συμπλήρωσης από τον τελευταίο. Δεν πρόκειται, επομένως, για ένα περιβάλλον που εσωκλείει με δομικό τρόπο αναμνήσεις ή προϊόντα της φαντασίας. Η έννοια της χρονικής γραμμικότητας είτε καταργείται είτε θολώνει και τα διάφορα τμήματα διατηρούν συχνά την αυτοτέλειά τους μέσα στα ποιητικά σύνολα. Το εγχείρημα αυτό μαρτυρά εν πολλοίς τον τίτλο του βιβλίου καθώς η συγγραφέας στρέφεται στον αναγνώστη και μέσω των ποιημάτων της αντανακλά όψεις –ή πιο ορθά στίγματα– της καθημερινότητας διανοίγοντας το πεδίο της έξωθεν αποκωδικοποίησης. Η εξήγηση είναι «παράξενη» γιατί προϋποθέτει τη διατομικότητα. Για αυτή την αναγνωστικού χαρακτήρα οντολογία της σχέσης μας μιλά η ίδια η συγγραφέας στην παρακάτω συνέντευξη.
Πείτε μας λίγα λόγια για τον τίτλο του βιβλίου. Πώς καταλήξατε σε αυτόν;
Ο καθένας που θα διαβάσει το βιβλίο θα καθρεφτιστεί μέσα στα ποιήματα και θα δώσει τη δική του εξήγηση και γι' αυτό πρόκειται για «παράξενη εξήγηση», όμως θα πω μερικά στοιχεία. Η ποίηση είναι ένας καθρέφτης κι εδώ όλα τα βλέπω από ένα κάτοπτρο χωροχρονικά, ούτε παράλληλη είναι ούτε υπόγεια εξήγηση αλλά για μένα παράξενη μα τόσο όμορφη έτσι όπως είναι η ποίηση. Επίσης, στον τίτλο είναι ο αριθμός 22 που είναι κι αυτός παράξενος, θυμίζει κύκνους αλλά συμβολίζει, ποιος ξέρει μια ημερομηνία, έναν κώδικα 2+2, κάτι που, μόνο αν το διαβάσεις το βιβλίο, ίσως να βρεις μια «εξήγηση». Yποδόρια, περιπαικτικά και αυτοϋπονομευτικά σκέφτηκα αυτόν τον τίτλο γιατί πιστεύω σε αυτό που έλεγε ο αγαπημένος μου Ιρλανδός Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς «ό,τι μπορεί να εξηγηθεί δεν είναι ποίηση».
Η γραφή σας είναι κυρίως αφαιρετική. Τι αποσκοπείτε να μεταδώσετε στον αναγνώστη μέσω της οικονομίας των λέξεων;
Επηρεασμένη μάλλον από τον Νίκο Καρούζο που έλεγε: «Έγραψα ποίηση –μ' άλλα λόγια συνεργάστηκα με το μηδέν»… Ως άνθρωπος, δεν μου αρέσουν τα πολλά λόγια, έχω μαλώσει με το πολύ , ψάχνω πάντα να βρω αυτό που θέλω να πω με λίγες και κατάλληλες λέξεις. Είναι δύσκολο αλλά μου αρέσει πολύ, γράφω και μετά αφαιρώ, συνήθως αφαιρώ επίθετα, ουσιαστικά και ποτέ ρήματα, τα ρήματα είναι πράξη και κίνηση, είναι ζωή. Ενστικτωδώς, τώρα που με ρωτήσατε, ίσως αποσκοπώ ο αναγνώστης να συνεχίζει μέσα του το δικό μου ποίημα, με τον δικό του τρόπο σιωπηρά.
Γιατί επιλέγετε να εστιάζετε στα μικρά καθημερινά πράγματα;
Την ποίηση την κουβαλάω μαζί μου, ποίηση για μένα είναι η θάλασσα, ο ήλιος, ο ουρανός, μια αμυγδαλιά, το χαμόγελο ενός παιδιού, εκείνη την γυναίκα που είδα να καθαρίζει τον δρόμο φορώντας ένα ψάθινο καπέλο… Η μυρωδιά του γιασεμιού και της αλμύρας, το κλάμα ενός άνεργου, τα ψέματα της ιστορίας, ένας πίνακας του Μονέ κι αν με αφήσεις, θα σου πω κι άλλα καθημερινά… Γιατί δεν είναι ποίηση; Εστιάζω σε όλα αυτά γιατί «η ποίηση έχει σώμα ζεστό κι ολοζώντανο και το αίμα της κυκλοφορεί όπως το όνειρο στον ύπνο και στις φλέβες». (Νόρα Αναγνωστάκη)
Θα παρομοιάζατε την ποίηση με καθρέφτη και τις λέξεις με μικρές προβολές των αναγνωστικών εαυτών;
Είναι ένα κάτοπτρο η ποίηση ή ένα μακελειό που γυρίζει το μέσα έξω και οι λέξεις, όπως είπα και παραπάνω, είναι μικρές προβολές του καθενός.
Θα ορίζατε την ποίηση περισσότερο ως πράξη ελευθερίας ή ως μία ιδιαίτερη μορφή ανάμνησης;
Αν μέσα από τη δική μου φωνή ο καθένας θυμάται κάτι δικό του ή πλαταίνει συνειδητά και απελευθερώνεται, εκεί, σε αυτό το σημείο ποίηση, ποιητής και αναγνώστης έχουν γίνει ένα!
Αυτό είναι το τέταρτο κατά σειρά βιβλίο σας. Εντοπίζετε κάποιες διαφορές στη γραφή σας μέσα στον χρόνο και αν ναι, ποιες είναι αυτές;
Θα έπρεπε να απαντήσουν αυτοί που έχουν διαβάσει και τα 4 βιβλία μου αλλά, σύμφωνα με αυτά που ακούω για το τέταρτο βιβλίο μου, ναι, είναι, αν θέλετε, η πιο ολοκληρωμένη ποιητική μου συλλογή: Εδώ το πεζοποίημα (
ρίζες), εκεί τα μετρικά (χαϊκού), κοινωνικά και υπαρξιακά ποιήματα με το βλέμμα απομακρυσμένο από προσωπικούς συναισθηματισμούς.
Επηρεάζεστε από τις σπουδές σας όταν γράφετε ποίηση;
Είμαι ένας άνθρωπος που και τα τρία του πτυχία είναι των ανθρωπιστικών σπουδών (παιδαγωγικά, ψυχολογία, αναπτυξιολογία). Σίγουρα έχει επηρεάσει το
«μπαούλο» των γνώσεων μου το πώς βλέπω ή παρατηρώ τον κόσμο, δεν ξέρω όμως αν έχει επηρεάσει την γραφή μου. Εξάλλου η ποιητική γραφή δεν είναι «γνωρίζω» ή «νομίζω» αλλά «αισθάνομαι».
Πώς πιστεύετε ότι θα έπρεπε να διδάσκονται τα ποιητικά έργα στο σχολείο;
Να διαβάζουν ποιήματα και να γράφουν ποιήματα για θέματα που αφορούν τα παιδιά στα σχολεία. Να προσκαλούν νέους ποιητές , να τους ρωτούν , να τους βλέπουν. Υπάρχουν και ζωντανοί αξιόλογοι ποιητές, όχι μόνο νεκροί και το λέω αυτό γιατί τα βιβλία τους έχουν μόνο νεκρούς ποιητές. Σίγουρα θα πρέπει να υπάρχουν κι αυτοί, είναι μια κληρονομιά αλλά θα πρέπει να υπάρχει και το νέο, το φρέσκο, αυτό που χτυπάει με τον παλμό της εποχής τους. Από την προσχολική ηλικία ποίηση με εικόνες και τραγούδια μέχρι την πρώτη βαθμίδα και τη δεύτερη, όχι σαν Ιερά Εξέταση, βρες μου το μέτρο, τι υπονοεί ο ποιητής και ανάλυση στην ανάλυση, αλλά ως απόλαυση μέσα από project, θεατρικές παραστάσεις, πολιτιστικές δράσεις, γιορτές.
Ποια είναι η άποψή σας για τη σύγχρονη ποίηση;
Θα μπορούσα να πω παραστατική, συναρπαστικά πολύμορφη ότι είναι η σύγχρονη ποίηση αλλά προτιμώ να δώσω μια παράξενη εξήγηση:
[…]η βάρκα περνά
κι η νύχτα μένει […]
Φερνάντο Πεσσόα
Η Μαρίκα Συμεωνίδου γεννήθηκε στον Πειραιά. Είναι πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Ψυχολογία από τον Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ και στην Εξέλιξη του παιδιού από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Εργάζεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ποιήματα και μεταφράσεις της έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και λογοτεχνικά περιοδικά. Από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης κυκλοφορούν, επίσης, τα έργα της Με τα μάτια των άλλων (2010) και Ζωή (2014) ενώ από τις εκδόσεις Μανδραγόρας κυκλοφορεί το βιβλίο της Πλάνη (2014).
Συγγραφέας: Μαρίκα Συμεωνίδου
Τίτλος: Παράξενη εξήγηση 22
Επιμέλεια έκδοσης: Αγγελική Κορρέ
Ιδέα εξωφύλλου: Κάλλια Σταθιά
Έργο εξωφύλλου: Αγγελική Τσουκάτου
Μακέτα εξωφύλλου: Κατερίνα Σισκοπούλου
Εκδόσεις: Γαβριηλίδης (2018)
Σελίδες: 96
