Πέντε εποχές. Το φθινόπωρο είναι η απουσία, ο χειμώνας συμβολίζει τη μετάνοια, η άνοιξη αντιστοιχεί στην παράθλαση και το καλοκαίρι έχει τη γεύση της αλμύρας. Η πέμπτη εποχή, η εποχή των πτήσεων, είναι αυτή που καθιστά το άτομο πνευματικά πιο σοφό. Με την πρώτη της ποιητική συλλογή
Οι πέντε εποχές του κόκκινου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πικραμένος η Ελευθερία Θάνογλου εξυφαίνει την ανθρώπινη ζωή που κάνει κύκλους αλλά συνάμα αλλάζει. Η κίνηση στον χρόνο και η οντολογική αλλαγή επέρχονται συχνά μέσα από το ερωτικό στοιχείο, το οποίο διαφαίνεται τόσο στον τίτλο όσο και στο εξώφυλλο: Δεν είναι άλλο από το κόκκινο χρώμα. Στα ποιήματα η συγγραφέως κυριαρχεί σχεδόν εξ ολοκλήρου το στοιχείο της φύσης και υμνείται διακειμενικά το σεφερικού χαρακτήρα ανεξάντλητο της θάλασσας:
Εραστές έχω τα κύματα
Που παίρνουν την ψυχή μου
Κι ανάμεσα στα στήθη μου
Μπλε βάρκα με πανί
Σε Συμπληγάδες Πέτρες.
Στέλνω πουλί πετούμενο.
Να ψάξει εκεί τριγύρω
Κι αυτό πάει και κάθεται
Στην κορυφή της πέτρας
Να ατενίζει το κορμί
Το μέσα μου γαλάζιο.
Ποια ήταν η αφορμή της συγγραφής του βιβλίου;
Αφορμή ουσιαστική για την πρώτη μου ποιητική συλλογή
Οι πέντε εποχές του κόκκινου δεν υπήρξε. Τα ερεθίσματα ήταν πολλά και από τα προσωπικά μου βιώματα αλλά και από τα βιώματα κοντινών μου ανθρώπων. Μάλλον μια έκρηξη συναισθημάτων θα έλεγα ότι είναι, η οποία ωρίμασε στον χρόνο και ήρθε η στιγμή να διαβαστεί και από τρίτους .
Τι συμβολίζουν για σας οι πέντε εποχές που αναφέρονται στον τίτλο; Υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ τους;
Οι πέντε εποχές συμβολίζουν το πέρασμα από το παρελθόν στο μέλλον. Από τις πτώσεις στις πτήσεις . Οι τέσσερις εποχές συνδέονται μεταξύ τους αντιστοιχώντας στις τέσσερις γνωστές εποχές του χρόνου. Δημιουργούν έναν συνεχόμενο κύκλο που συνιστά μια συνεχόμενη και αδιάκοπη επανάληψη των πραγμάτων. Άρα και έναν κορεσμό που συνιστά και μία πτώση ή απομυθοποίηση των πραγμάτων που βιώνονται. Αυτόν τον κύκλο έρχεται να τον σπάσει η πέμπτη εποχή των πτήσεων με το πέρασμα σ' ένα καινούριο πιο ελκυστικό και πιο ελπιδοφόρο μέλλον!
Γιατί επιλέξατε το κόκκινο;
Σε αρκετά ποιήματα στην συλλογή υπάρχει η αναφορά στο κόκκινο. Αναφέρω ενδεικτικά δύο ποιήματα που χρωματίζονται έντονα από το κόκκινο:
Κρυμμένες έννοιες , Το κόκκινο παλτό. Ύστερα, ως επί το πλείστον, την ποιητική συλλογή τη διακατέχει έντονα το στοιχείο του ερωτισμού και ο έρωτας δεν έχει άλλο χρώμα παρά το κόκκινο!
Ποιες ήταν οι βασικές λογοτεχνικές σας επιρροές;
Αυτός που με έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό από τα εφηβικά μου χρόνια είναι ο Γ. Σεφέρης. Αργότερα, όπως ήταν φυσικό, πήραν σειρά όλοι οι μεγάλοι και κλασικοί πια της γενιάς του ΄30. Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν μετέπειτα τρεις κυρίες της ποίησης , η Μαρία Πολυδούρη, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, η Ζέφη Δαράκη. Τέλος, με μεγάλη μου έκπληξη ανακάλυψα σιγά σιγά ποιητές με ξεχωριστή γραφή εκτός από την πολυσυζητημένη γενιά του ΄70. Ένας από αυτούς είναι ο ποιητής Αντώνης Σκιαθάς. Υπάρχουν λοιπόν διάσπαρτες επιρροές από διαφορετικές γενιές μεταξύ τους. Όλες όμως έχουν το στοιχείο της ελληνικότητας που με γοητεύει. Ίσως λόγω του DNA μου. Παρόλα αυτά, πιστεύω ότι ο καθένας πρέπει να μιλά αυθεντικά, με την δική του «ποιητική γλώσσα» και αυτό προσπαθώ.
Εκφράζετε συχνά μια έντονη νοσταλγία και μελαγχολία στο βιβλίο σας.
Άραγε πόσο νοσταλγεί κανείς χωρίς να μελαγχολεί με κάποιον τρόπο;
Γράφετε συνήθως ποιήματα μικρής έκτασης με έντονο συναισθηματικό φορτίο και σε προσωπικό τόνο.
Αν και είμαι της μικρής φόρμας, εδώ προέκυψε. Όταν ξεκινά κανείς ένα ποίημα, δεν νομίζω να έχει στο μυαλό του τα όρια του ποιήματος. Εκτός και εάν του ζητηθούν κατά παραγγελία, οπότε θα πρέπει να τα δουλέψει. Το ποίημα σε πάει μόνο του, μου έχει πει η Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ και αυτό πιστεύω κι εγώ. Δε σε ρωτά που θα σταματήσει. Το βίωμα ως συναίσθημα λοιπόν προέκυψε σε ολιγόστιχα ποιήματα. Ο προσωπικός τόνος που κυριαρχεί στη συλλογή θεωρώ ότι κερδίζει το στοίχημα και καταφέρνει να περάσει στον αναγνώστη ως και δικό του βίωμα.
Στα ποιήματά σας εμφανίζεται αρκετά συχνά το θαλασσινό στοιχείο. Ποια είναι η σχέση σας με τη θάλασσα;
Κατάγομαι από την Ολυμπιάδα Χαλκιδικής. Ένα χωριό που είναι χτισμένο δίπλα στη θάλασσα ή καλύτερα θα έλεγα δίπλα στα κύματα. Τα χρόνια μέχρι και την ενηλικίωσή μου τα πέρασα με ορίζοντα την θάλασσα. Η θάλασσα παίζει κυρίαρχο ρόλο στην ζωή μου. Είναι χωρίς υπερβολή, έρωτας! Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τίποτα χωρίς να περικλείει θάλασσα. Άρα δεν θα μπορούσε να λείπει από την ποίησή μου και το θαλασσινό στοιχείο.
Σε αντίθεση με την έντονη εικονοποιία που παρατηρείται με στοιχεία της φύσης, απουσιάζει σχεδόν το αστικό τοπίο. Γιατί προβήκατε σε αυτή την επιλογή και πώς αντιμετωπίζετε τη ζωή στην πόλη;
Ο Σεφέρης γράφει: «τι να την κάνεις την δύναμη/ δεν μπορείς / να ξεφύγεις τη θάλασσα που σε λίκνισε/ και που γυρεύεις» . Έτσι λοιπόν, ενώ ζω σε ένα αστικό τοπίο δεν το κουβαλώ μέσα μου. Με έναν τρόπο ο οργανισμός μου το αποβάλλει από την σκέψη μου σαν ξένο στοιχείο. Είναι κάτι που δεν ορίζω εγώ. Υποθέτω πως κυλάει τόση θάλασσα μέσα μου καλύπτοντας το «τσιμεντένιο δάσος». Τη ζωή στη Θεσσαλονίκη την αντιμετωπίζω ως φυσική συνέπεια των επιλογών που έκανα στην ζωή μου. Με όλες τις ευκολίες της και τις δυσκολίες της, την αντέχω και με αντέχει με διαλείμματα φυγής για να κρατιέται υγιής η σχέση μας.
Έρωτας, θάνατος, χρόνος. Ποιο από τα τρία μοτίβα σας ωθεί πιο έντονα στη συγγραφή;
Ο Έρωτας που συνεπάγεται τον Θάνατο με το πέρασμα του Χρόνου!
Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι καθορίζει το παρελθόν τις μετέπειτα επιλογές μας;
Τα τελευταία χρόνια έχω καταφέρει σε σημαντικό βαθμό να μειώσω αυτή την επιρροή. Γι΄ αυτόν τον λόγο, δημιούργησα μια πέμπτη εποχή. Καλό είναι να κοιτάμε μπροστά κρατώντας από το παρελθόν μνήμες και εφόδια που είναι χρήσιμα για το μέλλον.
Συγγραφέας: Ελευθερία Θάνογλου
Τίτλος: Οι πέντε εποχές του κόκκινου
Εξώφυλλο: Ελευθερία Θάνογλου
Επιμέλεια έκδοσης: Αντώνης Δ. Σκιαθάς
Επιμέλεια κειμένων: Κατερίνα Τσιούμα
Εκδόσεις: Πικραμένος (2017)
Σελίδες: 96
