Γκράχαμ Γκρήν «Ὁ ἀνθρώπινος παράγοντας». Μετάφραση Ἀχιλλέας Κυριακίδης. Ἐκδόσεις Πόλις 2020. 380 σελίδες σέ ὑψηλῆς ποιότητας ὑποκίτρινο χαρτί, πολύ καλή ἐπιμέλεια, ἄψογη ἐκτύπωση, ἐξαιρετικό δέσιμο, ἐντυπωσιακό ἐξώφυλλο. Ἄλλο ἕνα ἐκδοτικό στολίδι ἀπό τίς Ἐκδόσεις Πόλις.
Σέ ἕνα τμῆμα τῆς ΜΙ6 (βρετανική ἀντικατασκοπία ἐκτός τῆς βρετανικῆς ἐπικράτειας) διαπιστώνεται πώς ὑπάρχει διπλός πράκτορας, ὁ ὁποῖος διοχετεύει πληροφορίες στούς Σοβιετικούς. Ἀπό ἄλλο τμῆμα ἔρχεται ἕνας συνταγματάρχης γιά νά ἐντοπίσει καί νά ἐξουδετερώσει τον διπλό πράκτορα.
Πάνω σέ αὐτόν τόν κορμό ὁ Γκρήν στήνει τήν ὑπόθεση τοῦ βιβλίου. Μέσα σέ ἕνα δίκτυο πολλῶν τμημάτων καί πολλῶν πρακτόρων, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν πάντα τίς καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους, κυριαρχεῖ ἡ καχυποψία. Ἀποκαλοῦνται μεταξύ τους εἴτε μέ τά ἐπώνυμά τους, εἴτε μέ ἀρχικά, εἴτε μέ ἀριθμούς. Καί ὅσο ἡ ἱστορία ἐξελίσσεται, τά ἐπώνυμα καί τά ἀρχικά γίνονται ἄνθρωποι. Μαθαίνουμε τά ὀνόματά τους. Μαθαίνουμε γιά τίς οἰκογένειές τους, γιά τά χόμπυ καί γιά τά πάθη τους. Μέ μαεστρία ὁ συγγραφέας μετατρέπει τόν κάθε πράκτορα σέ ἄνθρωπο.
Ὁ ρυθμός εἶναι ἀργός. Πάντα ὑπάρχει χρόνος καί διάθεση γιά Cutty Sark ἤ τριπλό J&B, πάντα μέ πάγο ἤ σόδα. Κανείς δέν βιάζεται νά βρεθεῖ ὁ διπλός πράκτορας. Κανείς δέν ἀναλογίζεται γιά τίς ζημίες πού ἴσως προκαλοῦνται. Αὐτός ὁ ἀργός ρυθμός ἐπιτρέπει στόν συγγραφέα να ἀναπτύξει τούς χαρακτῆρες του. Καί τό κάνει πολύ ἀποτελεσματικά.
Τό ἀγγλικό τυπικό περιγράφεται (ὄχι δίχως εἰρωνία) για κάθε περίπτωση: γάμος, διαζύγιο, κηδεία, φαγητό στή λέσχη, ἀκόμα καί γιά τήν ἐπίσκεψη στή μητέρα. Ὁ γάμος ἑνός ἐκ τῶν πρακτόρων μέ μαύρη Νοτιοαφρικανή δίνει τή βάση στόν Γκρήν νά φανερώσει τον καλά κρυμμένο ρατσισμό τῶν Ἄγγλων. Δέν λείπει καί ἡ χλεύη γιά τίς διαφορές καί τήν ἔχθρα μεταξύ τῶν θρησκευτικῶν ὁμάδων.
Τελικά ἡ ἐξέλιξη τῆς ἕρευνας ἐπηρεάζεται πολύ ἀπό τόν τίτλο τοῦ βιβλίου, ἀπό τόν ἀνθρώπινο παράγοντα. Αὐτός, ἄλλωστε, εἶναι ὁ καθοδηγητής καί ὁ ρυθμιστής τῶν ἀνθρωπίνων πράξεων. Τή μεγάλη σημασία του θέλει (και καταφέρνει) να τονίσει ὁ συγγραφέας μέ τό βιβλίο του.
Ἄλλο ἕνα σπουδαῖο βιβλίο ἀπό τόν Γκράχαμ Γκρήν, σέ ἐξαιρετική μετάφραση (καί πολύ κατατοπιστικά σχόλια) τοῦ Ἀχιλλέα Κυριακίδη και, ὅπως πάντα, ὑψηλοῦ ἐπιπέδου ἔκδοση.
