Δύο Ντοκιμαντέρ που προβάλλονται σήμερα
Το Παγόβουνο / The Iceberg του Μάνου Παπαδάκη (Ελλάδα, 2018)
Τμήμα: Ελληνικό πανόραμα
Με αφορμή την πρόσφατη αθώωση δύο ανδρών που κατηγορήθηκαν για βιασμό, το ντοκιμαντέρ θέτει επί τάπητος όλα τα ζητήματα που αφορούν την υποβάθμιση της γυναίκας και ξεδιπλώνει τις πολλαπλές ταπεινώσεις που μπορεί να βιώσει μια γυναίκα στο σήμερα. Ο βιασμός κι ο ξυλοδαρμός είναι μόνο… η κορυφή του παγόβουνου, όπου η γυναίκα – θύμα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο το ίδιο το συμβάν, αλλά και τον στιγματισμό από τις δικαστικές αρχές, τα ΜΜΕ και τον κόσμο, που εξετάζουν εάν το ίδιο το θύμα προκάλεσε το έγκλημα.
Κάτω απ' την επιφάνεια του νερού, το παγόβουνο της γυναικείας κακοποίησης αποτελείται από τη δικαιολόγηση της βίας στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, την προβολή του γυναικείου σώματος ως καταναλωτικό αντικείμενο για τους άνδρες, την πατριαρχία της Εκκλησίας, τα στερεότυπα του πώς πρέπει να συμπεριφέρεται και για τι είναι ικανό ένα αγόρι κι ένα κορίτσι κλπ. Ωραία στιγμή του ντοκιμαντέρ, όταν βλέπουμε τον Μάνο Παπαδάκη να συνομιλεί τυχαία με κόσμο στην οδό Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα σε διάφορες σεξιστικές δηλώσεις, ακούμε κι έναν 60ρη να απαντάει ότι μια παντρεμένη γυναίκα, που φλερτάρει μ' άλλον, φταίει και πρέπει να τιμωρηθεί. Και συνεχίζει λέγοντας ότι όταν ο άνδρας πάει με άλλη, φταίει και πάλι η γυναίκα.
Η αισιοδοξία του ντοκιμαντέρ βρίσκεται ακριβώς στην αντίδραση της κατάμεστης (από άνδρες και γυναίκες) αίθουσας Τώνιας Μαρκετάκη, που γελάει δυνατά, μπροστά στο αδιέξοδο των επιχειρημάτων της ανδροκρατίας!
Η επόμενη προβολή θα είναι τη Δευτέρα 5 Μάρτη στις 14:45 στην αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη.
Αναζητώντας τη Φετινέ / Missing Fetine της Γελίζ Σουκρί (Κύπρος, 2017)
Τμήμα: Καλειδοσκόπιο
Όταν η Τουρκοκύπρια Πέμπε Μέντες αποφασίσει να ανακαλύψει την τύχη της αδελφής του παππού της, ξεκινάει ένα ταξίδι στο χώρο και στον χρόνο, που επεκτείνεται στην Κύπρο, την Παλαιστίνη και την Ιορδανία, μεταξύ του 1922 και του σήμερα. Η αδελφή του παππού της, Φετινέ, γεννήθηκε το 1922. Σε ηλικία 14-15 ετών, ο πατέρας της – ένας φτωχός βοσκός, που μπαινόβγαινε στη φυλακή κι ήταν συνεχώς πνιγμένος στα χρέη – αποφασίζει να την πουλήσει σ' έναν παλαιστίνιο Άραβα. Την περίοδο του μεσοπολέμου, αυτή η πρακτική ήταν αρκετά συνηθισμένη, και πολλά τουρκοκύπρια κορίτσια, ηλικίας ακόμα κι εννέα (!) ετών, πουλήθηκαν ως νύφες σε Παλαιστίνιους, είτε λόγω φτώχειας, είτε λόγω «χαμένης παρθενιάς». Η Μεγάλη Βρετανία – της οποίας αποικία ήταν η Κύπρος – άφηνε αυτήν την ιστορία να λειτουργεί κανονικά (με μεσιτικά γραφεία γάμου) χωρίς να παρεμβαίνει.
Η Πέμπε Μέντες θα ψάξει να βρει τι απέγινε η γιαγιά Φετινέ. Θα επισκεφτεί το ληξιαρχείο της Λεμεσού, θα μιλήσει με τη μητέρα και τον θείο της, θα επισκεφτεί τον παππού της και θα ανακαλύψει ότι η Φετινέ έκανε τρία παιδιά στην Παλαιστίνη, που τώρα ζουν σε κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη. Καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι της έρευνας, μαθαίνουμε ότι η Φετινέ το 1949 χώρισε τον άνδρα της (επίσημα), έζησε για λίγο στην Ιερουσαλήμ και στη συνέχεια ξαναπαντρεύτηκε στο Αμμάν της Ιορδανίας, έκανε άλλα δέκα (!) παιδιά, είχε εγγόνια και πέθανε πριν πέντε χρόνια.
Το Αναζητώντας τη Φετινέ κρατάει μια εξαιρετική ισορροπία, ανάμεσα στην ιστορική αφήγηση και την προσωπική/οικογενειακή έρευνα της Πέμπε, ενώ εμπλουτίζεται όμορφα με πλάνα αναπαράστασης και φυσικά τις δυνατές στιγμές συναντήσεων των απογόνων της Φετινέ.
Το ντοκιμαντέρ της Γελίζ Σουκρί εστιάζει στη διαδρομή ενός προσώπου, αλλά παράλληλα βλέπουμε μια πλευρά της κοινωνικής θέσης της γυναίκας στην Κύπρο και τη Μέση Ανατολή.
Η επόμενη προβολή θα είναι τη Δευτέρα 5 Μάρτη στις 14:45 στην αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη.
