H
πρώτη του πεζογραφική εμφάνιση έγινε
με τη νουβέλα Για
την κυρία Σάντμπλουμ,
που κυκλοφόρησε το 2010 στη σειρά cuλτ
stories
των εκδόσεων «Τόπος». Ένα ιδιαίτερο
κείμενο, όπου ένας ηλικιωμένος,
παρασημοφορημένος αστυνομικός της
Βαλτιμόρης –ο οποίος παράλληλα είναι
και επιτυχημένος συγγραφέας αστυνομικών
μυθιστορημάτων με ψευδώνυμο– ξεκινά
να καταγράφει την ανιαρή καθημερινότητά
του σε προσωπικό ημερολόγιο καθ’
υπόδειξη της ψυχολόγου του. Θέμα που
ενδεχομένως ξενίζει ή εντυπωσιάζει,
καθώς τοποθετείται σε μία άλλη κοινωνία,
αλλά αυτό δεν έχει καμία απολύτως
σημασία. Δεν είναι τόσο οι κανόνες του
αστυνομικού ή του νουάρ μυθιστορήματος
που ενδιαφέρουν τελικά τον Στέλιο
Παπαγρηγορίου (Ηράκλειο, 1983), αλλά ένας
βασικός κανόνας που διατρέχει όλα του
τα γραπτά, τυπωμένα ή ηλεκτρονικά: πως
παντού και πάντα οι
άνθρωποι είναι
ανυπόφοροι.
Πάντα
αισθανόμουν γέρος.
Από
μικρός είχα την εμπειρία των γηρατειών.
Ποτέ δεν είχα
καμία σχέση με όλους αυτούς τους άμυαλους
εφήβους που κάθε τους πράξη ήταν μια
μομφή προς το κατεστημένο, κατά των
ξεπουλημένων γονιών τους, θείων και
δασκάλων τους. Πάντα είχα την τάση (μια
τάση που τώρα τη μετανιώνω όσο τίποτα
άλλο) να πηγαίνω με το ρεύμα, όποιο κι
αν ήταν αυτό, ακόμη κι σήμαινε πως θα
έπρεπε να μεταμορφωθώ σε γερασμένο
νεαρό πριν την ώρα του, γιατί προς τα
εκεί τον έσπρωχνε η περίεργη ιδιοσυγκρασία
του.
Παρά
τις όποιες γλωσσικές αστοχίες του πρώτου
του βιβλίου –γιατί σε κάποια σημεία
πράγματι νομίζεις πως διαβάζεις αμερικανό
συγγραφέα που κακόπεσε στα χέρια έλληνα
μεταφραστή– αυτό που κυριολεκτικά σε
κατακτά είναι η σταδιακή διολίσθηση
του ύφους της αφήγησης από την ειρωνεία,
τη ψυχρότητα και την απόσταση στον
αυτοσαρκασμό, την αποκάλυψη και εν τέλει
τη σιωπή.
Ο
εκδότης μου μού προτείνει να επισκεφτώ
την Ευρώπη, δίνοντας κάποιες συνεντεύξεις
και κάνοντας δημόσιες εμφανίσεις σε
λογοτεχνικές εκπομπές, δεν ξέρω και ’γω
πού. Έχω επισκεφτεί την Ευρώπη μία ακόμη
φορά, όταν πρωτοξεκίνησα να γράφω, πριν
από δέκα χρόνια. Η Ευρώπη είναι η πιο
μίζερη γωνιά του κόσμου, όταν δεν έχεις
χρήμα. Ο καθένας μπορεί να το κάνει με
μεγάλη επιτυχία αν προσπαθήσει (να
γράψει, όχι να επισκεφτεί την Ευρώπη).
Μόλις
τον περασμένο Ιούλιο κυκλοφόρησε από
τις εκδόσεις «Νεφέλη» η δεύτερη νουβέλα
του με τον τίτλο Οι
σημαίες δεν ανεμίζουν τη νύχτα.
Η ιστορία του Κώστα Κοβαλένκο που έμεινε
ορφανός από γονείς, παράτησε το
πανεπιστήμιο γιατί έπρεπε να ζήσει και
έμπλεξε με τη νύχτα. Έγινε αυτοφωράκιας
για λογαριασμό του Μίκα Τανάλια, του
Φινλανδού νονού της νύχτας. Ο καλύτερός
του φίλος, ο Χάρης, του έκλεψε την Χριστίνα
–την δικιά του Χριστίνα. Κι απόμεινε ο
Κωστάκης να πληρώνει τα σπασμένα. Τριάντα
ολόκληρα χιλιάρικα. Κι ένα δάκτυλο. Αυτό
βέβαια το πλήρωσε τοις μετρητοίς, με το
κλαδευτήρι. Έτσι πληρώνεται ο Φινλανδός.
Μόνο που από ρευστό ή «κασέρι», ο Κωστάκης
δεν έχει διόλου και ψάχνει να τα βρει
επειγόντως. Όμως έχει αποφασίσει πως
τούτη η παρτίδα θα είναι δικιά του.
Τις
περισσότερες φορές η ζωή είναι απλώς
χάλια. Επιπλέον αυτή η φαρσοκωμωδία
κρατάει και πολύ καιρό. Κυκλικές κινήσεις
και πράξεις σ’ έναν τόσο ανυπόφορο όσο
κι αόρατο κόσμο. Η μιζέρια κι η κακομοιριά,
η απαξίωση, η ψυχική και σωματική
αποσύνθεση, βρίσκονται πάντα εκεί,
μπροστά στα κεφάλια μας, στον καθρέφτη
του μπάνιου καθώς πασχίζουμε να
βουρτσίσουμε τις τερηδόνες μας, στο
λεωφορείο καθώς κατευθυνόμαστε για τη
χαμαλοδουλειά μας. Περνάμε από διαδρόμους
πολυκαταστημάτων και σούπερ μάρκετ κι
ο μίνι θάνατος είναι ήδη καθισμένος
στην καινούρια μάρκα κρακεράκια με
γεύση πεπόνι και τζατζίκι. Η ουσία της
ζωής σου βρίσκεται πάντα εξορισμένη
ανάμεσα σε βλέμματα, ήχους, βρισιές και
κατακρατημένα σωματικά υγρά.
Γαμώτο,
ξέχασα τα βιολιά.
Με
γλώσσα κοφτή, ζωντανή και ζυγιασμένη
και ύφος πολύ ανανεωμένο, ο Παπαγρηγορίου
επανεμφανίζεται με ένα αφήγημα που
θυμίζει έντονα σενάριο road–movie,
γραμμένο για τους δρόμους της Αθήνας
και αναπάντεχο φινάλε στη Βέροια.
Αν
κανείς επισκεφτεί την προσωπική
ιστοσελίδα του Παπαγρηγορίου
(steliospapagrigoriou.blogspot.gr/),
θα ανακαλύψει πως, πέρα από αυτά τα δύο
τυπωμένα βιβλία του, έχει στο ενεργητικό
του ακόμη δύο συλλογές διηγημάτων («Ο
Κόμης Φρίκουλας και η Μπατανόβουρτσα
του Διαβόλου» και «Γυμνά Τρόλα») καθώς
και μία συλλογή ποιημάτων («Η φύση θέλει
να μας καταστρέψει»), τα οποία σχεδιάζει
να εκδώσει εντός του 2013 στον εκδοτικό
οίκο που ο ίδιος έχει δημιουργήσει με
τον τίτλο «Εκδόσεις Λούμπεν». Θα
διαπιστώσει δε πως έχει μία έντονη,
συνεχή και πολύ ιδιαίτερη σχέση με τα
αποκαλούμενα Κοινωνικά Δίκτυα και τα
διάφορα γνωστά ηλεκτρονικά έντυπα, την
οποία εγώ προσωπικά βρήκα εξαιρετικά
απολαυστική.
Αξίζει
να τον διαβάσετε.
________
Στέλιος
Παπαγρηγορίου
Για
την κυρία Σάντμπλουμ
(«Τόπος»,
Αθήνα 2010, σελ. 135)
Οι
σημαίες δεν ανεμίζουν τη νύχτα
(«Νεφέλη,
Αθήνα 2013, σελ. 130)
