Ντοκιμαντέρ, Ελβετία/
Γαλλία/ Ελλάδα, 2013, 87 λεπτά
Σκηνοθεσία: Ολιβιέ
Ζισουά
Με τις φωνές των: Τάσος
Ράπτης, Κώστας Βασαρδάνης, Γιάννος
Περλέγκας, Μάνος Βακούσης, Περικλής
Μουστάκης, Ζαν-Κλοντ Ντοφέν
Από το 1947 ως και το
1951, περισσότεροι από 80.000 άτομα εκτοπίστηκαν
στη Μακρόνησο, σε στρατόπεδα αναμόρφωσης
που δημιουργήθηκαν για να «καταπολεμήσουν
την επέκταση του Κομμουνισμού». Ανάμεσα
στους εξόριστους αυτούς βρίσκονταν
πολλοί συγγραφείς και ποιητές, όπως ο
Γιάννης Ρίτσος και ο Τάσος Λειβαδίτης.
Παρά τις στερήσεις και τα βασανιστήρια,
κατάφεραν να γράψουν ποιήματα στα οποία
περιγράφουν τον αγώνα για επιβίωση. Η
ταινία αναμιγνύει τα ποιητικά αυτά
γραπτά με τις ομιλίες «αναμορφωτικής»
προπαγάνδας που μεταδίδονταν ακατάπαυστα
από τα μεγάφωνα των στρατοπέδων.
Με δάνειο έναν στίχο
απο το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου “Οι
γερόντοι” (που έχει μελοποιήσει ο Θάνος Μικρούτσικος στην “Καντάτα για την
Μακρόνησο”) ο Ελβετός Ολιβιέ Ζισουά
φτιάχνει ένα εξαιρετικό κινηματογραφικό
δοκίμιο για την μετεμφυλιακή Ελλάδα
της Μακρονήσου και των κοινωνικών
φρονημάτων.
Η αφήγηση του στηρίζεται
σε τρία επίπεδα: το πρώτο αφορά τις
γραπτές μαρτυρίες, την αλληλογραφία
και τα ποίηματα των εξόριστων κρατουμένων
στην Μακρόνησο, το δεύτερο τις
ανατριχιαστικές απο μικροφώνου
ανακοινώσεις των βαθμοφόρων δεσμοφυλάκων
και το τρίτο την σχεδόν στατική και λιτή
φωτογραφία και τον φυσικό ήχο απο το
περιβάλλον της Μακρονήσου.
Στόχος του Ζισουά η
μεταφορά του ίδιου του θεατή στην
Μακρονήσο. Με τον φακό να περιφέρεται
αργά στα ερείπια των στρατιωτικών
εγκαταστάσεων έτσι ώστε να δίνεται ο
απαραίτητος χρόνος για την δημιουργία
μιας υπνωτιστικής ατμόφαιρας ο θεατής
λαμβάνει τα στοιχεία της τεκμηρίωσης
μέσα από τα ποιήματα του Ρίτσου, του
Λουντέμη, του Λειβαδίτη. Με τον τρόπο
αυτό ακούει και ανακαλεί με τη φαντασία
του όσα αποτρόπαια συνέβαιναν στο νησί.
Μια εξαιρετική ταινία για μια άγνωστη
σε αρκετούς νέοτερους σήμερα πικρή
ιστορία που αξίζει να δείτε.
