Ίσως η εικόνα που είχαν
οι «απ’ έξω» για μας, παρά το ισχυρό
εσωτερικό κύμα του λεγόμενου Νέου
Ελληνικού Κινηματογράφου, να είχε
σταματήσει στον Άντονι Κουίν και στα
συρτάκια του Μίκη. Ίσως να βλέπουν αυτές
τις ταινίες και να σκέφτονται «μα που
την έκρυβαν όλη αυτή την εσωτερικότητα
οι Ζορμπάδες»; Το ζήτημα όμως είναι
αλλού: Εντάξει με το «Παράξενο» του
πράγματος – τι είναι αυτό, που καθιστά
αυτό το σινεμά «Ελληνικό»;
Κυνόδοντας του Γ. Λάνθιμου
Ας πούμε πως τα ζητήματα
της οικογενείας, όπως αυτά θίγονται
στις ταινίες «Κυνόδοντας», «Άλπεις»,
«Attenberg» και «Miss Violence», άπτονται της
ελληνικής πραγματικότητας καθώς ο
θεσμός της εδώ παραμένει σε πρώτο –
κοινωνικό – πλάνο. Αν όμως, λέμε τώρα,
δείξω τον «Κυνόδοντα» σ’ έναν θεατή
της Άπω Ανατολής και τον ρωτήσω τι
εθνικότητας είναι η ταινία που
παρακολουθεί, θα μπορέσει να μου δώσει
μια ξεκάθαρη απάντηση; Ομοίως, αν του
δείξω τον «Θίασο» του Θόδωρου Αγγελόπουλου
ή τον «Μπαλαμό» του Σταύρου Τορνέ, θα
τον δυσκολέψω ή θα τον διευκολύνω; Και
δε λέω πως κάθε ήρωας ελληνικής ταινίας
οφείλει να φοράει τσαρούχια. Αλλά
υπάρχουν και σκηνοθέτες (Τσιώλης, Τορνές)
που δεν κινήθηκαν βάσει μιας διεθνής
(τουτέστιν Φεστιβαλική) προοπτικής, με
ταινίες που δε φοβούνται να πουν δυο
λόγια παραπάνω, που δεν λαμβάνουν υπόψη
ούτε καν την «επιτυχία» ή την «αποτυχία»
τους. Το ερώτημα που προκύπτει, σαφές:
Απευθύνονται στους έλληνες θεατές οι
ταινίες αυτού του νέου κύματος;
Υπάρχουν βέβαια και
ταινίες που δεν έχουμε δει ακομα. Οι
νέες ταινίες του Γιάννη Οικονομίδη, του
Πάνου Κούτρα, του Νίκου Γραμματικού.
Αυτό που γνωρίζω όμως είναι πως μοιράζονται
ελάχιστα αισθητικά κοινά σημεία και
φυσικά δεν εντάσσονται στο «Παράξενο
Ελληνικό Σινεμά». Δεν τις έχουμε δει
ακόμα. Δεν ξέρουμε καν αν είναι καλές ή
όχι. Έχουν όμως τη δική τους ταυτότητα,
αφορούν άμεσα το «εδώ-και-τώρα» μας. Και,
βάζοντας στην άκρη τις διεθνείς
διακρίσεις, και το αδιαμφισβήτητο
ταλέντο των βραβευμένων κινηματογραφιστών,
ξέρεις πολύ καλά πως μια εθνική
κινηματογραφία πλησιάζει το τέλος της
ακμής της όταν χάνει τη πολυμορφία της.
* Ο Άκης Καπράνος είναι δημοσιογράφος – κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
